Қазақ тіліндегі эмоционалды
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
| –
Бәрекелді!.. Бәрекелді... – деді профессор. – Бұл айтып тұрға - ның сөз емес. Демігіп, иегі мен маңдайына дейін қып - қызыл боп кетті (М. Мағауин). У ра, алақай одағайлары адамның қуанышын, шаттану сезімін білдіру үшін, яғни бір мәнде ғана қолданылады. Мысалы, – Өй, алақай - ай! Хат екен ғой! (Ж. Аймауытов ). Ал енді біреулері қандай жағдаятта, қай контексте, қандай екпін - мен айтылғандығына байланысты түрлі мәнде жұмсалады. Біреуге өштескенде, зіл көрсеткенде, кіжінгенде айтылатын б әлем! одағайы болашақта істелетін іс - әрекетті аңсап - армандап, қайтсе де іске асыру - ды көздеп, алдына мақсат қойған кезде де айтылады. Бұл қолданыс - тағы бәлем! одағайы айтушының көздеген ойын жеткізу мақсатын - дағы сөйленісіне эмоционалды - экспрессивті реңк береді. Мысалы, 185 Бәлем, ержетіп ақша табайын, сол кезде болсын (С. Мұратбеков). Бірнеше мәнде жұмсалатын одағайлар тіл білімінде көп мәнді одағайлар деп аталады. Мәселен, беймәлім адамның кім екенін білу, кей жағдайда оны қорқыту, жасқанту үшін жұмсалатын әй одағайы одан басқа да бірнеше түрлі мәнде қолданылады. Мысалы, – Әй, осы, байға ти дегеннен басқа не оқытты дейсің (С. Мұратбеков) – мазақ қылу, келемеждеу. жүктеу/скачать 57,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|