Дидактикалық материалдар оқыту қазақ тілді емес жалпы

1. 
   Оқушылардың тілін, ойын жетілдіретін лексикалық тапсырмалардың бірі: синоним сөздерді табу.
   

2. 
   Үлестірмелі тапсырмалар арқылы лексикалық тақырыпты грамматикалық тақырыппен ұштастыру өте тиімді. [7]
   

№2-тапсырма: сөйлемдердің тиісті тыныс белгілерін қойып, сөйлемнің түрін анықтаңдар.

№3-тапсырма: сабақтас құрмалас сөйлемдердің тиісті жұрнақтарын қойып жазыңдар.

3. 
   «Өлең жолдарын қалпына келтір» ойыны:
   

Құда бол ... ... ,

Құдаларын құдайындай ... .

Қазақ осы:

Дүние мен малыңды

Оңды-солды шашу ... ... .

Қазақ осы:

Жайып жатқан ... .

Батыр халық,

Ақын халық - ... ... .

8. 
   Сабақтың тақырыбы: Біздің асхана.
   

1. 
   Монологты оқу.
   

Мен таңертеңгі асымды үйден ішемін. Ботқа, қуырылған жұмыртқа немесе нан мен май жеймін, шай немесе кофе ішемін.

Ал түсте сыныптастарыммен асханадан тамақтанамын. Дастарқан мәзіріне қарап, біріміз біріншіге сорпа, кеспе алсақ, біріміз борщ аламыз, екіншіге де әркім қалағанын алады: картоп пен ет, палау немесе мәнті, ал үшіншіге компот, шырын немесе шай аламыз. Салқын тағамдардан оармжапырақ салатын немесе сәбіз салатын, картоп қосылған және ет қосылған бәліш ұнатамыз.

Біздің асханамыз таза, жарық, және кең. Асханада даяшы болмайды, әркім өзіне-өзі қызмет етеді, сондықтан тамақты кезекке тұрып аламыз. Асхана қызметкерлері бізге мінсіз қызмет етеді. Біздің мектеп оқушылары асхананамызды өте жақсы көреді. [5]

«Сендер не қосар едіңдер?» - деген сұрақ қойып, монолог мәтінін кеңейту.

2. 
   Асхана жабдықтарын атап, аталған сөздермен сөйлемдер құрастыру.
   

9. 
   Сабақтың тақырыбы: Ұлттық тағамдар.
   

1. 
   «Ұлттық тағамдар» тақырыбы халықтық педагогикамен тығыз байланысты болып келеді. Тақырыпқа байланысты презентация ұсынылады. Оқушылар презентациямен, және мәтінмен танысып болған соң сұрақтар беріледі.
   

1. 
   Қазақтың ұлттық тағамдарын қандай топтарға бөлуге болады?
   
2. 
   Сүт тағамдарына не жатады?
   
3. 
   Нан тағамдарын ата.
   
4. 
   Ең негізгі ұлттық тағам не?
   
5. 
   Оны қалай атайды?
   
6. 
   Қазы деген не?
   
7. 
   Бауырсақты қалай атайды?
   

2. 
   Оқушылар (Сусындар, Тағамдар) болып отырады. Топтық жұмыс.
   

Қымыз қалай жасалады?

Шұбат қалай жасалады.

3. 
   Топтық жұмыс «Әрекет ету».
   

10. 
    Сабақтың тақырыбы: Қазақтың дастарқаны.
    

1. 
   Қазақ тілі сабақтарында талдау түрлері кеңінен қолданылады. Соның ішінде ерекше көңіл бөлерлік талдау түрі – фонетикалық талдау. Өйткені бұл жұмыс түрі оқушылар қазақ тілінің төл дыбыстарын дұрыс дыбыстап қана қоймай, олардың жіктелуін, классификациялануын меңгеруде пайдасын келтіреді.
   

Дастарқан

Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ас – адамның арқауы деп халқымыз бекер айтпаған. Қазақтың ұлттық дастарқанында мынадай тамақ түрлерін көруге болады. Ет тағамдары: қазы-қарта, жал-жая, қуырдақ. Сүт тағамдары: қымыз, шұбат, айран, қаймақ, ірімшік, құрт, сүзбе. Нан тағамдары: бауырсақ, таба нан, күлше нан, шелпек.

Ең негізгі ұлттық тамақ – қазақша ет. Оны бесбармақ деп те атайды. Ең құрметті қонақтарға, жасы үлкен қарттарға бас тартылады. Етті майлы сорпаға піскен нанымен қосып ұсынады. Тамақтан соң жасы үлкен, құрметті кісі бата береді. [12]

2. 
   Оқушылар арасында «Қонақ келсе - құт» атты рөлдік сахналық қойылым қою оқушылардың сабаққа деген ынталарын, қызығушылықтарын арыттыра түседі.
   

3. 
   Мына мақал-мәтелдерді оқушыларға үй жұмысы ретінде жаттауға берген сабақтың тәрбиелік жағын нығайта түседі:
   

1. 
   Тойдың болғанынан боладысы қызық.
   
2. 
   Қонақ жаман болса,
   

Үй иесі жаман болса,

Қонақ қыдырады.

3. 
   Құтты қонақ келсе,
   

Құтсыз қонақ келсе,

4. 
   Қырықтың бірі қыдыр.
   
5. 
   Шақырған жерден қалма,
   

11. 
    Сабақтың тақырыбы: Астана.