Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағЫ

27. cortex, ĭcis m қабық

28. fructus, us m жеміс

29. gemma, ae f бүршік

30. semen, ĭnis n тұқым

Басқа да лексика

32. longitudĭne … cm et crassitudĭne … cm ұзындығы… см и ені… см

Латын тілінде тұз атаулары екі зат есімдерден тұрады:

2. Катион аты - бірінші орында, ілік септігінде

3. Анион аты - екінші орында, атау септігінде.

Мысалы:

· Aluminĭi nitras - алюминия нитрат

· Epinephrini hydrochlorĭdum - эпинефрина гидрохлорид

· Natrĭi nitris - натрия нитрит

Катиондар қашанда бас əріппен, ал ониондар жай əріппен жазылады.

(мысалы: Solutĭo Natrĭi tetraborātis glycerinōsa). Катион ретінде дəрілік заттар

мен химиялық элементтер қолданылуы мүмкін.

Латын жəне қазақ тіліндегі анион атаулары

Латын тілінде анион аттары -as, -is, -ĭd(um) суффикстері арқылы пайда

болады. Төменде келтірілген кестеде ілік, атау септігіндегі латын суффикс-

тері жəне қазақша аудармасы келтірілген:

Латын тілінде Қазақ тілінде

атау/ілік

септ

-as

Aluminii nitras

Aluminii nitrātis

-ат

алюминий нитрат

алюминий нитрат

-is

Aluminii nitris

Aluminii nitrītis

-ит

алюминий нитрит

алюминий нитрит

-ĭdum

Natrii chlorĭdum

Natrii chlorĭdi

-ид

натрий хлориды

натрий хлориды

Кестеге түсінік:

-as, -is суффиксіне аяқталатын анион аттары латын тілінде 3

· жіктеудегі зат есімдерге жатады. Оларды қазақ тіліне аударғанда

соңғы -s əрпі –т ауысып кетеді.

Мысалы:

· phosphas - фосфат

· nitris - нитрит

· -as, -is суффиксіне аяқталатын ілік септігіндегі аниондар басқа 3

жіктеудегі зат есімдер сияқты аударылады:

Салыстырыңдар_______:

· citras, ātis m - tuberosĭtas, ātis f

· -ĭd- суффиксі бар аниондар 2 жіктеудегі n тектік түріндегі зат

есімдерге жатады:

Мысалы:

· bromĭdum, i n - бромид

Ескерту: негізгі тұздардың қазақша атаулары «негізгі» деген сөзбен

жазылып, латын тілінде «sub-» қосымшасына сай келеді.

Мысалы:

· негізгі висмут нитраты - Bismŭthi subnitras

· негізгі висмут нитратының - Bismŭthi subnitrātis

Калий жəне натрий тұздарының рəсімдеу ерекшеліктері

Калий жəне натрий органикалық тұздарының екі компонентінен

тұратын, дефис арқылы жазылатын атаулары латын тіліне жəне латын тілінен

қазақ тіліне аударғанда сол сөз тəртібін жəне септеулерді сақтап қалады:

Мысалы:

· сульфацила-натрия - Sulfacyli-natrii

Ескерту: қазақ тілінде бір сөзден, латын тілінде екі сөзден тұратын тұз

атауларын есте сақтаған жөн:

·метилсалицилат - Methylii salicylas

·фенилсалицилат - Phenylii salicylas

·амилнитрит – Amylii nitris

·хлоралгидрат – Chlorali hydras