Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
| керигмаға
арқа сүйейді. Грек пра - вославиелік Шіркеуінде, керісінше, кез келген беделді теология «сөзсіз», апофатикалық болуы керек болды. Григорий Нисский айтқандай, кез келген Құдай туралы ой қозғау бұл тек көрініс, жалған еліктеу, пұт болады; Құдай - дың Өзі туралы ақиқатты ол ашпайды 220 . Христиан Авраамнан үлгі алуы ке - рек. Ол, Григорийдің өмірбаяндық нұсқасында айтылғандай, Құдай туралы көріпкелдікті тастап, «таза және пайымдардан азат» 221 дінге берілді. Басқа бір еңбегінде Григорий «іздегеніңді шынайы көру мен түсіну нақ оны көр - мегендікте , мақсатың кез келген танымнан жоғары екенін және жан-жағың ақылға бергісіз түнектен тұратындығын түйсінесің» 222 . Ақылмен Құдайды «көре алмайсың», бірақ Оның барын сезуге болады. Ол үшін кезінде Синай тауын қоршаған бұлтқа өзіңді орауың керек. Василий Құдай болмысы (усия) мен Оның әрекетінің (energeiai) жердегі көріністері арасындағы платондық айырмаға қайта оралады: «Құдайымызды тек Оның әрекеттерінен танимыз, Оның болмысына жақындай алмаймыз» 223 . Бұл ой кейінгі Шығыс Шіркеуі теологиясының басты ұранына айналды. «Каппадокиялықтар» да Қасиетті Рух идеясын дамытуға тырысты. Олар - дың ойынша, Никейде бұл идеяға немқұрайлы қараған. Қорытындылай - тын «Және Қасиетті Рухқа сенемізді» афанасьевтік сенім рәмізіне кейін - нен асығыс қосқан тәрізді. Қасиетті Рух тұжырымдамасы көпшілік үшін түсініксіз болып қалды. Бұл не, «Құдай» сөзінің синонимы ма, әлде одан да жоғары ма? «Біреулер Оны [Қасиетті Рухты] әрекет деп ойлайды, екінші біреулері тірі жаратылыс десе, үшіншілері Құдай деді, қалғандары Оның кім 219 Ibid. 220 Григорий Нисский . Евномийге қарсылық , 3. Евномий – ариандық секталардың бірінің негізін салушы (335–398 жж . шамасы ). – Ауд . ескер . 221 Григорий Нисский . Ответ на вторую книгу Евномия . 222 Григорий Нисский . О жизни Моисея законодателя , 2.164. 223 Василий Великий . Письма , 234.1. 171 және қандай екендігіне сенімді емес» 224 - деді Григорий Назианзин. Апо - стол Павел Қасиетті Рухты жаңартушы, жаратушы және нұрландырушы деп сипаттаған. Бірақ бұл әрекеттер тек Құдайға лайық. Бұдан шығатыны, Қа - сиетті Рух әркімде бар, біздің құтарушымыз болады, ол қарапайым жара - тылыс емес, Құдайлық болмысқа ие. Каппадокиялықтар кезінде Арий пен Афанасий пікірталастарында көп қолданылған дәйекті пайдаланды: Құдай - да жалғыз, бізге танылмайтын болмыс (усия) бар, бірақ Ол бізге үш қырымен (ипостась) ашылады. Негіздемелерін Құдайдың танылмайтын усиясынан бастаудың орнына, каппадокиялықтар Оның танылу жақтарын (hypostases) адамның қабылдауы туралы сөз етеді. Құдай болмысы айтылмайтын құпия болғандықтан, адамдар Оның Әке, Ұл және Қасиетті Рух ретінде ашылатын көріністері арқылы тани алады. Бұл, кейбір батыс теологтары ойлағандай, каппадокиялықтар бірден үш Құдайлық болмыстың барына сенеді дегенді білдірмеді. Грек тілін на - шар білетіндерге бірнеше мағыналары бар ипостась ұғымы түініксіз болды. Кейбір католик теологтары (мәселен, Иероним) ипостась мағынасы усияны білдіреді деді де, гректерді үш Құдайлық болмысқа сыйынды деп айыптады. Алайда каппадокиялықтар осы екі ұғымның арасындағы айырманың маңы - здылығын атап өткен болатын. Объект усиясы оны өзі етеді және объектінің іштей, өзінде қандай екендігіне назар аударады. Басқа жағынан алып қа - расақ, жүктеу/скачать 28,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|