Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ғылым комитеті
МАГИЯ, сиқыр (грек. mageіaс – сиқыршылық) – белгілі әрекетке және М
жүктеу/скачать 1,5 Mb.
|
treatise187525
| МАГИЯ, сиқыр (грек. mageіaс – сиқыршылық) – белгілі әрекетке және М
сөздерге кереметтей қасиет беріп дәріптеуші ерекше күш. М. әрекеттері әртүрлі болады. М-ң қарапайым қимылдан зікір салу сияқты көптеген адам қатысатын күрделі де салтанатты түрлері бар. М. мақсатына орай емдік (балгерлік), зиянды (дуа), тұрмыс-тіршілікке байланысты (аң-құсты, егіс даласын құнарландыру,) болып ерекшеленеді. М. Вебер М. «әлемді дуадан ажыратудың» көрінісі деп атайды. М-лық шаралар монотеистік діндердің өзінде де үлкен рөл атқарады: христиан дінінде икондар кереметіне деген сенім; исламда – бойтұмарлар, киелі мазарларға түнеу, құранды ұстану. М. күшке деген сенімнің түрі көп. Мыс., әртүрлі ырымдар, көз тиу, бақытты және бақытсыз күндер М-ның мән-маңызы, оның дінге қатысы туралы қарама- қайшы пікірлер білдірілді: сиқыр, дуа әрбір діннің қажетті бөлігі дейтіндер де, сиқыр, дуа мен дінді бір-біріне қарсы қоятындар да бар. Мәселен, Дж. Фрэзер М. дінге қарама-қарсы деп есептеді. М. адамның объектіге тікелей әсер етуі және тілек-мақсатына жету жолындағы өз мүмкіндігіне деген сенімге негізделген, ол жоғарғы бір күштердің қолдап-қорғауына сүйенеді. М. алғашқы қауым адамы ойының көрінісі және жаратылыстан тыс күштерге деген сенімнің күшейе түсуімен тікелей байланысты болды. М. ұғымын әртүрлі салт-жоралар мен оларға сай ырымдардың жалпы белгісі құрайды. Сиқырлық салт-жоралғылар адам өмірінің сан қырлы саласында: бір жағдайларда шаруашылық жұмыстарына байланыстырылып, келесі бірде – некелік-жыныстық және отбасылық қарым-қатынастарға, үшінші бір жағдайда – денсаулықты қорғау және ауру-кеселдерді емдеу, кейбірде – тайпа аралық қарым-қатынастар, соғыс және өзге де жайттарға қатысты көрініс табады. Қазақтың дәстүрлі мәдениетінде М-лық салт-жоралғыны орындаушылар «бақсылар» болып табылады. жүктеу/скачать 1,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|