Балашт ү с І п қ алие в б а л алара у р у л а р ы
жүктеу/скачать 11,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Балалар аурулары (МЖОО «Стоматология» факультеті студенттеріне арналған)
| ТЕЛЕАНГИОЭКТАЗИЯЛАР.
Тері капиллярдарының кеңеюін, ұрықты қан тамырларының қалдықтарын осылай атайды. Олар негізінен желкеде, бастың шаш шыққан жерінде, маңдайда, жоғарғы қабақта орналасады. Бұлар төңірегіндегі сау теріден айрықша бөлініп тұратын қисық формалы қызыл, кейде аумағы әртүрлі, сәл-пәл көкшіл дақтар. Егер олардың үстін саусақпен ақырын басса, қызарғандары жойылады. Артынан қайта пайда болады. Бала өсе келе дақтар жоқ болып кетеді, бірақ қатты жылап мазасызданған кезде қайта шығуы мүмкін. Бала тынышталса, дақ солғын тартады. Жаңа туылған балалардың 70–80% жуығында 2–3 күндері терінің физиологиялық сарғаюы пайда болады. Көбіне бірінші аптаның аяк шенінде жойылады. Бұнда тері, көзге көрінетін кілегей қабықтар сарғаяды. Баланың жалпы жағдайы өзгермейді. Баланың терісінің сарғаюы ішкі және сыртқы әсерлерге байланысты болуы мүмкін. Экзогендік сарғаюлар бала құрамында көп бояушы заттар бар тармақтарды қолданғанда болады: сәбіз, мандарин, апельсин, помидор және акрихин сияқты дәрі-дәрмектер. Эндогенді сарғаюлар гемолитикалық анемияларда, гепатитте, сиректеу обтурацияларда кездеседі. Экзогенді сарғаюды эндогендіктен сұрастыру арқылы және ауруды қарау арқылы айыруға болады. Экзогенді сарғаюда кілегей қабаттар сарғаймайды, ал, эндоген-дік сарғаюда кілегей қабықтары сарғаяды. Гемолитикалық анемияда терінің сарғаюымен тері мен кілегей қабықтарының бозаруы қатар білінеді. Бауырдың паренхимасы закымдалғанда (паренхималық сарғаюы) тері сарғыш тартып тұрады. Паренхималық сарғаю гепатитте (жұқпалы, созылмалы), бауыр циррозында, өттің ағуына кедергі пайда болып (холестаз, өт жолдарының атрезиясы, өт жолдарының ашылып- 66 жабылуы), қанда байланысқан билирубин көбейгенде байқалады. Терінің сарғаюы билирубин мөлшері ересек адамдарда 34 мкмоль/л, мерзімінде туылған нәрестелерде 51– 60 мкмоль/л, шала туылғандар 85–103 мкмоль/л-ден асқанда байқалады. Терінің қызаруы ересек балаларда психикалық және қызулық әсерлерге байланысты болады. Беттің қызыл шырайы гриппте, круппозды өкпе қабынуында, скарлатинада, сүзектерде, эритроцитозда және т.б. ауруларда байқалады. Жайылмалы (диффузды) және тұрақты болып келетін терінің және кілегей қабық- тардың бозаруы әртүрлі анемияларда, лейкозда, коллагеноздарда, туберкулезде, бүйрек ауруларында, оның жедел немесе созылмалы жарамсыздығында, дифтерияда кездеседі. Сонымен қатар, терінің бозаруы жүйке әрекеті психикалық факторлармен қоздырылғанда болатын шеткі қан тамырларының таралуында, қан тамырлары терең орналасқан жағдайда болады. Соңғы қан аздықты жалған анемия немесе псевдоанемия деп атайды. Ауыр науқастарда терінің түрі төмендегідей болып өзгеруі мүмкін: балауыз түстес (гипо-және апластикалық анемиялар), сүт қосқан кофе тәріздес (сепсистік эндокардит), жер түстес сүр бояу (токсикоздарда), жасыл түстес (хлороз). Терінің көгеруі көбіне өкпе және жүрек ауруларында кездеседі. Терінің жалпы көгеруі жаңа туған балаларда асфиксияда, бас сүйегінің ішіне қан кұйылғанда, іштен туған жүрек ақауларында, өкпе солуында (ателектаз) кездеседі. Туа болатын жүрек ақауларында байкалатын көгерудің ерекшелігі, ол ұзак және интенсивті (қарқынды) болып келеді. Әдетте, терідегі ісік қуыстарында трансудат болмайды. Кейде жылағанда, күшенгенде саусақтарының башпай «көгал» тартады немесе «көлеңке» пайда болады. Жергілікті көгеру, әсіресе мұрын-ауыз үшбұрышының көгеруі, өкпе қабынуының (пневмонияның) ең алғашқы белгілерінің бірі болып келеді де, бүкіл денені алып жалпы көгеруге айналып кетуі мүмкін. Мысалы, жайылмалы пневмосклероз, экссудативті (сұйықты) плеврит. Өте тез дамитын көгерулер жоғары демалыс жолдарына бөгде дене түскенде кездеседі. Бронхтық түйіндердің ісігі қысып, қан айналасын нашарлатқанда (бронхоаденитте) кеуде де, арқасында, екі жауырынның ортасында, басының ішінде су жиналғанда (гидроцефалияда), мидың ісігінде көк тамырлардың (венасының) кеңеюі пайда болады. Бауыр веналарында қан іркілгенде іштің алдыңғы бетіндегі терісінің тамырлары кеңейеді («Медузаның басы» – жүктеу/скачать 11,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|