БАҒдарламасы «Экологиялық химия»
жүктеу/скачать 0,79 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ТАҚЫРЫП: АТМОСФЕРАНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭКОЛОГИЯСЫ
- ТАҚЫРЫП: КӨШЕТХАНА ЭФФЕКТІСІ
- ТАҚЫРЫП: ОЗОН ҚАБАТЫ
- ТАҚЫРЫП: ҚЫШҚЫЛДЫҚ ЖАУЫНДАР
- ТАҚЫРЫП: ТҰМША
- ТАҚЫРЫП: ГИДРОСФЕРАНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭКОЛОГИЯСЫ
- ТАҚЫРЫП: ЛИТОСФЕРАНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭКОЛОГИЯСЫ
- ТАҚЫРЫП: БИОГЕОХИМИЯЛЫҚ ЦИКЛДЕР
ТАҚЫРЫП: АУЫР МЕТАЛДАРҮлесті салмағы 4,5 г/см3 мөлшерінен жоғары металдар жалпы қалай аталады? Адам денсаулығына қауіптілік дәрежесі бойынша ауыр металдар неше класқа бөлінеді? Токсикалығы жоғары /бірінші класқа жататын/ келесі металдар: Н.Реймерс классификациясы бойынша, ауыр металдар - ... Қоршаған ортада ауыр металдардың екі аспекті бар: Ауыр металдардың токсикалық әсері: Ауыр металдардың алғашқы табиғи көздеріне келесілер жатады: Автокөлікпен атмосфераға лақтырылатын қорғасынның негізгі түрі: Атмосферадағы сынаптың негізгі тотықтырғышы: Атмосферадағы сынаптың негізгі тотықсыздандырғышы: Кадмийдің токсикалығы жоғары қосылыстары: Қорғасынды атмосфераға лақтыратын негізгі көзі: Күшәннің негізгі токсикалық қосылыстары: ТАҚЫРЫП: АТМОСФЕРАНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭКОЛОГИЯСЫӘр түрлі газ, су буы және ауа тозаңы бөлшектерінің қоспаларынан тұратын жердің газ тәрізді қабықшасы қалай аталады? Тропосфера, стратосфера, мезосфера, экзосфера, ионосфера болып бөлінетін жердің қабықшасы қалай аталады? Биосфераға кіретін атмосфераның бөлігі Жер бетіндегі атмосферадағы азоттың концентрациясы Жер бетіндегі атмосферадағы оттектің концентрациясы Жер бетіндегі атмосферадағы көміртек диоксидінің концентрациясы Атмосферада антропогендік қоспалардың /СО2, СН4, О3, азот оксиді, фреон/ концентрацияларының артуы салдарынан біздің планетамызда климаттың біртіндеп жылынуы қалай аталады? Химиялық құрамы жағынан ұксас атмосфераның төменгі бөлігі қалай аталады? Химиялық құрамы біркелкі емес атмосфераның төменгі бөлігі қалай аталады? Атмосфералық “ауа тозаңы” деп нені атайды? Атмосферада ауа тозаңын тарататын антропогенді көздеріне қайсысы жатады? Онеркәсіппен, көлікпен атмосфераға түсетін негізгі ластаушылар қайсысы? Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: N2+O2 2Х Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: NO+O3 Х +O2 Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: NX NHyNOy Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: НОО + X NO2 +OH Коксты жаққанда, спирттік ашытуда қосалқы өнім ретінде алынатын газ қандай? Қан гемоглобинімен байланысып, метгемоглобин түзуші газ: Автомобильдің іштен жанатын қозғалтқыштарында түзіліп, атмосфераны ластайтын қауіпті элементтердің бірі болып табылатын газ: Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: OH+Х CO2 +H Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: Х+HbO2 COHb +O2 Органикалық заттектің тотығу процестерінде, дем шығарғанда бөлініп шығып, фотосинтез процесінде сіңірілетін газ: Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: CH4 +2O2 Х +2H2O Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: 2C8H18+25O2 16 Х+18H2O Органикалық заттектердің, соның ішінде целлюлозаның ыдырауының анаэробтық процесінде түзілетін газ: Атмосфералық ауа тозаңының жердең 3 км –ге дейін жоғарлықтағы химиялық құрамын анықтаныз: Атмосфералық ауа тозаңының жердең 3 км–ден кейін жоғарлықтағы химиялық құрамын анықтаныз: Атмосфераның қандай қабаттары планетаны қорғайды? Молекулалардың фотонның қатысуымен бос радикалдарға дейін ыдырауы қалай аталады? Фотонның энергиясын анықтайтын теңдеу: Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: Н2О + Һ Н + Х Атмосфераның тазалауына қатысатын, газдардың еритін заттарға дейін айналу және ағындармен атмосферадан кету процестерін тездететін өте жоғары активті радикал Фотоионизация әсері арқылы молекулалар мен атомдардан иондардың түзілуі қалай аталады? Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: N2 + Һ Х+e- Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: O2 + Һ Х +e- Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: N2+ +e- Х N+N Озон көп мөлшерде болатын стратосферадағы /10-50 км биіктіктегі/ қабат қалай аталады? Озон қабатын қорғау туралы конвенциясы қай жылы қайда қабылданған? Қалың тұманның тамшылары мен тозаңды бөлшектерінің үйлесуімен сипатталатын атмосфералық ауаның қауіпті ластану түрі қалай аталады? ТАҚЫРЫП: КӨШЕТХАНА ЭФФЕКТІСІНегізгі парниктік газ Кім көшетхана эффектісін ашты? Қандай газ көшетхана эффектісін туғызбайды? Қандай парниктік газ аэрозольдардың негізгі компоненті болып келеді? Парниктік газдардың концентрацияларының жоғарлау әсерінен бірінші орында Қазақстандағы СО2 газының негізгі көздері: ТАҚЫРЫП: ОЗОН ҚАБАТЫОзон молекуласы Теңдеуді аяқтаныз: О3+һ → Тропосферада озонды түзуге қатысады: Озонның негізгі бөлігі қайда жиналады? Озон қабатының бұзушылары: Озон қабатының бұзылуының негізгі қауіпсіздігі: Фреондар қандай қосылыстардың галогенді туындылары? Фреондардың токсикалық әсері: Фреондардың қауіпті әсері қандай радикалдардың түзілуімен байланысты? Чепмен циклы деп аталады: ТАҚЫРЫП: ҚЫШҚЫЛДЫҚ ЖАУЫНДАРҚыщқылдық жауындарды түзетін: Кім “қышқылдық жауындар” деген терминді ұсынды? Жауындардың қышқылдығын анықтайтын: Қышқылдық жауындардың реакция ортасы: Күкүрт оксидтерің қоршаған ортаға ең көп бөлетін көзі: Азот оксидтерің қоршаған ортаға ең көп бөлетін көзі: Теңдеуді аяқтаныз: 2SO2 + O2 → Теңдеуді аяқтаныз: SO3 + Н2O → Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: 2NO+Х → 2NO2 Теңдеуді аяқтаныз: 4NO+O2+2H2O → Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: NO2+Х → NO + O Теңдеуді аяқтаныз: SO2+H2O → Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: CaCO3+Х → CaSO4↓+H2O+CO2↑ ТАҚЫРЫП: ТҰМШАТұмша қандай региондарға тән? Тұмшаның неше түрін айырады? Тұмшаның тұрақты түрі: Мұз тұмшаның негізгі көздері: Мұз тұмшаның негізгі компоненттері: Мұз тұмшаның құрамында анықталады? Фотохимиялық деп аталатын: Фотохимиялық тұмша неден түзіледі Фотохимиялық тұмшаның негізгі ластаушы заты 8-15 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары ТАҚЫРЫП: ГИДРОСФЕРАНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭКОЛОГИЯСЫҚұрлықтағы /терендегі, топырақтағы, жер бетіндегі/, мұхиттағы ж/е атмосферадағы, яғни жер шарындағы барлық сулардың жиынтығы қандай сфераны құрайды? Мұхит суының химиялық құрамын анықтайтын негізгі аниондар: Мұхит суының химиялық құрамын анықтайтын негізгі катиондар: Белгілі бірдей және өзгермейтін концентрацияларымен анықталатын элементтерді қалай атайды? Жер бетіндегі сулардағы қандай элементтердің құрамы тірі организмдерге ену қабілетіне байланысты азайып тұрады? Қандай элементтердің көбі тұнбаға айналады? Қандай топ элементтері үшін мұхитта таралудын консервативті түрі толық байқалады? “Эвапорит” түсінігіне анықтама берініз: Мұхит суларының манызды сипаттамасы – сутектік көрсеткіш /рН/ қандай қосылыстармен реттеліп тұрады? Н2СО3 мен НСО3- судың рН-ын қандай қасиетке байланысты тұрақты түрінде сақтайды? Мұхиттің ресурстарың қандай екі топқа бөлуге болады? Мұнай мен табиғи газдың қандай мөлшері мұхиттан алынады? Тұщы судың 1 кг–да неше г тұз анықталады? Лентикалық суларға қайсысы жатады? Лотикалық суларға қайсысы жатады? Қайраң су – ағыны жылдам жерлерде, көбінесе төселе, жапсырыла тіршілік етуге бейім организмдер немесе жақсы жүргіштер /батпақ/ мекендейді; терең су – ағыны бәсең, әдетте грунты жұмсақ, су өсімдіктері мен планктонның дамуына қолайлы жерлерді қандай суларға жатқызады? Қандай суларда органикалық тіршілік едәуір мол? Көп көлдер мен өзендер үшін рН нешеге тен? Судың уақыттық қаттылығы немен анықталады? Судың тұрақты қаттылығы немен анықталады? Судың қаттылығы нешеге тен болғанда су жұмсақ деп есептеледі? Судың қаттылығы нешеге тен болғанда су қатты деп есептеледі? ТАҚЫРЫП: ЛИТОСФЕРАНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ЭКОЛОГИЯСЫЖердің қатты бөлігінің сыртқы қабаты қалай аталады? Материктің жоғарғы жер қабаты немен анықталады? Материктің орташа жер қабаты немен анықталады? Материктің төменгі жер қабаты немен анықталады? Мұхиттің жер қабығында қандай қабат анықталмайды? Қандай тау жыныстары табиғи минералды агрегаттар, магманың кристалдану процесі нәтижесінде түзіледі? Қышқылдық болып есептелетін магматикалық тау жыныстарының құрамындағы кремнеземның /SiO2/ концентрациясы қандай? Негіздік болып есептелетін магматикалық тау жыныстарының құрамындағы кремнеземның /SiO2/ концентрациясы қандай? Ультранегіздік болып есептелетін магматикалық тау жыныстарының құрамындағы кремнеземның /SiO2/ концентрациясы қандай? Қандай тау жыныстары термодинамикалық жағдайларда тұнбалардың түсуінен түзілген? Метаморфикалық тау жыныстары деп аталады Тұнбалық тау жыныстары деп аталады Түзілу процессіне байланысты екі топқа /плутоникалық және вулканикалық/ бөлінетін қандай тау жыныстары? Кварц /SiO2/, ортоклаз /KalSi3O8/, каолинит /Al4Si4O10(OH)8/, кальцит /CaCO3/, доломит /CaMg(CO3)2/ қандай тау жыныстарына жатады? Гранулиттер, слюда, гранит, т.б. қандай тау жыныстарына жатады? Оттектің манызды жыныстарды түзуші минералдардың 90%-тің құрайтын ролін Гольдшмидт көрсетіп, қандай қабықшаны анықтады? Литофильды элементтер деп қайсысын атайды? Халькофильды элементтер деп қайсысын атайды? Сидерофильды элементтер деп қайсысын атайды? Атмофильды элементтер деп қайсысын атайды? Биофильды элементтер деп қайсысын атайды? Иондардың сыртқы қабаттарында 2 немесе 8 электрон орналасқан элементтер қандай топқа жатқызылады? Табиғатта сульфид, селенид, теллурид түрінде және самородты жағдайда кездесетін /Cu, Hg, Ag, Pb, Zn, As, Sb, Bi, S, Se, Te, Sn/ элементтер қандай топқа жатқызылады? Күшән, күкүртпен /PtAs2, FeAs2, NiAs2, FeS, NiS, MoS2/, фосфор, көміртек, азотпен байланысқан түрінде кездесетін элементтерді қандай топқа жатқызылады? Инертті газдар, азот, сутегі қандай топқа жатқызылады? Иондардың сыртқы қабаттарында 2 немесе 8 электрон орналасқан элементтер қандай топқа жатқызылады? Топыраққа анықтама берініз Топырақтану ғылымын негіздеген кім? Топырақтың қарашірік жинақталған /қарашірінді/ қабаты қалай белгіленеді? Топырақтың элювийлік шайылған қабаты қалай белгіленеді? Топырақтың иллювийлік /жуылған/ қыртысы қалай белгіленеді? А1 қабат деп топырақтың қандай қабатын белгідейді? А2 қабат деп топырақтың қандай қабатын белгілейді? В қабат деп топырақтың қандай қабатын белгілейді? Топырақ түрлерінің тұтас алғанда биосфераның және жекеленген ландшафтардың экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз ету қабілеті – бұл топырақтын қандай қызметіне жатады? Гумусқа анықтама берініз Гумустың негізгі компоненттері қандай? Гумин қышқылдарына анықтама берініз Фульвоқышқылдарға анықтама берініз Гуминге анықтама берініз Гумустың органикалық заттардың қара боялған, суда ерімейтін фракциясы қалай аталады? Гумустың суда, минералды қышқылдарда еритін, кептіргенде – сары түсті заттар, құрамында көмірсулар молекулалары бар спецификалық органикалық қышқылдары қалай аталады? Гумустың бір ерітіндіде де ерімейтін, құрамы аз зерттелген органикалық заттардың бөлігі қалай аталады? Аммиактың биохимиялық тотығу процесінің нәтижесінде өсімдіктерге нитраттар түзетін топырақ бактерияларын қалай атайды? Атмосферадағы азотты байланыстыратын топырақ бактерияларын қалай атайды? Топырақта органикалық заттарды көмірқышқыл газына дейін ыдырататын бактерияларды қалай атайды? Нитрификаторлар бактериялардың қызметі қандай? Азотфиксаторлар бактериялардың қызметі қандай? Гетеротрофты бактериялардың қызметі қандай? Топырақ ерітіндісіне анықтама берініз Вернадскийдің анықтамасы бойынша “биосфера механизмінің негізгі элементі” немесе “тіршіліктің негізгі субстраты” не аталды? Топырақ эрозиясы деп нені атайды? Шөлдену процесіне анықтама берініз ТАҚЫРЫП: БИОГЕОХИМИЯЛЫҚ ЦИКЛДЕРКім “биогеохимиялық циклдер” деген терминді енгізген? Бейорганикалық элементтердің табиғаттан өсімдіктер мен жануарлар организмдері арқылы қайтадан бейорганикалыққа оралуы қалай аталады? Биогеохимиялық циклде /әр бір элемент үшін/ қандай фондыларды ажыратады? Көбінесе абиотикалық компоненттің құрамында жүретін элементтердің жай айналымы қалай аталады? Организмдер мен сырқы ортаның арасында жүретін элементтердің тез айналымы қалай аталады? C,N,S,O элементтердің алмасуы қандай циклдерге негізделеді ? Ауыр металдардың алмасуы қандай циклдерге негізделеді ? Өзгерістерге ұшырағанда атмосферлік немесе мұхиттік қозғалыс фондыларына байланысты бір қалпына келе алатын: Өзгерістерге ұшырағанда бір қалпына келуі қиын жүретін: Үлкен айналымның негізінде жататын цикл: Кіші айналымның негізінде жататын цикл: Минералды қосылыстардың планета масштабында бір орыннан екінші орнына тасымалдану процессін қалай атайды? Экологиялық әр түрлі бағыныштылық ұйым деңгейіндегі биоценоздан биосфераға дейінгі үздіксіз, айналмалы, дегенмен уақыт пен кеңістікте біркелкі емес заттардың, энергия мен ақпараттардың заңды түрде қайта бөліну құбылысы қалай талады? Организмдерге топырақтан және ауадан химиялық элементтердің түсуін, ондағы органикалық тіршілік нәтижесінде олардың күрделі заттарға айналып, жыл сайынғы биоценоз құрамына кіретін организмдер қалдықтарымен немесе түгелдей жойылған организмдер арқылы қайтадан топыраққа, ауаға, суға қайтарылуы қандай айналымды құрайды? Қандай айналымға аз энергия жұмсалынады? Үлкен және кіші айналымға да қатысатын элементтер: Негізгі немесе басты циклдерге қандай элементтердің циклдерін жатқызуға болады? Көміртектің айналымы негізінде қандай процестерге байланысты жүреді: Көміртек диоксидінің негізгі сфералардағы / атмосфера/суша/мұхит/геосфера/ құрамы: Көміртек диоксидінің айналымында ең манызды роль атқаратын: Көміртектің алмасуында атмосфера мен мұхиттің арасындағы ненің ролі манызды? Климаттың ғаламдық жылынуына себеп болатын “көшетхана газы” негізінде қандай қосылыс бірінші орында тұр? Азоттың N2 түріндегі негізгі массасы қайда сақталған? Мұхиттағы азоттың негізгі түрлері қандай? Теңіз экожүйесінде азот бекітуші /азотфиксатор/ болып табылатын? Дүниежүзілік мұхит жүйесінде күкүрт қандай түрде жиналған? Теңдеудегі Х-ті анықтаныз: CaSO4 +CH4 ® Х+ CO2 + 2H2O ® CaCO3 + H2S + H2OФосфордың биосферадағы манызды ролі немен анықталады? АТФ-тің құрамына кіреді: Фосфордың үлкен бөлігі мұхитта қандай түрінде сақталған? Қорғасынның биосферада негізінен неше валенттік түріндегі қосылыстары тұрақты? Жер қабатындағы қорғасынның мөлшері /мкг/г/ қандай? Галенит, англезит, церрусит минерладардың құрамындағы негізгі элемент? Қоршаған ортаға антропогендік қорғасынның ұлкен мөлшерде түсуі неге байланысты? Сынаптың биосферада негізінен неше валенттік түріндегі қосылыстары тұрақты? Емтиханға дайындық сұрақтары 1-315 сұрақтар 12 МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ ҚҰРАЛДАР 1. Костарев А.С. Экология. Электрондық оқулық. – Орал, 2007 13. Аудиториялар тізімі /сабақ кестесі бойынша/ жүктеу/скачать 0,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|