Балалардың жазбаша тілінің бұзылғаны туралы бірнеше сөз.
Оқу басталған кезде кейбір балаларда кенеттен оқуымен мен жазуында қиындыктар туады . Балалар керiciнше тапкырлыкты кажет ететiн математика мен басқа пәндерді жақсы меңгергенімен, казак тіліне қайшы келеді. Міне осындай «ақылды», бірақ сөйлеу қабілетіне ие емес балалар ерте ме, кеш пе логопедке жіберіледі. Көбінесе психологқа жүгінеді, бұл мүлдем дұрыс емес.
Дисграфия- бұл жазудың ішінара спецификалық бұзылуы. Неге ерекше назар аудару керек: 1. Егер сіздің балаңыз солақай болса. 2. Егер ол оң қолға үйретiлсе. 3. Егер сіздің балаңыз логопедтер тобына барса.
4. Егер отбасы екі немесе одан көп тілде сөйлесе.
5. Егер сіздің балаңыз мектепке тым ерте барған болса (сауаттылық кейде негізсіз, кейде дисграфия мен дислексияны тудырады.) Бұл баланың мұндай оқуға психологиялық тұрғыдан дайын болмауында болады.
6. Егер есте сақтау қабілеті бұзылған бала болса, назар аударыңыз.
7. Әріптерді оптикалық ұқсастық бойынша араластыру: б-п, т-п, a-o, e-з, 8. Дауыссыз дыбыстардың айтылуынан туындайтын қателер, бала калай айтады солай жазады: тлактол (трактор ), лакета (ракета).
9. Егер фонематикалык қабылдау бұзылса, дауысты, о-у, дауыссыз дыбыстары р-л, й-ль, жұпталған дауысты және саңырау дауыссыз дыбыстар, ысқырық , ц, ч, щ дыбыстары араласады. Мысалы: тауын (кауын),тара (кара). 10. Әрiп тастау, буындарды жеп қою, с,өздердi толық жазбау Мысалы: прта (парта) трғай (торғай).
Құрметті ата-аналар, назар аударыңыз! Дисграфия ешқашан «жоқ жерден» пайда болмайды! Дисграфияны жою жұмыстары бала мектепке барып бастап нақты қателіктер табылған кезде емес , мектеп жасына дейінгі кезде түзету керек. Дисграфиясы бар балаларға арнайы сөйлеу терапиясының көмегі қажет, өйткені жазудағы ерекше қателіктерді мектептегі әдеттегі әдістермен жою мүмкін емес. Диаграфияны болдырмауға қарағанда алдын-алу оңайырақ екенін ескеру керек.
Ата-аналарға арналған бірнеше кеңестер :
1. Егер баладан үйде мәтінді оқып немесе көп жазуды сұраса, онда мәтінді бөліктерге бөліп, тапсырманы бірнеше кезеңмен аяқтаңыз. 2. Баланы үй тапсырмасын бірнеше рет қайта жазуға мәжбүрлемеңіз, бұл баланың денсаулығына зиян тигізіп қана қоймай, баланын сенімділігін төмендетеды және қателер санын көбейтеді. Балаңыздың жеткен жетістіктері үшін мадақтаңыз, мүмкіндігінше төмендетпеніз.
Қолжазба туралы бірнеше сөз Қолжазба дисграфиясы оның барлық қиындықтарының көрінісі болып табылады. Әдетте, дисграфиясы бар баланын колжазбасы күр текі түрде ерекшеленеды Біреуі кішкентай, ұнамды және «әдемі»; екіншісі - үлкен, ұнамсыз жане ерескел. Бұл жағдайда сұлулыққа ұмтылудың қажеті жоқ, ол өздігінен біртіндеп келеді. Тәжірибеге сүйенсек , улкен ұнамсыз ерескел жазғандары дұрыс болып саналады және бала осы бағытта жұмыстану керек. Бұл - нағыз адал, оқуды қалайтын және оқи алатын бірінші сынып оқушысынын қолжазбасы (айтпақшы, біздің бірінші сынып оқушысы 10 немесе 16 жаста болуы мүмкін, біз жазуды үйренудің психологиялық жасы түралы айтып отырмыз). Сонымен, уақ бисерлык колжазбанын қажеты жоқ, керсінше үлкен толық колжазбаны қолдау керек .
Қалай оқыту керек? Мұнда бәрі қарапайым. Біраз уақыт (әдетте бұл үшін екі-үш апта жеткілікті) тор даптерге күн сайын кез-келген өнер туындыларынан немесе кішігірім оқулықтағы жаттығулардан алынған абзацтар жазылады. Жазудын маныздылыгы, әр ұяшыққа бір әріптен болек болек уяшыктын иши толык жазылыуы керек! Мұнда балалардың психологиялық дайындығы да маңызды. Қолайсыз психологиялық атмосферада, таяқ астындағы әрекеттер нәтиже бермеуі мүмкін. Мәтіннің көлемі, мен тағы да атап өтемін, кішкентай болуы керек, он жасқа толмаған бала үшін күніне бір жолдан тұруы мүмкін, бірақ дәл жазылуы керек. Ортақ мақсат – ешкандай жиіркеншилик корсетпей, шаршауға, тіпті өзіңізге наразы болуға жол бермеу!
Достарыңызбен бөлісу: |