Сарамандықжҧмыс №1
Сабақтыңтақырыбы: «Жануарлардағы еліктеу қҧбылысы-имитация» Сабақтың мақсаты: Жануарлардағы еліктеудің түрлерін анықтау.
Күтілетін нәтиже:
Еліктеу құбылысы, оның түрлерін ажыратады;
Жануарлар үшін еліктеудің маңызын түсінеді;
Еліктеу құбылысын мысалмен түсіндіре алады; Сабақтың кӛрнекілігі: Суреттер, коллекциялар Сабақтың барысы:
Қабілеттерді және тіпті императив–еліктеу арқылы үйретуді болжайтын программаларды орасан зор мүмкіншіліктер бар. Бұл әсіресе балаларына маңызды болып табылады. Ата-аналарға, үлкендерге және ӛз түрінің тәжірибелі особьтарына еліктеуге болады.
Қылық-әрекеттің кӛптеген инстинктивті программалары ӛте күрделі болғандықтан, олардың жас жануарларға нағыз мақсатталған болуы үшін, әдейі қайта жасаумен коррекцияны талап етеді. Кӛбінесе олар жағымды мотивацияларды кіргізетін ерекше имитациялық жағдайларда–ойындарда қайта жасалынады. Бірақта дидактикалық мақсаттар белгілі бір маңызды ұжымды қакцияларда іске асырылуы мүмкін. К.Лоренц бұл акциялар қатарына әлсіз қаруланған жануарлармен құстардың жыртқышқа ұжымдық қарсы тұру қабілетін, «мобинг»(ағылшыннанmob–топ) деп аталатын, табындық жануарлардың жыртқышқа қарсы контратакаға қабілетін жатқызады.
Жануарлардың қорғаныш бейімділігі–жеке организмнің тіршілі күшін күресте сақталуына, ұрпаққалдыруына кӛмектесетін морфологиялық, физиологиялықжәне этологиялық ерекшеліктері. Морфологиялық қорғаныш бейімділігі–бүркеніш реңнің барлық түрі, жануарлардың пішіні, жауынан қорғану органдары,т.б. Кейбір организмдердің лимфасы, қаны, терісі улы болуы, жағымсыз иіс (қандала,кӛптегенқоңыздар,құндыз,т.б.), улы зат шығаруы, денесіне қоректік зат жинап, қысқы-жазғы ұйқыға кетуі–физиолог иялық бейімділігін кӛрсетеді. Жануарлардың жауынан қашуы, жасырынуы, балаларын қорғауы, жауына ұсталып қалған кезде құйрығын, аяғын үзіп кетуі, сондай-ақ қорқытатын дауыс, ысылдауне пішінін ӛзгертіп айбат шегуі–этологиялық бейімділігін кӛрсетеді.
Жҧмыс реті:
Жануарлардағы бүркеніш рең түрлерін қарап, олардың табиғат жағдайында жануарлар үшін маңызын анықтаңдар. Қорытынды жасап, кесте толтырыңдар.
Насекомның түрі
|
Денесінің түсі
|
Қоршаған ортаның
түсі
|
Маңызы
|
Қанқызы
|
|
|
|
|
|
|
|
Жануарлардағы жауынан қорғану бейімділіктерін кӛрсететін белгілерге мысалдар келтіріңдер.
Қысқыұйқығакететінжануарлардыатап,олардағыбейімделушіліктітүс індіріңдер.
Достарыңызбен бөлісу: |