Сөз құрамының анықтамаларымен таныстыру әдістемесінде түбір мен түбірлес сөздердің мән-мағынасына айрықша назар аударылады. Грамматикалық морфология бөлімінің ең күрделі әрі көлемді тарауы – сөз таптары. 6-сыныпта сөз таптары жөнінде жалпы түсінік беріледі. Тіліміздегі сөздер мағынасына, сөйлемдегі қызметіне қарай негізгі, көмекші болып екіге бөлінетіндігі нанымды мысалдарды талдау жолымен таныстырылады. Ережелер түсіндіріледі.Сөз таптарына жеке тоқталып, оқыту әдістері, жолдары ұғындырылады. Грамматикалық талдау білімді бекіту, материалды қайталау мақсатында жүргізіледі. Мектеп тәжірибесінде талдау мазмұнына қарай: морфологиялық, синтаксистік; көлеміне қарай: толық, жартылай; тәсіліне қарай: ауызша, жазбаша; орнына қарай: сыныптық және үйде орындалатын болып бөлінеді.
Дәрісті қорытындылау: Оқу жоспары мен бағдарламалық талапқа сәйкес жалпы білім беретін орта мектептерде қазақ тілі пәнінен морфологияны оқытудың маңызы, мазмұны, міндеттері, құрылымы мен принциптері. Морфологияны оқыту әдіс-тәсілдері. Қазақ тілінің морфология тарауын оқыту жайында әдіскер ғалымдардың /Б.Кәтенбаеваның, М.Нұрғалиеваның, Д.Әлімжановтың /пікірлері. Морфологияны оқытуда қолданылатын жаңа инновациялық технологиялар және оларды басшылыққа ала отырып оқушы бойындағы дағдыларды қалыптастыру жолдары. Жаңа технология страгегияларын қазақ тілінің морфология саласын өтуде тиімді қолдану жолдары.
Бақылау сұрақтары:
1. Жалпы білім беретін орта мектептерде морфологияны оқытудың маңызы, мазмұны, міндеттері, құрылымы мен принциптері. 2. Морфологияны оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер және оларды тиімді қолдану жолдары. 3.«Сөз таптары» ұғымын қалыптастыру әдістемесі.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Сарыбаев Ш. Қазақ тілі методикасының кейбір мәселелері. 1956 2. Нұржанова Ж. Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары. А., 2001. 3.Бұзаубақова К. Ж.Жаңа педагогикалық технология.А.,2004 4.Әбдікәрімова Т., Әбдіғалиева Т., Шәймерденова К. Қазақ тілін оқыту әдістемесі,А.,1999 5.Селевко Г.К. Современные образовательные технологии. М.,1998. 6.Гузеев В.В. Планирование результатов образования и образовательная технология. Москва, 2001. 7.Жұбанов Қ «Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер» А., 1999 8.Оразбаева Ф.Ш.,Рахметова Р.С. Қазақ тілін оқыту әдістемесі.А.,2005. 9.Китайгородская Г.А. Методика интенсивного обучения иностранным языкам. Москва – 1986. 9.Махмутов М. Современный урок. Москва,1985 10.Бейсембайқызы З. Қазақ тілін модуль негізінде оқыту. А.,2001 11.Оралбаева Н., Жақсылықова К. Орыс тіліндегі мектептерде қазақ тілін оқыту әдістемесі –Алматы, Ана тілі, 1996 ж.
№15 -дәріс
Тақырыбы: Синтаксисті оқыту әдістемесі. Сөз тіркесі,
сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін меңгерту жолдары. (2сағат)
Дәрістің жоспары: 1.Мектепте сөйлемнің құрамын оқытудың маңызы, міндеттері, мазмұны мен принциптері. 2. Сөйлем мүшелері болудың шарттары, анықтамасын меңгерту. 3. Сөйлем мүшелерін оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері. Дәрістің қысқаша мазмұны: Жалпы білім беретін орта мектептердің 8-сыныбына арналған қазақ тілі оқулығында (авторлары: С.Аманжолов, А.Аманжолов, Г.Қосымова) сөйлем мүшелерін оқытуға 19 сағат уақыт берілсе, соның ішінде тұрлаулы мүшелерді оқытуға, яғни №1 модульге 7 сағат, тұрлаусыз мүшелерді оқытуға, №2 модульге 12 сағат берілген. Модульдік әдіске келтіру барысында берілген сағат саны тақырыптарға байланысты екі модульге бөлінді. Бірінші модуль бойынша сөйлем мүшелері жайлы алғашқы кезеңде алған білімдерін жинақтап, жүйелеу, жалпы модуль жайлы түсінік беру, бастауыш пен баяндауыштың сөйлемнің тұрлаулы мүшелері болатын себептерін, бастауыш және баяндауыш болатын сөз таптарын, дара, күрделі және үйірлі бастауыш болып келуін, тұрлаулы мүшелердің сұрақтары мен сөйлемдегі орны жайлы, бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша жайлы түсінік беріліп, оларды бекіту үшін оқытудың түрлі интерактивті әдісі қолданылады. Екінші модуль бойынша сөйлемнің тұралаусыз мүшелері, бірыңғай мүшелер меңгертіледі. Модульді-интерактивтік оқыту технологиясының ерекшелігі деп оның білімді меңгеруге емес, тұлғаның танымдық қабілеттерін және танымдық процестерді, ойлауды, ынтаны, қабылдау қабілетін арнайы жасалған оқу және танымдық жағдайлар арқылы дамытуға, сондай-ақ тұлғаның қауіпсіздігін, өзін-өзі өзектендіру, өзін-өзі бекіту, қарым-қатынас, ойын, танымдық және шығармашылық қажеттілігін қанағаттандыруға, белсенді сөздік қорын дамытуға бағытталуын жоғарыда атап өттік. Ендеше осыдан барып төмендегідей негізгі мақсаттар айқындалады: Сауаттылық (грамматикалық жаттығулар негізінде): Оқушыларға тақырыпты меңгерту, сауаттылықтарын дамыту; өз ой-пікірін сауатты қағаз бетіне түсіре білуді қалыптастыру. Шығармашылық (шығармашылық бағыттағы тапсырмалар негізінде):
Достарыңызбен бөлісу: |
