λ=π*ч2*h
мұнда: π- 3,14; ч - цилиндр радиусы, см; h - цилиндр биіктігі, см.
4. Фарфор кесесінің салмағын өлшеп алады.
5. Топырақ бурын бірінші тектік қабаттың бетіне қойып, оны арнайы басқышпен басып, топыраққа толық енгізеді.
6. Бұрды өз өзегінен басқа топырақ массасынан ажырату үшін бірнеше рет толық айналдырып, одан кейін ақырындап суырып алады. Егер төменгі топырақ беті тегіс болмаса оны пышақпен тегістеп кесіп түсіреді.
7.Бурдағы топырақты пышақпен фарфор кесесіне (төкпейшашпай) толық түсіреді.
8. Көлемдік салмақты есептеу үшін құрғақ топырақтың салмағын білуіміз керек, ол ушін топырақ ылғалдығын анықтайды.
9. Топырақ ылғалдығын анықтау үшін қақпағы мен алюминий стакандарының салмағын өлшеп алады.
10. Пышақпен топырақ буры енген тереңдіктен 10-l5г топырақ алып, алюминий стаканына салып оны өлшейді.
11.Стакандағы топырақты құрғату шкафына салып (қақпағын истына кигізіп) кептіреді (6-8 сағат бойы 105C).
12 Уақыт өткеннен кейін стакандағы топырақты суыту ушін қапағын жауып, эксикаторға салады, одан кейін топырақ ылғалығын мына формуламен есептейді:
а-в
Х = ----------*100
в-с
мұнда Х - топырақ ылғалдығы, %;
а - стаканның топырақпен салмағы, г;
в - стакандағы топырақтың кепкеннен кейінгі салмағы, г; с-бос стаканның салмағы, г.
13Ылғалдылық пайызы бойынша құрғақ топырақтың салмағын шығарып және оның көлемдік салмағын есептейді.
(A-C)*100
КС=---------------
(100+X)-V
мұнда: КС - көлемдік салмақ, г/см3;
А - фарфор кесесінің ылғалды топырақ пен салмағы, г; С - фарфор кесесінің салмағы, г;Х - топырақ ылғалдығы, г; V - цилиндр бурдың көлемі, см3.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Тазабеков Т.Т. және басқалар Топырақ географиясы – Алматы, 2001
2.Мирзадинов Р.А., Үсен Қ., Торғаев Ә.Ә., Дүйсенбеков С.Л., Каримов М.Ш., Меизбаева Г.Қ. – Топырақтану. – Алматы, 2009
Достарыңызбен бөлісу: |
