Бағалау критерийлері
Зиготадан кейінгі репродуктивті оқшаулану
жүктеу/скачать 9,24 Mb.
|
15сабақТүр түзілудің негізгі механизмдері
- Бұл бет үшін навигация:
- Зиготадан кейінгі репродуктивті оқшаулану
- 1 тапсырма. Құбылысқа байланысты мысал келтіріңіз.
Зиготадан кейінгі репродуктивті оқшауланугибридтердің тіршілікке қабілетсіздігіЛеопардты бақа мен (Rana pipiens) и орман бақасын (Rana sylvatica) шағылыстырғанда гибридтер ерте гаструла кезеңде өліп қалады. Зиготадан кейінгі репродуктивті оқшаулануГибридтердің ұрықсыздығы. Жүгерідегі ЦАҰ(цитоплазмалық аталық ұрықсыздық). Жүгері – бірүйлі өсімдік; аналық гүлдері собыққа, ал талақ гүлдері-сыпыртқыға жинақталған. Кей кезде сыпыртқыда ұрықсыз тозаңы бар, тозаңқаптар болады. Тозаңның ұрықсыздығы цитоплазманың кейбір ерекшеліктерімен анықталатыны айқындалған.Зиготадан кейінгі репродуктивті оқшаулану
Мына екі түр зертхана жағдайында ғана шағылыса алады. Бірінші ұрпақ гибридтер тіршілікке қабілетті. Аналық фертильды, аталықтары ұрықсыз. Бірінші ұрпақ аналықтарын, ата-аналары аталығымен шағылыстырса, алынған ұрпақтың тіршілікке қабілеттілігімен фертильдігі төмен болады. Полиплоидия және гибридизация Полиплоидия мен гибридизацияны да түртүзіліс механизміне жатқызуға болады. Полиплоидия – симпатрикалық түртүзілістің бір түрі. Гаметалар мен соматикалық жасушалардың хромосома саны, гаплоидты жиынтықтың еселеніп өзгеруі полиплоидия деп аталады. Полиплоидия табиғатта көп таралған, бірақ әртүрлі ағзалар арасында біркелкі кездесе бермейді. Мутацияның бұл түрінің жабайы және мәдени гүлді өсімдіктердің эволюциясында маңызы зор, бұл өсімдік түрінің 47 % – полиплоидтер. Полиплоидтылықтың жоғары тығыздығы қарапайымдыларға тән, олардың хромосома жиынтығының саны жүз есе артық. Жануарда өсімдікке қарағанда, полиплоидия сирек кездесу себебі – жануар көбінесе айқас ұрықтанады, ал өсімдік өздігінен тозаңданады. Осының салдарынан түзілген полиплоид-мутантқа басқа жынысты дәл сондай жұп мутант-полипоид қажет. Гибридизация. Жаңа түр – туыс емес түрлер арасындағы шағылысу нәтижесінде түзілетін симпатрикалық түртүзіліс формасы. Фертильді гибридтер (ұрпақ бере алатын) түраралық гибридизация хромосомалық мутацияға ұшыраған жағдайда ғана түзіледі. Осының салдарынан өсімдік жасушаларында, сирек жануар жасушаларында хромосома мутацияға ұшырайды, түр аралық немесе туыс аралық шағылысу нәтижесінде гаплоидты жиынтықтың еселеніп көбеюі байқалады. Нәтижесінде аллоплоид немесе полиплоид түзіледі. Г.Д. Карпеченко алған орамжапырақ пен шомыр гибриді полиплоидияға мысал болады. Табиғатта гибридизация арқылы түртүзіліс өсімдікте жиі кездеседі. Жануардың гибридтері көп жағдайда ұрпақ бере алмайды. 1 тапсырма. Құбылысқа байланысты мысал келтіріңіз.
жүктеу/скачать 9,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|