«Бейнелеу өнері, сызу және кәсіптік білім» кафедрасы
Заттардың пропорциясын байқау
жүктеу/скачать 253,12 Kb.
|
| Заттардың пропорциясын байқау.
Заттардың пропорциясын байқау - Пропорция сөзі латын тілінен аударылғанда “арақатынас” немесе “шамалас” деген ұғымды білдіреді. Бейнелеу өнерінде “пропорция” деп бейнелеуші нәрсенің бөлшектерінің өлшемдік қатынасы, немесе туындыдағы бейнеленген жеке нәрселердің өлшемдік сәйкестілігін айтады. Әр нәрсенің өзіндік пропорциясы, яғни нәрсеніңжекелеген өлшемдік қатынастарынан тұрады. Мысалға, әрбір келесі сан алдыңғы сандар бірлігінен тұратындығы секілді: 1,1,2,3,4,5,8,13, т.б. Нәрсе көлемін пропорциялық өлшем бірлікке бөліп қарастыру ежелгі дәуірден “алтын бөліну” (золотое сечение) деген атаумен белгілі. “Егер адамның белінен табанына дейінгі өлшемі мен сол белінен төбесіне дейінгі өлшем адамның жалпы биіктігін құраса; сол сияқты, қолын жанына жіберіп тұрған адамның төбесінен ортаңғы саусағының ұшына дейінгі өлшем мен сол ортаңғы саусағының ұшынан табанына дейінгі өлшем адамның жалпы биіктігін құрайды. Сол бірінші өллшем бірлігіндегі адамның белінен табанына дейінгі арақашықтық, екінші өлшем бірлігіндегі адамның төбесінен ортаңғы саусағына дейінгі арақашықтыққа тең болады. Осыған орай адам табиғатындағы, немесе жалпы қоршаған ортадағы өлшемдік ара қатынасты эллиндіктердің білгенін ұлы математик Эвклид өз еңбектерінде жазды. “Бұл арақатынасты мен “алтын бөліну” деп атаймын” деген болатын Леонардо да Винчи. Әр нәрсенің пропорциясы оның құрылысының ерекшеліктеріне тығыз байланысты. Сондықтан да жазықтық бетінде құмыраның дұрыс пропорциялық бейнесін тұрғызу үшін, оның көлемі қандай геометриялық фигураларға ұқсайтын бөлшектерден тұратындығын анықтап, олардың өзара өлшемдік қатынасын салыстыра отырып бейнелеу қажет. Ал туынды бірнеше нәрселерден тұратын болса, онда олардың бейнесін бір-бірінің өлшемдік ерекшеліктеріне байланысты салыстыра отырып бейнелейді. Сурет салғанда заттың өзіне тән ерекшеліктерін, оның пропорцияларын: биіктігінің көлденеңіне, бір бөлігінің екінші бөлігіне шама қатынасын анықтап алу қажет. Сурет саларда алдымен кескіннің қағаз бетіне дұрыс орналасуын, оның белгілі бір жағында тым көп ашық орын қалмауын ойластырып алған орынды. Бұл үшін суреттің жоғарғы және төменгі, оң жағы мен сол жағындағы шекараларын белгілеп алу керек. Бірақ шеттерінен қағаз жиектеріне жеткізбей, белгілі мөлшерде ашық орын қалдырған жөн. Өйткені, қағаз жиегіне тақап салынған сурет онша әдемі болып көрінбейді. Салынатын суреттің бөліктерінің өзара қатысы дұрыс көрсетілмеген болса, перспектива құрылысы, жарық пен көлеңке, бояудың түсі жақсы берілгенімен сурет жақсы болып шықпайды. Заттың пропорцияларын дұрыс беру – оның өзіне қарап сурет сала білудегі басты міндеттерінің бірі. Пропорциялық қатыстар дұрыс берілгенде ғана көрушілер салынған суретті нанымды қабылдайды. Суреттегі өлшемдер қатысы нәрсенің өзіндегі өлшем қатысына тең болуы керек. Қарындашпен шаманы анықтағанда қолды алға барынша созып тұрып өлшеген жөн. Олай етпесе, дұрыс өлшенбейді. “Визирлеу” әдісіне онша көп әуестенбеу керек, өйткені бұл көзбен мөлшерлеуді дамытуға кедергі келтіреді. Егер ұдайы жаттығудың арқасында көзбен мөлшерлеу күшті дамыған болса, визрилеп өлшеуге қарағанда көзбен мөлшерлеу дәлірек болып шығады. Әдебиеттер: Бейнелеу өнері оқулыктары 5-7сынып. Абай атындағы мемлекеттік уневерситеттің жанында кұралған бағдарлама 60 жинақ 2006ж. В С Кузин. Изобразительное искусство и методика его преподавания в школе М.2007 Неменский В.И. Изобразительное искусство и художественный труд 1-4 Пособие для учителя М., 2008 г жүктеу/скачать 253,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|