Белгілері
|
Эксикоз дәрежесі
|
I
|
II
|
III
|
дәрет
|
жиі емес
|
тәулігіне 10 ретке дейін, энтеритті
|
жиі, сулы
|
құсық
|
1-2 рет
|
қайталанған
|
дүркінді
|
жалпы күйі
|
орташа ауыр
|
орташа ауырдан ауырға дейін
|
ауыр
|
дене массасын жоғалту
|
5% дейін
|
6-9%
|
10% аса
|
шөлдеу
|
біркелкі
|
айқын көрінген
|
болмауы мүмкін
|
тіндердің тугоры
|
сақталған
|
төмендетілген
баяу тегістеледі
|
қабат өте баяу тегістеледі
|
шырышты қабықшасы
|
ылғалды
|
құрғақтау, сәл гиперемироватетілген
|
құрғақ, жарқын
|
үлкен еңбегі
|
қалыпты
|
аздап тартылуы
|
тартылған
|
көз алмасы
|
қалыпты
|
тартылады
|
тартылады
|
жүрек соғу дыбысы
|
қатты
|
сәл бәсеңдетілген
|
бәсеңдетілген
|
артериялық қысым
|
қалыпты немесе аздап көтерілен
|
систологиялық қалыпты, диастологиялық көтерілген
|
төмендетілген
|
цианоз
|
жоқ
|
қозу немесе ұйқышылдық, әлсіздік
|
летаргиялық немесе ессіз
|
ауруға реакция
|
көрінген
|
әлсіз
|
жоқ
|
дауыс
|
қалыпты
|
әлсіз
|
жиі афония
|
диурез
|
сақталған
|
төмендетілген
|
айтарлықтай төмендетілген
|
тыныс алу
|
қалыпты
|
біркелкі ентігу
|
улағыш
|
дене температурасы
|
қалыпты
|
жиі көтерілген
|
жиі нормадан төмен
|
тахикардия
|
жоқ
|
біркелкі
|
көрінген
|
Зертханалық зерттеулер [2, 3, 4, 5, 8, 9, 10]:
Қанның жалпы талдауы:
-гематокрит деңгейінің көтерілуі;
-таяқшалы ядролы солға жылжумен нейтрофильды сипатты лейкоцитоз, ЭШЖ жоғарлауы (бактериалды ішек инфекциясы кезінде);
-лейкоциттердің қалыпты көрсеткіштері немесе лимфоцитоздардан лейкопения (вирусты ішек инфекциясы кезінде).
Несептің жалпы талдауы: альбуминурия, цилиндрурия, микрогематурия (бүйректің улағыш зақымдануы нәтижесінде ЖІИ ауыр ағымы кезінде).
Қанның биохимиялық талдауы: креатинин деңгейінің жоғарлауы (ОПН кезінде), гипопротеинемия.
Қан сарысуында электролиттердің шоғырлануын анықтау – көрсеткіштердің төмендеуі/жоғарылауы.
Ерекше антигенді диагностикумдармен қанның БГАР (ТГАР) – қайталанған реакция кезінде антиденелер титрлерінің 4 және одан аса ретке өсуі.
Дәретті ИФТ әдісімен вирустарға талдау – ротавирустердің, энтеровирустардың және т. б. антигендерін табу.
Копрограмма: шырыштың, лейкоциттердің, эритроциттердің, бейтарап майлардың болуы, гельминттердің және ең қарапайымдардың жұмыртқаларын табу.
Дәретті бактериологиялық зерттеу – патогенді/шартты патогенді флораның шығыстары.
Құсық массаларын немесе асқазанның жуып тазартатын суларын бактериологиялық зерттеу – патогенді/шартты патогенді флораның шығыстары.
Қанның және несептің бактериологиялық зерттеуі – патогенді/шартты патогенді флораның шығыстары.
Аспаптық зерттеулер:
Мамандардың кеңестері арналған көрсеткіштер:
-хирургтың кеңесі – аппендецитке, ішектің тарылуына, ішектің инвагинациясына күдік кезінде.
-педиатрдың кеңесі – ілеспелі соматикалық және тұқым қуалайтын аурулар кезінде.
-Гастроэнтерологтың кеңесі – ерекше емес жаралы колитке, лактазды жетіспеушілікке күдік кезінде.
-Нефрологтың кеңесі – ЖӨЖ күдік кезінде.
Дифференциалды диагноз
Диареяның сараланған диагностикасы:
№2-кесте Диареяның сараланған диагностикасы
Белгілер
|
Жұқпалы диарея
|
Жіті аппендицит
|
Функцияналды диарея
|
НЯК
|
Ішектер инвагинациясы
|
Анамнез
|
Науқаспен байланыс, зарарсыздандырылмаған суды қолдану
|
Ерекшеліктерсіз
|
Ерекшеліктерсіз
|
Ауырлату үрдісімен диареяның эпизодтары
|
Ерекшеліктерсіз
|
Аурудың басталуы
|
Жіті, біруақытта іштің ауыруы, диарея, безгек
|
Оң жақ жамбастың кемік басы тұсына ауыспалығымен эпигастрияда ауыру
|
Жіті
|
Жіті, жітілеу, диарея, безгек
|
Сәбидің терісінің сұрлануына дейін жылау
|
Дәрет
|
Шырышпен және қанмен тәулігіне 3 реттен аса сұйық
|
Ботқа тәрізді, сұйық үлкен дәретті, патологиялық қоспаларсыз, 3-4 ретке дейін, жиі іш қату
|
Ботқа тәрізді, қортылмаған, сары түсті, патологиялық қоспаларсыз
|
Жойқын, жиі, сұйық, қанмен («ет жуындысы»)
|
Үлкен дәретте қан ("таңқурай" немесе "қарақатты тоңба") ауру басталғаннан 4-6 сағаттан кейін үлкен дәреттің қоспаларыңсыз
|
Іште ауыру
|
Толғақ тәрізді
|
Қатты, тұрақты жөтел кезінде күшейетін. Диарея тоқтаған кезде сақталады және күшейеді
|
Біркелкі
|
Әлсіз көрінген, төгілген
|
Қатты, тұрақты мерзімді сипатқа ие (мерзімділігі 5-30 минут)
|
Ішті тексеру
|
Жұмсақ, қампайған
|
Бұлшықеттің күш салуымен оң жақ жамбастың кемік басы тұсына аурушандық
|
Болмашы тегіс кебу
|
Қампайған, аурусыз
|
Қампайған, құрсақ қуысында тығыздалу, жұмсақ-иілімді, біркелкі жылжымалы
|
Құсық
|
Бірнеше рет болуы мүмкін
|
Кейде, аурудың басында, 1-2 рет
|
Лоқсу
|
Сипатты емес
|
Бірнеше рет болуы мүмкін
|
Сигма тәрізді ішектің тарылуы мен ауыруы
|
Тарылған, дистальды колит кезінде ауыртады
|
Жоқ
|
Жоқ
|
Белгіленбейді
|
Жоқ
|
Эндоскопия
|
Катаральды, катаральды-геморрогиялық колит
|
Қалыпты
|
Қалыпты
|
Өкпек ісіну, қансырау, фибриннің жұқа қонулары, эрозия, жаралар
|
Ректальды зерттеу көмегімен инвагинаттың басын ұстап көруге болады
|
№3-кесте Ішекті инфекциялардың сараланған-диагностикалық белгілері
Белгілер
|
Сальмонеллез
|
Шигеллез
|
Тырысқақ
|
Энтероуыттекті
эшерихиозы
|
Ішек иерсиниозы
|
Ротавирусты гастроэнтерит
|
Норволк-вирусты инфекция
|
Маусымдылығы
|
Жазғы-күзгі
|
Жазғы-күзгі
|
Көктемгі-жазғы
|
Жазғы
|
Қысқы-көктемгі
|
Күзгі-қысқы
|
Жыл ішінде
|
Дәрет
|
Жағымсыз иіспен сулы, жиі саз балдырлы түсті көгілдірі қоспасымен
|
Үлкен дәретсіз жұтаң, шырыштың және қанның қоспасымен – «ректальды қақырық»
|
Сулы, күріш қайнатындысы түсті, иіссіз, кейде шикі балықтың иісімен
|
Жойқын, қоспасыз сулы
|
Жойқын, сасыған, жиі шырыштың, қанның қоспасымен
|
Жойқын, сулы, көбікті, сарғылт түсті, қоспасыз
|
Сұйық жойқын емес, патологиялық қоспаларсыз
|
Іште ауыру
|
Біркелкі толғақ тәрізді, эпигастрияда немесе мезогастрияда, диареядан бұрын немесе онымен бір уақытта кетеді
|
Қатты, жалған шақырыстармен, іштің төменгі бөлігінде, сол жақ жамбастың кемік басы тұсында
|
Сипатты емес
|
Толғақ тәрізді, эпигастрияда
|
Қарқынды, кіндік айналасында немесе оң жақ жамбастың кемік басы тұсына
|
Сирек, эпигастрияда біркелкі көрінген, кіндіктің айналасында
|
Сыздаған, эпигастрияда, кіндіктің айналасында
|
Жүрек айну
|
+
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
+
|
Құсық
|
Бірнеше рет,
диареяның алдында болады
|
Гастроэнтеро-колиттық нұсқа кезінде болуы мүмкін (Shig.Sonnei)
|
Бірнеше рет,
диареядан кейін пайда болады
|
Қайталанған
|
Қайталанған
|
Бірнеше рет
|
+
|
Сигма тәрізді ішектің тарылуы мен ауыруы
|
Колитикалық нұсқа кезінде болуы мүмкін
|
Сипатты
|
|
|
|
|
|
Дегидрата ция
|
Біркелкі
|
Сипатты емес
|
Типті, айқын көрінген
|
Біркелкі
|
Біркелкі
|
Біркелкі
|
Біркелкі
|
Температу
ра
|
Көтерілген, 3-5 күн және одан аса
|
Көтерілген, 2-3 күн
|
Қалыпты,
гипотермия
|
1-2 күн
|
2-5 күн
|
1-2 күн
|
8-12 күн
|
Эндоскопия
|
Катаральды, катаральды-геморрагиялық колит
|
Шигеллез үшін типті өзгерістер
|
|
|
|
|
|
Гемограмма
|
Лейкоцитоз, нейтрофилез
|
Лейкоцитоз, нейтрофилез
|
Лейкоцитоз, нейтрофилез
|
Шамалы лейкоцитоз
|
Гиперлейкоцитоз, нейтрофилез
|
Лейкопения, лимфоцитоз
|
Лейкоцитоз, лимфопения
|
Емдеу тактикасы
Емдеу мақсаттары:
-сулы-электролитті балансты қалпына келтіру;
-дене температурасын нормалау;
-улану симптомдарын оқшаулау;
-дәретті нормалау;
-қоздырғыштың эрадикациясы (элиминациясы).
Емдеу тактикасы: [1 2, 3, 4, 5, 6, 7]
Достарыңызбен бөлісу: |
