Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама
Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама
жүктеу/скачать 14,66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мазмұны
- 1-тарау. Бала құқықтары, бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласындағы мемлекет саясаты
Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндамаАстана, 2016 2016 жылғы Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің Балалардың құқықтарын қорғау комитеті, «Сандж зерттеу орталығы», Джандосова Ж С., Шарипбаева А. Е., Кудашева Т. В., Смагулова Ш. К., Байтугелова Н. Ю., Джандосова Ф. С., Байтугелова З. Е., Колмагорова Е.А. , Шарипбаева К. М., Жаппар А. Т., Серикбаева С.Ш., Исагалиева А. А., 2016 жыл. 2016 жылғы Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің тапсырысымен және мүдделі мемлекеттік органдар мен ҮЕҰ қолдауымен «Сандж зерттеу орталығымен» әзірленді. Мемлекеттік орталық және жергілікті атқарушы органдар ұсынған ресми статистиканы, мәліметтерді, жүргізілген әлеуметтік зерттеулердің мәліметтерін талдай отырып баяндамада Қазақстандағы балалардың жағдайы мен балалардың білім беру, тәрбие, демалыс, бос уақыт, жұмыспен қамту, даму, денсаулық жағдайы, балалы отбасыларды және ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балаларды әлеуметтік қолдау салаларындағы балалар өмірінің басты аспектілерін сипаттайтын негізгі индикаторлар бойынша балалар құқығын қорғау туралы ақпарат ұсынылған. Баяндамада 2016 жылы балалар құқығын қорғау саласында ұлттық заңнаманың даму мәселелері, Бала құқығы туралы Конвенция мен басқа да халықаралық шарттар ережесі туралы құқықтық ақпараттандыру, балалар құқығын қорғау саласындағы халықаралық тәжірибеге қатысты мәселелер көрсетілген. Баяндаманы балалар жағдайы мен құқықтарын қорғау саласын жақсарту үшін балалармен жұмыс істейтін мамандар, Қазақстанның басқада министрліктері мен ведомстволары, үкіметтік емес ұйымдары, халықаралық сарапшылар, БАҚ, ата-аналар қауымдастығы, өзге де мүдделі тұлғалар қолдана алады. МазмұныКІРІСПЕ........................................................................................................................................... 1 Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы баяндама 1 1-тарау. Бала құқықтары, бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласындағы мемлекет саясаты 10 1.2.1.2016 жылғы балалардың құқықтарын қорғау саласындағы заң шығарушылық 12 1.2.2.2016 жылғы білім саласы бойынша норма шығарушылық 18 1.2.3.2016 жылғы денсаулық сақтау және әлеуметтік қолдау саласы бойынша норма шығарушылық 18 2 тарау. Балалардың экономикалық жағдайы 22 3-тарау. Білім: мүмкіндіктер және шектеулер 42 3.2.1. Жалпы жағдай 44 3.2.2. Балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және білім берумен қамту 44 3.3.1 Жалпы жағдай 49 3.3.2. Бірдей білім беру мүмкіндіктерін қамтамасыз ету 52 3.3.3 Бастауыш және орта білім сапасы. 53 3.4.1 Техникалық және кәсіптік білім: жалпы жағдай 59 3.4.2. Жекелеген санаттар үшін техникалық және кәсіптік білім алу құқығымен қамтамасыз ету 61 3.4.3. Жоғары білім: жалпы жағдай 62
4.2.1. Нәресте өлімі 65 4.2.3. Аналар өлімі 69 4.2.4. Балалардың ауру-сырқаттануы 71 4.2.5 Зерттеу нәтижелері бойынша баланың денсаулық жағдайы 75
4.3.1. Денсаулық сақтау қызметтерінің қолжетімділігі 77 4.3.2. Зерттеу нәтижелері бойынша кәсіптік медициналық көмек алу үшін жүгінуі 79 4.3.3. Иммунизация мәселелері 80 4.3.4. Салауатты өмір салтын насихаттау 82 4.3.5. Балалардың тамақтануы 83 1.4.Ұсынымдар 86 5-тарау. Балалар және отбасы 87 5.3. Отбасылық құндылықтар, дәстүрлер, тәрбие 95 5.4. Ұсынымдар 99 6 тарау. Демалыс, бос уақыт 99 7-тарау. Зайырлылық 111 8-тарау. Әлеуметтік инклюзия. 117 8.1.1. Балаларды институтсыздандыру 119 8.1.2. Жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарда тәрбиеленушілердің қозғалысы Қайталанған жетімдік 125 8.1.3. Әлеуметтік жетімдік 126 8.1.4. Формальді емес қорғаншылықтағы балалар 127 8.1.5. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды тұрғын үймен қамтамасыз ету 128 8.1.6. Баламалы қорғаншылықтағы балалардың амандығы 129 8.1.7. Әлеуметтік жетімдіктің алдын алу бойынша іс-шаралар 132 8.1.8. Ұсынымдар 133
8.2.1. Ағымдық жағдай 135 8.2.2. Әлеуметтік-медициналық қызметтер 139 8.2.3. Даму мүмкіндігі шектелген балаларға қатысты достық қарым-қатынас орнату бойынша іс-шаралар 141 8.2.4. Инклюзивті социум (зерттеу нәтижелері бойынша) 142 8.2.5. Ұсынымдар 142 9-тарау. «Тәуекел топ» балалары 143 9.1.1. Ағымдық жағдай 144 9.1.2. Кәмелет жасқа толмағандарды бейімделу орталықтары 145 9.1.3. Балалар және жасөспірімдер қылмысының алдын алу бойынша жұмыс 146 9.1.4. Шартты түрде сотталған кәмелет жасқа толмағандармен жұмыс 147 9.1.5. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде кәмелетке толмағандармен жұмыс 148 9.2. Балалар және жасөспірімдер ортасындағы суицидтер 150 9.2.1. Ағымдық жағдай 150 9.2.2. Суицидтерді алдын алу жөніндегі іс-шаралар 152
9.3.1. Ағымдық жағдай 153 9.3.2. Профилактика бойынша шаралар 155
9.4.1. Ағымдық жағдай 155 9.4.2. Профилактика бойынша шаралар 157
9.5.1. Ағымдық жағдай 158 9.5.2. Профилактика бойынша шаралар 160 9.6. Әлеуметтанулық сауалнама қорытындылары 161 9.7. Балалар қылмыскерлігінің, суицидтердің, бейәлеуметтік мінез-құлықтың, балаларға қатысты қылмыскерліктің алдын алу бойынша ұсынымдар 166 10-тарау. Балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша балаларға ақпараттық-консультативтік қолдау көрсету 168 10.1. Мемлекеттің ақпараттық саясаты 169 10.2. Сенім телефоны 170 10.3. Ұсынымдар 171 11-тарау. Балалар амандығы және құқықтарының сақталуы 172 11.1. Бала құқықтары жөніндегі уәкіл институты 173 11.2. Қазақстан балаларының өз амандығын бағалауы 173 12-тарау. Балалардың құқықтарын сақтау саласындағы мемлекеттік шығыстар. 183 12.1. Білім беру 183 12.2. Денсаулық сақтау 191 12.3. Әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру 193 1-тарау. Бала құқықтары, бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласындағы мемлекет саясаты 7 1.1. Саяси ерік және тиісті басқару 8 1.2. Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы заңнамалық саясат 9 1.3. Ведомствоаралық ынтымақтастық 16 1.4. Балалардың құқықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі ҚР заңнамасын іске асыруды бағалау 16 2 тарау. Балалардың экономикалық жағдайы 19 2.1. Демографиялық ахуал 20 2.2. Өмір сүру деңгейі, кедейлік 23 2.3. Әлеуметтік қорғау жүйесі және оның балалар мен балалы отбасылардың жағдайын жақсартуға әсері 25 2.4. Жұмыспен қамту және бала еңбегі 29 2.5. Ұсынымдар 32 3-тарау. Білім: мүмкіндіктер және шектеулер 34 3.1. Білім саласындағы мемлекеттік саясат 35 3.2. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға құқығын қамтамасыз ету 35 3.3. Бастауыш және орта білім алу құқығын қамтамасыз ету 39 3.4. Техникалық және кәсіптік, жоғары білім алу құқығын қамтамасыз ету 48 3.5. Ұсынымдар 51 4-тарау. Балалардың денсаулықтарын сақтау 52 4.1. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру 53 4.2. Денсаулықтың негізгі көрсеткіштері 53 4.3. Денсаулық сақтау қызметтері және салауатты өмір салты 64 4.4. Ұсынымдар 73 5-тарау. Балалар және отбасы 74 5.1. Отбасы және балалар 75 5.2. Отбасы мен балалық шақты қолдау 80 5.3. Отбасылық құндылықтар, дәстүрлер, тәрбие 81 5.4. Ұсынымдар 85 6-тарау. Демалыс, бос уақыт 86 6.1. Жазғы демалысты ұйымдастыру 87 6.2. Қосымша білім: қол жетімділік және қамту 89 6.3. Дене тәрбиесі 92 6.4. Сұрау нәтижелері бойынша балалардың бос уақыты 94 6.5. Ұсынымдар 95 7-тарау. Зайырлылық 96 7.1. Зайырлылық 97 7.2. Сауалнама нәтижелері бойынша балалар үшін діннің мәні 98 7.3. Ұсынымдар 100 8-тарау. Әлеуметтік инклюзия. 101 8.1. Жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар 102 8.2. Ерекше мұқтаж балалар 117 9-тарау. «Тәуекел топ» балалары 125 9.1. Балалар және жасөспірімдер қылмысы 126 9.2. Балалар және жасөспірімдер ортасындағы суицидтер 132 9.3. Нашақорлық, алкоголизм 135 9.4. Жасөспірім қыздар арасындағы жүктілік және жасанды түсік тастау 137 9.5. Ересектер балаларға қарсы 139 9.6. Әлеуметтанулық сауалнама қорытындылары 142 9.7. Балалар қылмыскерлігінің, суицидтердің, бейәлеуметтік мінез-құлықтың, балаларға қатысты қылмыскерліктің алдын алу бойынша ұсынымдар 147 10-тарау. Балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша ақпараттық-консультативтік қолдау 149 10.1. Мемлекеттің ақпараттық саясаты 150 10.2. Сенім телефоны 151 10.3. Ұсынымдар 152 11-тарау. Балалар амандығы және құқықтарының сақталуы 153 11.1. Бала құқықтары жөніндегі уәкіл институты 154 11.2. Қазақстан балаларының өз амандығын бағалауы 154 12-тарау. Балалардың құқықтарын сақтау саласындағы мемлекеттік шығыстар. 163 12.1. Білім беру 164 12.2. Денсаулық сақтау 170 12.3. Әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру 171 Қорытынды және ұсынымдар 174 Қысқартулар тізімі 180 КІРІСПЕ Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 2016 жылғы Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы жыл сайынғы баяндаманы ұсынады. Биылғы жылы баяндама Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің
Баяндама «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 46-бабына және Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі Басшысының бұйрығына және 2016 жылға арналған Мемлекеттік органдардың Мемлекет басшысының атына ақпараттарды, баяндамаларды және есептерді ұсыну кестесіне (2015 жылғы 23 желтоқсандағы № 01-38.45) сәйкес дайындалған. Баяндаманың мақсаты – Қазақстандағы бала құқықтарының жағдайы туралы, сондай-ақ оларды жақсартуға бағытталған шаралар туралы Мемлекет басшысын хабардар ету. Баяндамада 2016 жылы бала құқықтарын қорғау саласындағы ұлттық заңнаманың даму, Бала құқықтары туралы конвенцияның ережелері және өзге де халықаралық шарттар туралы құқықтық хабардар ету мәселелері, бала құқықтарын қорғау саласындағы халықаралық тәжірибе қамтылып көрсетілген, білім беру, тәрбиелеу, демалыс, бос уақыт, даму, денсаулық жағдайы, балалардың тамақтануы, балалары бар отбасыларды әлеуметтік қамсыздандыру салаларында балалардың тіршілік әрекетінің басты аспектілерін сипаттайтын негізгі индикаторлар бойынша ақпарат ұсынылған. Баяндамада ресми статистикалық деректер мен жүргізілген әлеуметтанулық зерттеулердің талдауы негізінде әзірленген бала құқықтарын сақтау саласындағы ахуалды жақсарту жөнінде ұсынымдар берілген. ҚР Білім және ғылым министрлігінің тапсырысы бойынша және мүдделі мемлекеттік органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың қолдауымен үкіметтік емес сектор – «Сандж Зерттеулер орталығы» Қазақстан Республикасының тәуелсіз зерттеу компаниясы әзірледі. Баяндама 12 негізгі бөлімнен тұрады және ресми статистика, мемлекеттік орталық және жергілікті атқарушы органдар ұсынған деректердің талдауына және жүргізілген әлеуметтанулық зерттеулердің (осы баяндаманы әзірлеу барысында жүргізілген зерттеулердің, сондай-ақ республикада жүргізілген өзге де зерттеулердің) деректеріне негізделеді. «Қазақстан Республикасындағы балалардың 2016 жылдағы жағдайы туралы» баяндаманы әзірлеу мақсатында жүргізілген әлеуметтанулық зерттеу аясында респонденттердің әртүрлі санаттары сұралды: Қазақстан Республикасының 16 өңіріндегі балалар, олардың ата-аналары, балалармен жұмыс істейтін мамандар (білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау салалары, кәмелетке толмағандар ісі бойынша инспекторлар), білім беру және тәрбиелеу ұйымдарының жетекшілері, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері және басқалар. Балалар екі тәсіл арқылы сұралды: мектептерде, көшеде сұрауларда (сұхбат) тікелей, сондай-ақ Балалар құқықтарын қорғау комитетінің сайтындағы сауалнамалық сұрау арқылы он-лайн әдісі. Зерттеулер қалалық (облыс орталықтары, шағын қалалар) және ауылдық (ауылдық аудан орталықтары, әртүрлі көлемдегі ауылдар және облыс орталықтарынан қашықтықтар, соның ішінде алыс шағын ауылдар, станциялар) жерлерде де жүргізілді. Бұл осы баяндамада астаналық тұрғындар мен өңірлердің қашықтықтағы ауылдарының халқын, респонденттердің әртүрлі санаттар пікірлерін көрсетуге қамтамасыз етті. «Қазақстан Республикасындағы балалардың 2016 жылғы жағдайы туралы» баяндаманы балалардың құқықтарын сақтау саласындағы ахуалды жақсарту үшін балалар жұмыс істейтін мамандар, Қазақстанның басқада министрліктер мен ведостволардың мамандары, үкіметтік емес ұйымдары, халықаралық эксперттер, БАҚ, ата-аналар қауымдастығы және өзге де мүдделі тараптар қолдана алады. 1-тарау. Бала құқықтары, бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласындағы мемлекет саясаты
жүктеу/скачать 14,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|