Қазақ тіліндегі эмоционалды
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
| »
[56, 162]. Қазақ тіліндегі лексика - семантикалық категориялардың бірі – синонимия. «Синонимия – тілдік бірліктердің мағыналық жағынан жақындық қатынас түрлерін (синонимдерді) қарастыратын тіл білімі - нің саласы. Синонимдер тілдің барлық салаларында болады да, объек - тивтік дүниедегі қасиеттерді бейнелейді. Қазақ тілінде лексикалық синонимдер (әдемі – сұлу – көрікті – келбетті – келісті) морфология - лық (тершең – терлегіш; ашушаң – ашуланғыш – ашуланшақ), синтак - систік синонимдер (есіктен шықты – есік арқылы шықты; жиналысқа жиі қатысады – жиналыстан сирек қалады), фразеологиялық (көзді ашып - жұмғанша – қас пен көздің арасында; зәресі ұшты – төбе шашы тік тұрды), сөзжасамдық (бейкүнә – күнәсіз) кездеседі» [7 , 346]. Сино - нимдер тілдегі кейбір ұғымдардың, процестердің дәл және көркем бейнеленуін қамтамасыз ететін құралдардың бірі. Синоним сөздер бір ғана ақиқат шындықты көрсетіп, бір ғана ұғымды білдіреді. Сино - нимдер бір ғана ұғымды білдіргенімен, олардың мағынасы бір - бірімен тепе - тең емес. – Қыс бойы ағам машина әкеп береді деп қуанып жүр еді (М. Мағауин). Жорға Күрең мәз болып отыр (С. Елубаев) Эмотивтер лексика - семантикалық өріс ішінде өзара парадигмалық қатынасқа түседі. Парадигмалық қатынастардың мәнін эмотивтердің ұқсас белгілері мен қарама - қарсы мәндерінен табуға болады. Парадиг - ма грек тілінен аударғанда үлгі, мысал деген мағына береді. «Парадигма (грек. рaradeigma – үлгі, мысал ) – 1) кең мағынада: бір - біріне қарама - қарсы қойылған, бірақ ортақ белгісі бар немесе ұқсас ассоциация тудырушы кез келген лингвистикалық бірліктер тобы; 91 Парадигматикалық қатынастар арқылы байланыста болатын тіл бірліктерінің жиынтығы; 2) Осындай жиынтықтың немесе топтың жасалу (құрылу) моделі мен схемасы; 3) тар мағынада: «морфология - лық парадигма» терминінің синонимі (бір сөздің тұлғалану жүйесі) болады. Бірліктер тобы қай жүйеге жататындығына қарай: морфоло - гиялық, синтаксистік, лексикалық, сөзжасамдық парадигма болады. Бір объектіге не болмысқа (мағынаға, жағдайға, сөзге, сөз табына және т.б.) сай келетін тілдегі бірліктер бір парадигманы құрауы мүмкін» жүктеу/скачать 57,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|