Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
| он
деп аталатын) , олардың әрқайсысы Құдайлық бір сипатты білдірді. «Құдайдың» тегі болмады, бірақ эманациялардың әр жұбы, «Энум Элишта» айтылғандай, әйел және еркектен тұрды, осылайша бұл жүйені құрушылар дәстүрлі моно - теизмге тән еркектік элементтің басым келуінен құтылды. Кейінгі эманация жұптары әлсіз және сирек бола бастайды, өйткені олар Құдайлық Қайнар көзден ұзап бара жатты. Осындай эманациялардың отызыншы жұбы пай - 180 Иринейдің қайта баянадуынан (« Дінбұзарлықты терістеу », I.1.1). Ерте « еретиктердің » еңбектерінің бүкілі дерлік жойылып , бізге тек олардың ортодоксалды қарсыластарының пікірсайыстары арқылы ғана жеткен . Прот . Преображенскийдің ( синодтық ) аудармасы .. Сілтеме келесі басылым бойынша берілді : Поснов М . Э . Гностицизм II века и победа христианской Церкви над ним . – Киев , 1917 [ Репринт : Bruxelles: Жизнь с Богом , 1991]. – С . 686. 181 См .: Ириней . Опровержение ересей , 7.21.4. 144 да болғанда процесс аяқталып, Құдайлық әлем – Плерома – соңғы түрін қабылдайды. Гностиктердің космологиясында ашу-ыза туғызатын бір нәр - се де болмады. Сол дәуірде ғарыштың эондарға, жындарға және басқалай рухани күштерге толы екеніне бәрі сенетін. Апостол Павел Тақ, Патшалық, Билік және Күштер туралы айтты. Бірақ философтар үшін мұндай көрінбей - тін күштер тек көне Құдайларға тән және олар адамдар мен Жалғыздың арасындағы дәнекер екендігі өздігінен мәлім болды. Кейіннен орын алған апатты – алғашқы қауымдық құлдырауды гностик - тер түрліше суреттеген. Біреулері, мәселен, соңғы эманация София (Дана - лық) танылмайтын Құдайлық туралы тыйым салынған білімге қол жеткіз - гісі келгені үшін Құдайдың қаһарына ұшырайды. Мұндай талаптар оның Плеромнан қуылуына себепкер болады; Софияның қайғысы мен азапта - ры заттай әлемге айналады. Содан бері жолдан тайған қуылушы ғарышты кезіп, Құдайлық Бастауға оралуды армандауда. Шығыстық және пұтқа табы - нушылық ойлардың араласып берілуінен гностиктер біздің әлемді білім - сіздік пен адасушылық туғызған аспан әлемінің төмен түсуі деп есептеген. Басқа гностиктер «Құдай» біздің әлемді жаратқан жоқ, себебі қатқыл ма - териямен еш байланысы жоқ деп санаған. Әлем Демиург, «Жаратушы» деп аталатын эондардың бірі тарапынан жаратылған. Онда «Құдайға» деген көре алмаушылық туындап, Плероманың орталығына айналуды қалайды. Сол үшін қуылады да, қарама-қайшылық рухынан әлемді жаратады. Алайда Валентин түсіндіргендей, Демиург «аспанды білместен жаратады, адамды да ол туралы ештеңе білместен жаратады, ал жерді жер туралы еш ойлан - бастан жаратты» 182 . Бірақ басқа эон, Логос жетілмеген жаратылысқа көмекке келеді де, жер - ге Иисус бейнесінде түсіп, адамдарға Құдайға қайтудың жолын көрсетеді. Уақыт өте келе христиандықтың бұл бағыты толық өшіп қалады. Бірақ ға - сырлардан кейін иудаистер, христиандар мен мұсылмандар осы мифоло - гемаға қайта-қайта оралатын болады. Өйткені олардың ортодоксалды тео - логияға қарағанда діни толқыныстарын осы миф дәлірек беретінін сезеді. 182 Ibid., I.5.3. 145 Жаратылыс пен құтқарылу туралы мұндай мифтер сөзбе-сөз және шын - дыққа жақын әңгімелер деп қабылданбаған; олар тек әлдебір құпия ақиқат - тың символдық бейнеленуі болды. «Құдай» және Плерома алыс ақиқат бол - са да, тысқары әлем емес-ті; оларды ең алдымен өз жаныңнан іздеу керек болды: Құдай мен болмысты, басқалай осы сынды ізденістеріңді тоқтат. Оны өзіңнен бастап ізде. Өзіңде Оны өздік еткенді және мына жол - дарды айтқанды біл: «Менің Құдайым, менің ақылым, менің ойым, менің жаным, менің тәнім». Қуаныш пен қайғының, махаббат пен өшпенділіктің қайнар көзін біл. Қаламай рахат алу мен ойланбастан сүюді біл. Егер де мұқият осыны зерттесең, онда Оны өз ішіңнен таба - сың 183 . жүктеу/скачать 28,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|