Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығЫ «Тәрбие — тал бесіктен басталады»
жүктеу/скачать 2 Mb.
|
ҚОРЫТЫНДЫ Ұлттық тәрбие құндылықтарын қалыптастыруға байланысты арналған ғылыми-зерттеу еңбектерді зерделеу барысында балалардың мәдени-адамгершілік құндылықтарының қалыптасуына, олардың психологиялық дамуына ойынның үлкен мәні бары анықталды. Сондықтан балаларға ұлттық тәрбие беру үшін ойын мазмұнын салт-дәстүр, ата-баба тарихындағы ерлік үлгілерімен байыта түсу қажет. Тәрбие – халықтың ғасырлар бойы жинақтап, iрiктеп алған тәжiрибесi мен iзгi қасиеттерiн жас ұрпақтың бойына сiңiру баланың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, дүниетанымын өмiрге деген көзқарасын және соған сай мiнез-құлқын қалыптастыру. Сонымен, ата-аналар сiздермен бiздiң басты мақсатымыз – денi сау, ұлттық сана-сезiмi оянған рухани ойлау дәрежесi биiк, мәдениеттi, парасатты, ар-ожаны зор, еңбекқор, iскер бойында басқада игi қасиеттер қалыптасқан адамды тәрбиелеу. Бүгiнде жаһандану процесi жүрiп жатқан жағдайда ұлттық мүдде, ұлттық тәрбие, ұлттық рухты сақтап қалу-үлкен мiндет екенi даусыз, ұрпақ тәрбиесiнде халықтық тәрбиесiнiң бастауы ұлтжандылыққа, елдiкке, Отан сүйгiштiкке баулудағы уыз тәрбие – қазақи, халықтық этнопедогогика екенiн тәуелсiз елдiң өткенi де бүгiнi де дәлелдеп отыр. «Ел болам десең, бесiгiңдi түзе» - деп, М.Әуезов айтқандай балалықтан басталып, болашаққа таралуы керек. Тәрбие мәселесi-ұрпақтан-ұрпаққа таралып, жетiлдiрiп отырған өмiр мектебi, осы өмiр мектебiнiң оқулықтарын бүгiнгi таңда халық даналығы қазынасынан, рухани өмiр беттерiнен, тарихы мен мәдениетiнен, әдебиетi мен өнерiнен, салт-санасы дәстүрiнен iздеген жөн. Осы ретте ұлттық тәрбие негізгі ұлттық ойындар. Бұл мәселені зерттеу тарихи дамудың барлық кезеңдерінде болған халықтық ойындардың құралдарымен балаларды тәрбиелеу тәжірибесін оқып-үйрену сипаттайды. Ойын, этнопедагогиканың, тәрбие теориясының маңызды элементі бола отырып, балаларды әлеуметтендіру құралы ретінде педагогтар мен психологтармен қарастырылған, әсіресе, мектепке дейінгі және ерте мектеп жасы кезінде. Халықтық ойындар қазақ халқының педагогикалық мәдениетінің компоненттерінің бірі болып табылады. Белгілі болғандай ойын – баланың әрекетінің маңызды құрамы, ол арқылы баланың әлеуметтенуі жүзеге асты, қоғам өміріне оны дайындау. Ойын мақсаттылық, тұрақтылық, адамгершілік сияқты жағымды сапаларды тәрбиелейді. Ғылыми-теориялық және практикалық жұмыстың нәтижесінде ойынның ерекшелігі негізінде педагогикалық жіктеме құрылды – білімділік, тәрбиелілік, дамытушылық, әлеуметтенушілік және диагностикалық. Оның мектеп алды даярлық балаларының оқу-тәрбие процесінде оларды тиімді қолдану үшін қазақтың ұлттық ойындары таңдалды. Қазіргі таңда қазақтың ұлттық ойындарын қолданудың негізгі міндеті мынада: патриоттық тәрбие құралдары; оқытылатын бағдарламалық материалды бекітудің қосымша тәсілі; оны жүзеге асыруда игерілген біліммен және іскерлікпен және практикалықтың арасын байланыстырады. Пайдаланған әдебиеттер тізімі Қазақстан Республикасының «Білім» туралы заңы. Егеменді Қазақстан. 2007ж. 15 тамыз. Мемлекеттің білім аласындағы саясатының тұжырымдасы. Алматы 1995ж Адамбаев Б. Халық даналығы. - Алматы: Мектеп, 1976. -1596. Адамгершілікке тәрбиелеуәліппесі // Ред.басқарған И.А.Каиров, О.С.Богданова.- Алматы:Мектеп, 1988.- 345 б. Аймауытұлы Ж. Психология.-Алматы:Рауан,1993.-312 б. Ақ сандық, көк сандық //Құраст: Ш.Ибраөв - Алматы: Жазушы, 1988.-2556. Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалары.-Алматы:Ғылым, 1994. Арамавичюте В. Нравственное воспитание учащихся средних учебных заведений: Учеб.пособие.- Вильнюс: Изд-во Вильнюс. Ун-та, 1989 - 89 с. Ахметов Ш. Қазақ балалар әдебиеті.-Алматы:Мектеп, 1974.-1766. Әуезов М. Жұмбақгар туралы (Жұмбактар жинағы). - Алматы, 1940. - 300 б. Әлем. Альманах: Өлендер, очерктер, өңгімелер.- Алматы: Жазушы, 1991.- 4966. Әл-Фараби. Философиялық трактатгар.-Алматы: Ғылым, 1973.- 215 б. Жарықбаев Қ., Қалиев С. Қазақ тәлім - тәрбиесі. -Алматы: Санат, 1995. - 350 б. Жұмабаев М. Педагогика.-Алматы: Ана тілі, 1992.-160 б. Қазақ жұмбақтары. - Алматы: Ана тілі, 1993. - 112 6. Қазақ мақал - мәтелдері. - Алматы: Ана тілі, 1993. - 176б. Казақ совет энциклопедиясы. — Алматы, 1972. — 112-6. Кайкаус. Қабуснама / Өзб. ауд. Т. Айнабеков.- Алматы: Балауса, 1992.-1606. Қалиев С.Қ. Қазақтың халықтық тәлім - тәрбиесінің ғылыми - педагогикалық негіздері. - пед.ғыл.докт..баяндама.-Алматы,1996.-656. Қожахметова К.Ж. Сынып жетекшісі. (Оқу құралы). -Алматы:Әлем, 2000.- 80 б. Қоянбаев Ж.Б. Педагогика.- Алматы. 1991.- 240 б. Құнанбаев А. Шығармалар жинағы.- Алматы:Жазушы, 1986. Оразбекова К. Иман және инабат.- Алматы. «Ана тілі», 1993.-152бет. Сағындықов Е. Ұлттық ойындарды оқу-тәрбие ісінде пайдалану. - Алматы: Рауан, 1993. -76 б. Табылдиев Ә.Халық тағылымы.- Алматы:Қазақ университеті,1992.- 198 б. .Айтбаева А.К. Программа использования казахских народных детских игр в начальной школе – Алматы, 1996.-26с. Ақ сандық, көк сандық. \\ Құрастырған Ш.Ибраев.-жазушы,1998.-255б Әбсаламова А. Оқыту үрдісіндегі ойынның маңызы \\ Бастауыш мектеп.-2001.№47-11-12 б Базарбек Ө. Қазақтың ұлттық ойындары. Алматы «Қайнар» 1997 -92 б Бегелин С. Замана белестері. \\ Жұлдыз -1971.№11-58 б Бержанов Қ. Мусин С. Педогогика тарихы. Алматы :Мектеп,1971. Бермаханова Р.Іс-тәжірибемен.\\ Бастауыш мектеп. 2003.№9-29-32 б Беркінбаев К. М. Оңалбек Ж. К. \\Білім. Образавание 2004.№3111-112 б Елубаев С. Елубаева С. Дидактикалық ойындар мен логикалық есептер.\\ Бастауыш мектеп кітапшасы, 1995- № 9-10-17-35б Елеубаева С. Дидактикалық ойын- оқыту әдістерінің бірі \\ Бастауыш мектеп кітапшасы, 1998, №2 , 7-13 б Елубаева С. Бастауыш кластарда математикададан жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстар. Алматы: Мектеп.1985-99б Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. Алматы : Қазақ университеті,1992-112б Қазенова Г. Ойын арқылы оқыту\\бастауыш мектеп. 2001-№4, 12-14б Қалиева С.Қ. Қазақтың халықтық тәлім-тәрбиесінің ғылыми педагогикалық негіздері.-Пед.ғыл. докт. Баяндама –Алматы ,1996-65б Нұрланова М. Ұлттық тәрбие сабақ мазмұнында \\Бастауыш мектеп 2003-№6-10-14 Ойын адамгершілік құндылықтарды қалыптастырудың құралы. Қайбұлдаева Г. Қазақстан мектебі // 2/2008 . Ойын түрлері және оның ерекшеліктері Г. Керімбаева. Бастауыш мектеп //2008 №3. А.Байтұрсынов –оқыту үрдісінде ойындарды алғаш қолданған ғалым. Нарқұлов Б.Қазақстан мектебі//2008 №4. жүктеу/скачать 2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|