Қазақ тіліндегі эмоционалды
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
|
зекіді (С. Мұратбеков). – Қой енді! – деп ақырып жіберген Ұзақ ұшып тұрып сандық үстіндегі пышақты жұлып алды (С. Мұратбеков). – Шелек қайда, апа? Суды мен әкелем, – деген. Сол - ақ екен, апасы аяғымен от басып алғандай бұлқан - талқан боп, жер - көкті жұлып ала жөнелді (С. Мұратбеков). Тананы жеті қабат жердің астына әлдене батырып, әлденеше суырып алды. Тәрбие көрмеген, тексіз, жұрағатсыз... небір ауыр сөздер атылған оқтай құлақтан зу - зу етіп өтіп жатты (С. Мұратбеков). Бұлқан - талқан боп, одан жер - көкті жұлып ала жөнелу тілдік бірліктері арқылы эмоцияға үдемелі сипат беріліп, сөйлемнің экспрес - сиялық реңкі күшейтіліп тұр. Эмоцияның күштілігін көрсетіп тұрған жеті қабат жердің астына әлдене батырып, әлденеше суырып алды тіркестері автордың әсері мол күшті тілдік бірліктерді таңдап алып, психологиялық күйді оқырман жүрегіне жеткізу мақсатынан туын - даған шығармашылық ерекшелік. 93 Синонимдік қатардағы сөздердің біреуі сол мағынаның өзегі (ядросы) болып табылады, ал қалған тілдік бірліктер сол мағынаның түрлі реңкін, қарқынын білдіру мақсатында жұмсалады. Бұл жөнінде З. Ибадильдина: «Как и всякое системно - структурное объединение, поле имеет определенное строение, предпологающее прежде всего выде - ление ядра и периферии исследуемого множество языковых средств. При выделении ядра семантического поля необходимо исходить из того, что этот компонент, во - первых, наиболее полно, ярко, одноз - начно выражает определенное категориальное значение, лежащее в основе данного семантического поля, и во - вторых, наиболее частотен по сравнению с другими компонентами и обязателен для данного ЛСП», – деп жазады [ 20, 75] . Төмендегі сөйлемдерде органикалық қажеттіліктері өтелмей қалған, яғни жағымсыз эмоциялық процесс кезіндегі адамның психикалық күйін білдіретін ашулану, ызалану, түсін суыту, ызаға булығу, күйіп - пісу, жарылып кете жаздау, қаны қайнау сияқты лексико - фразеологиялық бірліктер арқылы берілген эмоциялық жағдай суреттелген. Бұл тілдік бірліктердің мағыналық өзегі ашулану лексемасында, басқа тілдік бірліктер ашудың түрлі реңкін, эмоцияның әлсіз, орташа, жоғары қарқынын бейнелеу үшін жұмсалған. Бұл жерде түсін суыту тілдік бірлігі арқылы эмоцияның төменгі деңгейі көрініс берсе, ашулану, ызалану орта деңгейінен ал ызаға булығу, күйіп - пісу, жарылып кете жаздау, қаны қайнау адам эмоциясының күштілігін көрсетеді. Мысалы, – Құрбым, сіз семьялы адамсыз ғой, мұныңыз жарамайды, – деді бір күні қыз жүктеу/скачать 57,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|