Персоналды басқарудағы гуманистік көзқарастың негізгі идеясы адам ұйымда өмір сүреді және тек онда жұмыс істемейді. Адам өмірінің маңызды бөлігін жұмыста өткізеді және ол бұл уақытты толығымен ақша табуға арналған деп қабылдай алмайды. Өз өмірінің осы бөлігінде, бос уақытында сияқты, адам өзін-өзі дамытуға, белгілі бір жеке амбицияларын жүзеге асыруға және өзінің шығармашылық мүмкіндіктерін ашуға мүмкіндіктерді іздейді; ол осы жерден қажетті тұлғааралық қарым-қатынасты табады. Осындай идеяларды ескере отырып, басшы қол астындағы қызметкерлердің жұмыста қанағаттанарлық өмірін қамтамасыз ету үшін қолынан келгеннің бәрін жасауы керек.
Басқару процесі – бұл ұйымның мақсатына жету үшін адамдардың бірлескен іс-әрекетін үйлестіру бойынша басқарушы мен басқару аппаратының мақсатты әрекеттерінің жиынтығы. Мазмұндық жағынан басқару процесі басқару жүйесін құрайтын элементтердің жағдайына мақсатты әсер етуді білдіреді. Басқару процесінің ұйымдық сипаттамасы басқару циклімен анықталатын оның орын алуының кеңістіктік және уақыттық реттілігін білдіреді. Басқару процесі келесі ерекше қасиеттерге ие.
1. Өзгергіштік қасиеті (динамизм). Бұл қасиет оның әр түрлі кезеңдері мен операцияларының динамикалық өзара әрекеттесуінде, басқару процесінің бағыттылығы, мәселелері, жүзеге асыру сипаты жағынан үнемі өзгеріп отыруында көрінеді. Сонымен бірге бұл өзгергіштіктің белгілі бір шекарасы бар. Бұл қасиет кейде басқару процесінің икемділігі деп аталады, өйткені оның жаңа мәселелерге, жаңа басқару әдістеріне ауысу қабілетін сипаттайды.
2. Тұрақтылық қасиеті. Ол басқару процесін жүзеге асырудың белгілі бір арналарының пайда болуы мен сәйкес шоғырлануында көрінеді. Бұл басқару процесінің оны жүзеге асыратын буындар арасындағы қалыптасқан байланыстарының жиынтығы болып табылатын басқару жүйесінің табиғи құрылымдық негізін құрайды.
Басқару процесінің сипаттары
3. Үздіксіздік қасиеті. Бұл қасиет өндірістік процесс жүргізіліп жатқанда басқару процесінің үздіксіз жалғасатынын атап көрсетеді. Басқару деңгейіне және өндірістік процестің өзіне тән ерекшеліктеріне байланысты ол әртүрлі түрде көрінуі мүмкін.
4. Дискреттілік қасиеті. Ол басқару қызметінің ерекшеліктерін көрсетеді және процестің біркелкі еместігінен көрінеді: әсер ету потенциалының жинақталуы (мақсат қою, жағдайды бағалау, проблеманы анықтау), содан кейін белсенді ұйымдастырушылық жұмыстың серпіні (шешу кезеңі). Бұл қасиет жұмыстың біркелкі ырғағының қажеттілігін жоққа шығармайды, бірақ белгілі бір ырғақты қажет етеді.
5. Тізбектік қасиеті. Ол басқару процесіндегі кезеңдердің міндетті бірізділігін сипаттайды: мақсат, жағдай, мәселе, шешім. Бұл кезеңдердің әрқайсысы міндетті және басқару тиімділігінде үлкен рөл атқарады. Мақсат шешімдерді жүйелейді, жалпы бағыт пен перспектива береді; жағдай шешімнің шынайылығы мен практикалық маңыздылығын анықтайды; мәселе оның ерекшелігі мен тиімділігінде. Басқару процесінің әрбір кезеңі, оларды жүзеге асыру реттілігі қажет.
6. Циклдік қасиеті. Әрбір әсер ету әрекеті басқарылатын жүйенің жаңа күйге өтуімен аяқталады. Бұл не басқарудың жаңа мақсатын қоюды (жаңа күйдің қандай екеніне байланысты) немесе алдыңғы мақсатты түзетуді және толықтыруды қажет етеді, оған жету үшін жаңа әсер ету актісі қажет. Басқару процесі қайтадан қайталанады, жаңа цикл жүзеге асырылады.
