Баяндама Пәні: Философия. Тақырыбы
Қоғам туралы жалпы түсінік, және оның болмысы
жүктеу/скачать 41,31 Kb.
|
Мәдениет - қоғам болмысының формасы
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Мәдениет пен қоғам арасындағы өзара байланыс және оның айырмашылығы.
| 3. Қоғам туралы жалпы түсінік, және оның болмысы.
Қоғам, адам және қоғамдық қатынастар туралы ой – пікірлер, идеялар мен ұғымдар алғашқы қауымдық қоғам дәуірінде – ақ қалыптаса бастаған. Қоғамның ілгерілеп дамуы, таптардың пайда болуы, ой еңбегімен дене еңбегінің бөлінуі, еңбекші бұқараны қанаудың күшейюі қоғам туралы ой пікірлерді, идеяларды одан әрі дамыта, тереңдете түсті. Қоғамдық өмірге, оның дамуына байланысты көз қараста бұрын идеолизм үстемдік етіп келді. Оның үш түрлі себебтері бар тарихты ғылыми тұрғыдан түсіндіру белгілі бір нақтылы объективтік жағдайлар талабына байланысты туындаған соның рухани нәтежесі еді. Ол қоғамның, философияның, ғылымның жаңа практикалық талабына сәйкес өмірге ойдың жетістіктеріне сүйену арқылы, соның жалғасы ретінде және ғылым, практика жаңалықтарына сүйене отырып, солардың талабына сай қалыптаса бастады. Қоғамды ғылыми тұрғыдан түсінудің басты өзгешелігі – ол алуан түрлі қоғамды қатынастардың байланыстардың ішінен ең бастысын – материалдық - өндірістік қатынастарды бөліп алады. Қоғамдық болмыс – адам өмірінің, оның іс - әрекетінің қажетті шарты және қайнар көзі. Адам өзінің жасампаздық күш – қуатымен табиғи мүмкіндіктерді шындыққа айналдыру арқылы болмысты өзгертіп отырады. Қоғамдық болмыс – адамзат тарихының даму кезеңдеріндегі әлемметтік практиканың нәтижесі. Қоғамдық өмірдің салаларын 4 топқа бөліп қарастыруға болады: 1. Рухани саласы – рухани ілімдер, дін, философия, ғылым, білім, құқық, мораль, өнер, идеология. 2. Материальды саласы – өндірістік қатынастар, өндірістік күштер. 3. Әлеуметтік саласы – халық, ұлт, әлеуметтік топтар (жас ерекшелік, жыныстық, қызығушылыққа байланысты топтар), таптар, партиялар. 4. Саяси саласы – мемлекет, саяси партиялар, қоғамдық - саяси қозғалыстар, халық аралық саяси ұйымдар мен бірлестіктер. 4. Мәдениет пен қоғам арасындағы өзара байланыс және оның айырмашылығы. Мәдениет пен қоғам өзара тікелей байланысты. Қоғамның даму сатысы өзіне сай келетін мәдени деңгейімен сипатталады, мәдениет қоғам жағдайына тәуелді. Бірақ бұл диалектикалық байланысты нақты негізде қарау керек, себебі қоғам мен мәдениеттің арақатынасында қайшылықтар да жиі кездесіп отырады. Кейде мәдениетті қоғамның белгілі бір тармағын ғана қамтитын құбылыс ретінде сипаттау да кездеседі. Егер біз қоғам мен мәдениетті барабар деп санасақ, онда мәдениеттің мазмұнын шектен шығарып жіберер едік. Дәлірек айтқанда, мәдениет — қоғамның қасиеті, оның өмір сүру әрекетінің ауқымды да көлемді міндеті. Осы тұрғыдан алғанда, ол қоғаммен диалектикалық байланыста болады. Мәдениеттің өзі адамға ғана тән қоғамдық қатынастарға ену тәсілі. Қоғам мен мәдениет - әлеуметтік топтармен тығыз байланысты ұғымдар. Айырмашылығы - қоғам белгілі бір кеңістік пен уақытты, мәдениетті, тілді, құндылықтар мен әдет -ғұрыптарды, басқару формаларын, әлемге көзқарасты, инфрақұрылымды және экономикалық белсенділікті бөлісетін жеке адамдар тобынан құралады.Және де, Бронислав Малиновски (1884-1942) сияқты антропологтар үшін мәдениет - бұл қарапайым құралдар мен заттардан «әр түрлі әлеуметтік топтарды, идеялар мен қолөнерді басқаратын нормалар жиынтығына дейін, адам жасаған барлық нәрсе, нанымдар мен әдет -ғұрыптар ». Қоғам - белгілі бір уақыт пен кеңістікті бөлісетін адамдар тобы. Негізгі ерекшелігі - иерархиялық, олар адамның пайда болуынан бар, олар құндылықтар мен ережелер төңірегінде ұйымдастырылған, кейбіреулері әлеуметтік таптарға бөлінеді.Ал мәдениет - қоғам бөлісетін білімнің, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардың жиынтығы. Ол материалдық және материалдық емес мәдениет болып бөлінеді, қоғам ішінде әр түрлі мәдениеттер болуы мүмкін, оларда үнемі өзгерістер болады. жүктеу/скачать 41,31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|