Ресми, бейресми және ақпараттық

303
жатқан тәжірибе болып табылады, ал Ресей қоғамындағы шындықта 
бұл мәселе қазіргі уақытта пікірталас алаңында ғана талқыланып 
қала беруде. Әр модельдің тиімділігін талдай отырып, біз олардың 
әрқайсысына тән негізгі сипаттамаларды береміз:
Ресми білім беру
– білім алу процесі жақсы ұйымдастырылған 
және иерархиялық реттелген контексте өтеді, бастауыш/орта кәсіптік 
немесе жоғары білімі туралы диплом немесе мектепті бітіргені туралы 
аттестат сияқты мемлекеттік үлгідегі бланк берумен аяқталады.
Бейресми білім беру
– жаңа білім алу процесі көбінесе маман-
дандырылған білім беру кеңістігінен тыс жүреді, сонымен қатар 
нақты мақсаттарыға сол мақсаттарға жету жолын жузеге асыратын 
әдіс – тәсілдерге ие, ең бастысы нәтижелі білім беруді қамтамасыз 
етеді. Білім беру мекемелерінде немесе қоғамдық ұйымдарда қосымша 
біліктілікті арттыруды растайтын құжат, яғни қатысушы сертифи-
каты, біліктілікті арттыру дипломы, куәлік беру арқылы жүргізілуі 
мүмкін.
Ақпараттық білім беру
– Жеке адамның күнделікті өмірімен бірге 
жүретін танымдық процеске бағытталған және әрдайым нақты нәтиже 
бола бермейтін адамның жеке іс-әрекеті
4.1-кесте – 
Ресми, бейресми және ақпараттық оқыту моделі
Оқыту 
элементтері
Ресми
Бейресми
Ақпараттық
Мақсаты
Ұзақ мерзімді, 
жалпы
Қысқа мерзімді, 
нақты
Мақсатсыз
Нақты деректері 
негізінде
Нақты деректерге 
негізделмеген
Уақыт есебі
Ұзақ циклді
Қысқа циклді
Кез келген 
уақытта
Дайындайтын
мерзімдік
Толық жұмыс 
аптасы
Толық емес 
жұмысбастылық
Мазмұны
Кіруге 
негізделген
Шығуға негізделген
Адамның қажет-
тіліктеріне 
байланысты 
анықталады
Стандартталған
Жеке
Кіру талаптары-
мен анықталған 
клиент
Клиент анықтайтын 
кіріс талаптары

304
 
 

Ұйым-
дастыру-
шылық
Мекеме 
негізінде
Қоршаған ортамен 
байланысты
Кез-келген жерде
Орталықта – 
оқытушы
Орталықта – білім
Орталықта 
даралық
Әлеуметтік 
ортадан 
оқшауланған
Қауымдастықтарға 
негізделген 
жіне іс-әрекетке 
бағытталған
Кез-келген 
ортада
Қатаң құрылым
Икемді құрылым
Ешбір 
құрылымсыз
Ресурсқа 
сыйымды
Ресурстарға үнемді
Қолда бар 
ресурстар
Бақылау
Сыртқы. 
Иерархиялық
Өзін-өзі басқару.
Демократиялық
Өзін-өзі басқару
Цифрлық дидактикадағы ресми, бейресми және ақпараттық 
білім беруді саралаудың ең көп таралған критерийлері – мақсат, 
ұйымдастыру, мазмұн, бақылау және нәтижелер.
Білім беру қызметінің үш түрін – ресми, бейресми және ақпараттық 
білім беруді саралағаннан кейін ғана, теориялық және әдіснамалық 
зерттеу мақсаттары үшін олардың үздіксіз білім континуумынан кез-
келген сәтте интеграциялануын оңай көруге болады.
Ғылыми коммуникация мақсатында және қарастырылған модель-
дер аясында білім беру қызметінің үш түрінің келесі анықтамалары 
ұсынылады.
Ресми білім беру
– біліктілік дәрежесін алу үшін ресми білім беру 
жүйесінде ұйымдастырылған және ресми жүйеге негізделе отырып 
өткізілетін құрылымдық білім.
Бейресми білім беру
– дағдыларды дамыту үшін ресми білім беру 
жүйесінен тыс ұйымдастырылатын және өткізілетін құрылымдық 
білім.
Ақпараттық білім беру
– әр түрлі жастағы адамдардың өмір 
сүру процесінде ұйымдастырылмаған, құрылымданбаған, жүйесіз, 
байқаусызда білім жинақтау, дағдыларды дамыту және құзыреттілікті 
қалыптастыру.
Осылайша, ХХІ ғасырдың басындағы жаңа білім беру 
тенденцияларының бірі әрі бірегейі ретінде барлық жастағы адам-
дарды өмір бойы білім алуы мен өзін-өзі тәрбиелеуде басымдыққа ие 
болған ақпараттық білімнің өсіп келе жатқан рөлін айқын көреміз. 

305

жүктеу/скачать 3,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: