жүиелерді басқаруды жетілдіруде ең маңыздысы- эртүрлі эдістерді тутас

аныктау жэне шешудің тиімді механизмінін жасалуына тікелей байланысты 
[99].
Стенли Янг сонымен катар, жүйелерді баскару проблемасын шешу 
кезеңдерін де анықтайды, олар: 
проблеманы аныцтау жэне зерттеу; оны шешу
жолдарын іздестіру; ең цолайлы деген альтернативаны таңдау; шешімді
келісімнен өткізу; шешімді бекіту; оны ендіруге даярлау; иіешімнің жузеге
асырылуын басцару; орындалган шешім нәтижелерінің тиімділігін тексеру
[96, 6.8]. Автордың пікірінше, бұл кызметтер мен кезеңдердің стандартты 
болуы оларды түрліше әлеуметтік жүйелерде қолдануға мүмкіндік береді. 
Осыдан келіп басқару жүйесінің алдындағы проблемаларды шешу тәжірибесін 
жинақтап, оны автоматтандыру деңгейіне жеткізу міндеті айкындалады.
Зерттеушілер А.Р.Лейбкинд, Б.Л.Рудник, А.И.Чухновтар 
С.Янг үсынған 
эдістермен келісе отырып, оның әдістері түрлі жағдайларда туындайтын 
басқару проблемалардын стандартгык жолмен шешуге мүмкіндік береді деп 
есептейді 
[100]. 
Сонымен 
катар, 
аталған 
әдістер 
негізінде 
баскару 
проблемаларын шешудің С-.Янг анықтаған екі шарты -
ынталандару және
бщылау механизмдерін жасау
туралы өз пікірін білдіреді. 
Аталған 
ынталандару механизмі
ұйымдағы проблемаларды анықтауға, нақтылауға жэне 
оны шешуге басқарушыдан бастап катардағы кызметкерге дейін катыстыруды 
көздейді. Басқару субъектілерінің барлығының да мүддесі келісіле отырып 
карастырылмаған жағдайда ұйым жүмысының тиімділігі төмен болары сөзсіз. 
Оны автор ұйым мүшелері ғана емес элеуметтік коғам мүдделерімен келісім 
жасау қажеттігімен толықтырады. 
Бақылау механизмі
жүйенің негізгі 
қызметтерін, 
механизмдерін бакылап отыру арқылы алынған нәтижелердің 
жүйенің алдына қойылған мақсатынан ауытқымауын қадағалап, кажет 
жағдайда түзетіп отырады. Бүл механизмнін басты максаты - жүйенің тиімді 
жұмысын оның ішкі жэне сыртқы байланыстарын қамтамасыз етіп отыру [96, 
6 .10].
¥йымды баскарудың 
«толыц» моделініц
маңызды бөлігі ұйымды 
басцарушыныц цызметтері мен міндеттерін аныцтау
дейді зерттеушілер. 
Жоғары деңгейдегі басшылар проблеманы шешумен айналыспайды, олар 
ұйымның жалпы жүйелі басқаруды жүзеге асырады. Олардын басты мақсаты -
ұйымды тұтас басқару механизмдерін жетілдіріп отыру. Сонымен катар, 
олардың кұзыретіне ұйым мақсатын орындауды қамтамасыз ететін маңызды 
шешімдерді бекіту, өзінен төмен тұрған 
бөлімше басшыларына 
басқару 
өкілеттіктерін бөліп беру, олардың жұмысын келісіммен үйлестіріп отыру 
қызметтері жатады [90, 6.316].
С.П.Никаноров ұйымды баскарудын 
«толыц» моделі
«өз қарауындағы 
барлық ресурстарды тиімді пайдалану арқылы проблемаларды өздігінен 
айқындау және өздігінен шешу механизмін жетілдіріліп отыратын ұйымды 
сипатгайды» деп түсіндіреді [98]. Оны В.Г.Афанасьев «бұл модель нормативті 
болып табылады, өйткені, ол ұйымның 
қандай болуы тиістігін көрсететін 
идеальдық үлгісі, моделі» дейді [14,6.236].
Жүйелерді 
баскару 
проблемасын 
зерттеуші 
ғалымдар 
С.Янгтың 
ұйымдарды біртұтас жүйе ретінде карастырып, оның тиімділігін арттыру
41

жолдары туралы теориялары мен ұсынған әдістерін казіргі элеуметгік 
жүйелерді ұйымдастыру жэне басқаруда пайдалануға эбден болатын идеялар 
деп есептейді.
Б.Л.Овсиевимтің зерттеулерінде ұйымдастырушылык. кұрылымдардын 
моделін жасаудың қазіргі тандағы бірнеше бағыттары атап өтілген. Олардьщ 
біріншісі
—жүйелердің алдына койьглған максат пен міндеттер 
деңгетерін
кұру, 
дәлірек айтқанда, баскару жүйесінің кұрылымын аталған деңгейлердегі мақсат 
пен міндеттерге сай ыңғайластыру. Күрделі жүйелердін алдында бірнеше 
маңызды міндеттер қойылатындықтан олардың ішіндегі 
ең бастысын аныцтап
алу
қажет болады. Осыдан соң ғана анықталған ең басты кызметтік максатты 
декомпозициялау, яғни эр деңгейдегі онын кіші максаттарына тарату іске 
асырылады. 
Екінші
багьш-жүйенің сапаларын аныктайтын кызметгерді кұру. 
ол үшін жүйе құрылымының алынған нәтижелердің тиімділігін бағалауға 
ыңғайлы параметрлері ғана таңдалып алынады. 
Үшінші багыт
- басқару жүйесі 
қызметінің ұйымдастырушылык құрылымына ең көп ықпал ететін жағын 
айқындау, ол, эрине, жүйенің ұйымдастырылуын анықтайтын негізгі фактор-
жүйе технологиясы
болып табылады. 
Кң соцгы, төртінші багыт,
жүйенін 
ұйымдастырылуын 
кейбір жалпы 
жүйелерге 
тән 
ұстанымдарға (кіші 
жүйелердің барынша дербестігі, жүйелерді үйлестіру жүмыстарының ен 
33
деңгейі) сэйкес кұрумен байланысты болады [101].
Жүйелерді басқаруды жобалау тэжірибесінде аталған түрліше бағыттарга 
негізделген жиынтык модельдер де пайдаланылады. Б.Л.Овсиевич ұсынған 
модельдер багыттары 
жүйені нормативтік сипаттаудан
туындайды, яғни, 
жүйенің элементтері мен бөліктері арасындағы байланыстарды талдауга 
непзделеді. 
Онда 
басқару 
жүйесі 
декомпозицияланып, 
баскарылатын 
үдерістердің кейбір элеметтері бөлініп алынады да, оларға басқару жүйесінін 
елгілі бір элементтері сәйкестендіріледі. Бұл элементтер 
түтас жүйеніц
қүрылуына негіз болып табылатын ең төменгі денгейдегі бөліктер
р етінде 

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу: