Хромдап илеудің екі ванналы әдісі

2. Хромдап илеудің екі ванналы әдісі

Бұрынғы кездері илеудің екі ванналы әдісі бір ванналы әдіске қарағанда кеңінен қолданылған, алайда ол күрделі болғандықтан қазіргі уақытта шектеулі түрде қолданылады, негізінен шевро (ешкі терісінің былғарысы) өңдеуде қолданылады.

Екі ванналы илеуді жүргізу келесідей өткізіледі. Алдымен пикелденген жарғақ хромпик ерітіндісімен барабанда өңделеді (бірінші ванна). Хром қышқылы әбден сіңген жарғақ алынады. Оны барабаннан түсіреді де аз уақыт жатқызғаннан кейін қайтадан барабанға тиейді және гипосульфит Na₂S₂O₃ ·5H₂O және күкірт қышқылы Н₂SO₄ ерітіндісімен өңдейді (екінші ванна). екінші ваннада алты валентті хром тікелей былғары талшығында үш валентті хромға айналады. Гипосульфиттің ыдырауының нәтижесінде жарғақ талшығында коллоидті күйде күкірт бөлінеді және дайын былғарыға толықтық, нәзіктік және созылмалылық береді. Былғары талшығында тұнып қалған негізгі хром тұздары екінші ваннада пикелдеу үрдісінде қышқылдарды мөлшерлеу кезінде анықталады.

Екі ванналы илеу техникасы. Қазіргі кезде қолданылатын ешкі терісі былғарысын (шевро) екі ванналы әдіспен илеу сипаттамасы төменде келтірілген.

Пикелдеу. Жуылған жарғақты барабанға салады және айналу барысында оған жарғақ салмағына 0,4 % тұз қышқылы (30 % -қ ерітінді), 8 % ас тұзы және 40 % су құяды. Барабан 15 минут айналғаннан кейін жарты ось арқылы жарғақ салмағына 0,5 % күкірт қышқылы және 18÷20°С температурадағы 80 % су құяды. Осыдан кейін барабан 45 минут айналып тұрады.

Илеу - бірінші ванна. Барабанды тоқтатпай, айналып тұрғанда 30 минут сайын екі рет екі ерітінді қоспасын (бірінші ерітінді - 20 % суда 2 % хромпик, екінші ерітінді - 20 % суда 3,2 % алюминий ашудасы) құяды. Судың температурасы 25°С. Барабанды 2,5÷3 сағат айналдырады. Осындай өңдеуден кейін жарғақ қою қызғылт сары түске боялуы керек.

Илеу - екінші ванна. Барабан айналып тұрғанда жарты ось арқылы 40 % суда (температурасы 18÷20°С )ерітілген 10 % гипосульфит қосамыз да барабанды 1 сағаттай айналдырады. Содан кейін барабанға 20 мин аралықта 3 қайтара 2 % күкірт қышқылы ерітіндісін қосамыз және барабанды тағы 3 сағат айналдырады, бірінші салынған үлестен бастап санайды.

Жалпы илеу ұзақтығы - 7÷8 сағат.