Бақылау сұрақтары:
Жер гидросферасының көлемі қанша
Жер гидросферасының көлемі қанша пайызын өзендер алады?
Жер гидросферасының көлемі қанша пайызын көлдер алады?
Жер гидросферасының көлемі қанша пайызын жер су асты сулары алады?
Жер гидросферасының көлемі қанша пайызынбатпақтар алады?
Дүниежүзілік мұхит бөліктерін ата
Бұғаз дегеніміз не?
Шығанақ дегеніміз не?
Ішкі теңіздерді ата
Сыртықы теңіздерді ата
Өткізу форматы: интерактивтік әдіс
Практикалық сабақтар
№10 практикалық жұмыс
Тақырыбы: Құрлық сулары.
Сағат саны: 2
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Құрлық суларының таралуымен, олардың түрлерімен, карта бойыеша өзеннің ұзындығын, еңістігі мен құламасын есептеу әдістемесімен танысу.
Өзен алаптарын анықтау
Өзендердің морфометриясы
Көлдердің типтерін анықтау
1-тапсырма. Мына өзендердің алаптарын анықтаңыз: Алдан, Анабар, Ангара, Әмудария, Амур, Брахмапутра, Вилюй, Ганг, Енисей, Еффат, Зея, Индигирка, Ертіс, Колыма, Конго, Сенегал, Мараньон, Риу-Негру, Дарлинг, Флиндерс, Гаронна, Гвадиана.
2-тапсырма. Физиквлвқ картанв пайдалана отырып кез келген бір өзеннің ұзындығын анықтау және сипаттама беру (студент қалауы бойынша).
Әдістемелік нұсқау: физикалық карта бойынша өзенге физикалық-географиялық сипаттама берудің жоспары:
Өзеннің материктегі географиялық орнын анықтау.
Өзеннін қандай мұхит алабына (тұйық алап) жататынын анықтау.
Өзеннің бастауы мен құяр (саға) жерін анықтау.
Өзеннің су жинау алабын сипаттау, оның жер бедері мен климаттық жағдайға қатысын түсіндіру.
Климаттық жағдайға байланысты өзеннің қоректену көздерін анықтау және соған байланысты өзен режимін сипаттау.
Карта бойынша өзен бойында орналасқан елдер ірі қалаларды анықтау, өзенді шаруашылықта пайдалану жағдайын сипаттау.
Өзеннің экологииялық жағдайына шаруашылық әрекеттердің мүмкін болатын әсерін саралау.
3-тапсырма. Төмендегі кестеде берілген мәліметтерін пайдалана отырып Еділ өзенінің бастауынан сағасына дейінгі профилін түсіріңіз. Арна учаскелерінің аралығының құламасы мен еңістігін есептеңіз (9-кесте).
Әдістемелік нұсқау: Абцисса осінде арна кескіндерінің арақашықтығы көтерілсе, ординат осінде биіктік көрсетіледі. Ұсынылатын масштаб: горизонтальды 1:100000000 (5000000), вертикальды 1:2000 (1:1000)
9-кесте
Еділ өзені арнасының биіктік сипаттамасы
Бастау мен сағасына дейінгі арақашықтығы, км
|
Теңіз деңгейінен биіктігі, м
|
Құлауы. м
|
Еңістігі, м/км
|
Бастау
|
228
|
|
|
300
|
150
|
|
|
600
|
100
|
|
|
900
|
75
|
|
|
1200
|
60
|
|
|
1500
|
45
|
|
|
2100
|
15
|
|
|
2400
|
0
|
|
|
2700
|
-5
|
|
|
3000
|
-15
|
|
|
Сағасы 3531
|
-28
|
|
|
4-тапсырма. Төмендегі 7-кестені пайдалана отырып жер шарындағы ірі көлдердің максимальды тереңдіктерің бағандық диаграммасын жасаңыз және әр көл қазаңшұңқырларының пайда болуы типіне сипаттама беріңіз?
7-кесте
Жер шарындағы ірі көлдердің тереңдіктері
Көлдің атауы
|
Тереңдігі, м
|
Көлдің атауы
|
Тереңдігі, м
|
Каспий
|
1025
|
Мичиган
|
281
|
Жоғарғы
|
393
|
Байкал
|
1620
|
Виктория
|
80
|
Танганьика
|
1470
|
Гурон
|
208
|
Ладож
|
1
|
|
|
Ньяса
|
706
|
5-тапсырма. №1 кестенің мәліметтерін пайдалана отырып Солтүстік және Оңтүстік жарты шар ендіктері үшін қар сызығы биіктігіне талдау жасаңыз және солбойыеша мына сұрақтарға жауап беріңіз:
-Қар сызығының орналасуына қандай факторлар (климаттық,геоморфологиялық, метерологиялық) әсер етеді?
-8-кестені пайдалана отырып: Аконкагуа (6960), Хаң тәңірі (6995), Мак-Кинли (6193), Килиманджаро (5895)6 Косцюшко (2230) тауларында мәңгі қардың болатын, болмайтынын анықтаңыз.
8-кесте
Жер шарының әр түрлі ендіктеріндегі қар сызығының биіктіктері (Алисов бойынша)
Ендіктер аралығы,0
|
Қар сызығының орташа биіктігі, м
|
|
90-80
|
350
|
0
|
80-70
|
550
|
0
|
70-60
|
1100
|
0
|
60-50
|
2050
|
800
|
50-40
|
3000
|
1500
|
40-30
|
4300
|
3000
|
30-20
|
5300
|
5100
|
20-10
|
4600
|
5600
|
10-0
|
4600
|
5000
|
Бақылау сұрақтары:
Құрлық суларын қалай жіктеуге болады.
Өзен алабы дегеніміз не?
Өзеннің сағасы дегеніміз не?
Өзен атырауы дегеніміз не?
Өзен еңістігі дегеніміз не?
Өзеннің органикалық дүниесі
Көлдердің қоректену түрлері
Қар сызықтығының биіктігінің ерекшеліктері
Қар сызығы, хионосфера дегеніміз не?
Өзен, бастау, саға дегеніміз не?
Өзен жүйесі, өзен алабы, суайрық дегеніміз не?
Өзендердің негізгі қоректену типтері?
Көл дегеніміз не?
Көл теңізден қалай ажыратылады?
Мұздықтар қалай және қай жерлерде қалыптасады?
Өткізу форматы: интерактивтік әдіс
Достарыңызбен бөлісу: |