Эмпирикалық (прагматикалық) тәсіл ұйымдарды басқарудың нақты тәжірибесін зерттеуді және кейіннен таратуды көздейді. Оның пайда болуы ғылыми басқарудың бірқатар ережелерінің жеткіліксіз практикалық бағыттылығына нақты реакция болды. Бұл тәсілді жақтаушылар менеджментті кәсібилендіруді, яғни басқару жұмысын ерекше кәсіпке айналдыруды жақтады, бұл басқару теориясы мен тәжірибесінде «менеджмент» және «менеджер» терминдерінің кеңінен таралуына ықпал етті.
Сандық тәсіл
Сандық тәсіл математика, статистика және кибернетикамен байланысты басқару әдістерін жалпылайды. Бұл тәсілдің пайда болуы ғылым мен техниканың жетістіктерімен байланысты. Талдаудың және модельдеудің сандық және статистикалық әдістері кеңінен тарады. Заманауи басқару жұмысын компьютерлендіру өзімізді күнделікті, техникалық операциялардың айтарлықтай массасынан босатуға мүмкіндік берді. Сандық тәсіл әртүрлі басқару концепцияларында көрініс табады. Оларға келесі ұғымдар кіреді:
− «операциялық менеджмент» (менеджмент ғылымынан басқа, менеджердің әлеуметтану, психология, математика, экономика, жүйелер теориясы және т.б. салаларында тиісті білімі болуы керек);
− «басқару шешімдері» (менеджерді оқыту оның дұрыс және уақтылы шешім қабылдауға дайындығын қалыптастыруды қамтуы керек, өйткені оның қызметіндегі ең бастысы шешім қабылдау);
− «математикалық немесе ғылыми менеджмент» (әлемдік жағдай басқарудың барған сайын ғылыми сипатын қамтамасыз етуді талап етеді, сондықтан әртүрлі математикалық модельдерді қолдану қажет).
Менеджменттегі психология ғылымының теориялары
Психологияның негізгі ғылыми тәсілдері
Бихевиоризм Психоанализ Гуманисттік психология
Менеджменттегі психология ғылымының теориялары
Бихевиоризм (ағылшынша мінез-құлық) - бұл көріністерді ұқсас деп есептей отырып, адамдар мен жануарлардың мінез-құлқын зерттеудің жүйелі тәсілі. Бихевиоризмнің негізін салушы американдық психолог Джон Уотсон (1878-1958) индивидуалды мінез-құлықты шартты рефлекске модельденген бейімделу реакцияларының жиынтығы ретінде қарастырды. Демек, жеке адамның барлық мінез-құлқы рефлекстерден, қоршаған ортадағы белгілі бір тітіркендіргіштерге реакциялардан, сондай-ақ оның жеке тарихының салдарынан (марапаттау мен жазалау, қазіргі кездегі мотивациялық жағдай, ынталандыруды бақылау және т.б.) тұрады. Мінез-құлық сыртқы ортадан келетін тітіркендіргіштерге (стимулдарға) организмнің жауап моторлық актілері (реакциялары) ретінде қарастырылады. Адам мінез-құлқының барлық алуан түрлілігін «стимул-жауап» формуласымен сипаттауға болады деп саналады. Бихевиористер ынталандыру мен жауап арасындағы нақты байланысты орнату арқылы адамның мінез-құлқын бақылауға болады деп есептейді. Бихевиоризм психологиясының қазіргі нұсқасы (Б.Скиннердің радикалды бихевиоризмі) адамды оның ішкі әлемі мен ең жоғары рухани құндылықтарынан, қоғамдық өмірдің барлық адамдық формаларынан бас тарта отырып, шектен тыс биологизациялайды.
