-
ға,
немесе 2
-
10 мл/кг
-
ға әр құсу эпизодынан кейін деген секілді шартты бағдарлар
жатады. Бірақ, барлық кезде негізгі ереже қатаң сақталу керек: 10 кг
салмақтағы бала тәулігіне 60
-
120 мл/кг кем емес сұйықтық қабылдау қажет, ал
10 кг
-
нан жоғары балалар, сәйкесінше, 120
-
240 мл/кг кем емес сұйықтық
қабылдауы керек.
Сұйықтықты парентералды тағайындау қатаң түрде негізделуі қажет.
Ауыр сусыздану мен айқын гемодинамикалық бұзылыстар жағдайын
қоспағанда барлық жағдайда, мейілінше ауыз арқылы регидратациялы
терапияға басымдық берген дұрыс. Жеңіл немесе орташа сусызданудың
симптомдарымен жүретін жедел диарея кезінде пероралды регидратациялық
терапия
Америка
педиатрлар
академиясымен,
педиатриялық
гастроэнтерология,
гепатология,
нутрициологияның
Еуропалық
қоғамдастығымен,
балалар
инфекциялық
ауруларының
Еуропалық
қоғамадастығымен, ДДҰ
-
мен негізгі терапия ретінде (дәлелділік деңгейі А1)
ұсынылған. Оны жасына, диареялық аурудың этиологиясына, қандағы
натрийдің бастапқы кӛлеміне қарамастан тағайындау керек.
58
Кесте 27 –
Регидратациялық терапия түріне байланысты цистатин С зәрдегі
концентрациясы
Кӛрсеткіш
Терапия түрі
Р-деңгей
Энтералды терапия
n=40
Парентералды терапия
n=54
Цистатин С
нг/мл
Me
Lq
Uq
Me
Lq
Uq
Терапияға
дейін
171,94 135,03 198,12
312,03 250,60 377,76
0,000
12 сағаттан
кейін
143,30 120,54 176,43
280,00 209,18 345,03
0,000
24 сағаттан
кейін
112,05 104,20 132,00
231,00 174,15 307,00
0,000
Me – медиана; Lq – тӛменгі квартиль; Uq – жоғарғы квартиль
Median 25%-75%
Min-Max
до лечения
после лечения
60
80
100
120
140
160
180
200
220
240
Сурет 7 – Энтералды регидратациялық терапия кезіндегі цистатин С кӛрсеткіші
59
Median 25%-75% Min-Max
до лечения
после лечения
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
Сурет 8 – Парентералды регидратациялық терапия кезіндегі цистатин С
кӛрсеткіші
Жүргізілген терапиялардың тиімділігі жағынан айырмашылығы болған
жоқ, екі жағдайда да регидратациялық терапияның оң динамикасы байқалды,
ол зәрдегі цистатин С деңгейінің динамикада жақсы жаққа қарай ӛзгеруімен
байқалады.
Сонымен қатар біздің зерттеуімізде балалардың зәрдегі NGAL деңгейін
ЖІИ этиологиясы мен ЖІИ-ның бактериялық қоздырғыштарының құрылымына
тәуелділігін анақтадық.
Кесте 28 – ЖІИ этиологиясына байланысты NGAL концентрациясы
Этиологиясы
NGAL нг/мл Me [Lq; Uq]
p
-
деңгей
Вирусты этиологиялы
n=11
85,05 [76,10; 107,00]
P
1-2
<0,050
P
1-3
<0,000
P
1-4
<0,003
Анықталмаған
этиологиялы
n=32
92,00 [79,21;115,08]
P
1-2
<0,050
P
2-3
<0,001
P
2-4
<0,000
Бактериялық этиологиялы
n=51
146,25 [126,00;156,05]
P
1-3
<0,000
P
2-3
<0,001
P
3-4
<0,000
Бақылау тобы
n=30
32,00 [15,01; 56,00]
P
1-4
<0,003
P
2-4
<0,000
P
3-4
<0,000
Me – медиана; Lq – тӛменгі квартиль; Uq – жоғарғы квартиль
60
Вирусты этиологиялы ЖІИ бар бірінші топтағы балаларда зәрдегі NGAL
деңгейі 85,05 [76,10; 107,00] нг/мл Me [Lq; Uq] болды, этиологиясы
анықталмаған екінші топтағы пациенттерде зәрдегі NGAL концентрациясы
92,00 [79,21;115,08] нг/мл Me [Lq; Uq] шамасында болды, бактериялық
этиологиялы үшінші топтағы балалардың зәріндегі NGAL кӛрсеткіші 146,25
[126,00;156,05] нг/мл Me [Lq; Uq] құрады. Бақылау тобында бұл кӛрсеткіш
32,00 [15,01; 56,00] нг/мл Me [Lq; Uq] болды. NGAL кӛрсеткіші бойынша ең
жоғарғы деңгей бактериялық этиологиялы ЖІИ балаларда анықталды.
Статистикалық маңызды айырмашылықтар NGAL бойынша вирусты
этиологиялы ЖІИ мен бактериялық ЖІИ топтарының арасында байқалды және
анықталмаған этиологиялы ЖІИ мен бактериялы этиологиялы ЖІИ арасында
маңызды айырмашылықтар анықталды (Kruskal-Wallis критериі, p<0,005).
Сонымен бірге негізгі топ балаларындағы этиологиялық құрылымына
байланысты NGAL кӛрсеткіші мен бақылау тобының арасында статистикалық
маңызды айырмашылықтар (Kruskal-Wallis критериі, p<0,005) анықталды.
Кесте 29 – Ішек инфекциясының қоздырғышына байланысты NGAL
концентрациясы
Қоздырғыш
Me [Lq; Uq]
p-деңгей
Salmonella
120,35 [90,08;142,00]
P
1-2
=0,210
P
1-3
=0,075
P
1-4
=0,115
Shigella
116,50 [85,15;150,10]
P
1-2
=0,210
P
2-3
=0,080
P
2-4
=0,095
Escherichia coli
111,02 [97,00;156,18]
P
1-3
=0,075
P
2-3
=0,080
P
3-4
=0,305
Басқалары
108,12 [102,30;139,05]
P
1-4
=0,115
P
2-4
=0,095
P
3-4
=0,305
Me – медиана; Lq – тӛменгі квартиль; Uq – жоғарғы квартиль
Жедел ішек инфекцияларының штамдарына байланысты бӛлінген топтар
арасында NGAL зәрдегі кӛрсеткіштері бойынша статистикалық маңызды
айырмашылықтар (Kruskal-Wallis критериі, p>0,005) анықталған жоқ.
Сонымен бірге, ЖІИ-ның топикалық диагнозына байланысты зерттелген
балалардың зәріндегі NGAL концентрациясының мәндері анықталды.
61
Кесте 30 – Жедел ішек инфекциясының топикалық диагнозына байланысты
NGAL концентрациясы
Топикалық диагноз
Me [Lq; Uq]
p-деңгей
Гаcтроэнтерит
n=31
118,00 [106,24; 139,41]
P
1-2
<0,210
P
1-3
<0,008
P
1-4
<0,000
Гастроэнтероколит
n=48
134,13 [125,10; 156,10]
P
1-2
<0,210
P
2-3
<0,001
P
2-4
<0,000
Энтероколит
n=15
84,00 [74,15; 102,10]
P
1-3
<0,008
P
2-3
<0,001
P
3-4
<0,000
Бақылау тобы
n=30
32,00 [15,01; 56,00]
P
1-4
<0,000
P
2-4
<0,000
P
3-4
<0,000
Me – медиана; Lq – тӛменгі квартиль; Uq – жоғарғы квартиль
Жедел ішек инфекциясының топикалық диагнозына байланысты NGAL
концентрациясы бойынша статистикалық маңызды айырмашылықтары екінші
(гастроэнтероколит)
және үшінші (энтероколит) топтардың арасында
анықталды (p<0,005). Маңызды айырмашылықтар негізгі топтың кӛрсеткіштері
мен бақылау тобының кӛрсеткіштері арасында байқалды (p<0,005). NGAL
концентрациясының
жоғарғы кӛрсеткіштері ЖІИ-ның гастроэнтероколитті
134,13 [125,10; 156,10] Me [Lq; Uq] түрінде байқалды.
Жүргізілген регидратациялық терапияның түріне байланысты NGAL деңгейінің
динамикадағы ӛзгерісін анықтауды жүргіздік
Кесте 31
-
Регидратациялық терапия түріне байланысты NGAL концентрациясы
Кӛрсеткіш
Терапия түрі
Р-level
Энтералды терапия
n=40
Парентералды терапия
n=54
NGAL нг/мл
Me
Lq
Uq
Me
Lq
Uq
Терапияға дейін
84,00
57,01 108,15 112,15 95,60 156,00
P
1-2
<0,000
P
1-3
<0,001
12 сағаттан кейін
77,50
53,00 101,31 104,00
90,15 145,50
P
1-2
<0,000
P
2-3
<0,001
24 сағаттан кейін
61,01
42,00 84,25
82,31
76,24 122,08
P
1-3
<0,001
P
2-3
<0,001
Me – медиана; Lq – тӛменгі квартиль; Uq – жоғарғы квартиль
62
Жүргізілген терапиялар әсеріне байланысты бір-бірінен ерекшеленбеген,
екі жағдайда да, NGAL деңгейінің зәрде оң нәтижеге қарай ӛзгергенінен кӛрініп
тұрғандай, регидратациялық терапиядан оң динамика байқалады. ЖІИ–мен
ауырған балаларды уақытылы әрі адекватты емдеу жедел диареялардың ауыр
асқаныстарының алдын алып, госпитализацияның қажеттілігін, әрі ұзақтығын
азайтады, әрі ӛлім қауіпін едәуір тӛмендетеді.
Сонымен, отандық әрі шетел әдебиеттерінде цистатин С мен NGAL-ды
балалардағы жедел диареяда анықтаған жағдайлар кездеспеді. Сол себепті,
цистатин С мен NGAL-ң жедел ішек инфекциясы кезінде зәрдегі мӛлшерін
зерттеу, біздің жұмысымыздың ерекшелігі болды. Зерттеу барысында,
эксикоздың жоғары деңгейі кездескен балаларда цистатин С мен NGAL-ң
мӛлшері эксикоздың I, II дәрежелеріндегі (р<0,05) аталған маркердің
мӛлшерінен әлдеқайда кӛп болғаны нақты анықталды және бұл кезде
сарысулық креатининнің мӛлшерінде еш айырмашылық табылмады. Бұл
дегеніміз, аталған биомаркерлерді бүйрек тінінің зақымдалуын анықтауда
қолдануға негіз береді.
ЖІИ кезінде баланың жағдайын цистатин С мен NGAL кӛрсеткіштерімен
толықтырылған кешенді бағалау ЖІИ-н ерте диагностикалау мен ағымын
бағалауда маңызды болып табылады. ЖІИ-мен науқастарда ШФЖ-ын
сарысудағы креатинин мӛлшерінің негізінде анықтау биомаркерлермен
салыстырғанда аз ақпаратты болып табылады.
Осылайша, біздің зерттеуіміз экзикоздың дәрежесі неғұрлым жоғары
болса соғұрлым зәрдегі цистатин С мен NGAL концентрациялары жоғарырақ
екенін дәлелдейді. ЖІИ-ның бактериялық этиологиясы бар балаларда вирусты
және анықталмаған ішек инфекциясы бар балалармен салыстырғанда цистатин
С мен NGAL концентрацияларының жоғары екені анықталды, бұл оларды
бүйрек паренхимасының зақымдалуының биомаркерлері ретінде пайдалану
мүмкіндігін кӛрсетеді. Цистатин С мен NGAL зәрдегі концентрациясын
анықтау балалардың жедел ішек инфекциясы кезінде бүйректің зақымдалу
қаупін анықтауға және уақытылы емдеуді бастауды қамтамасыз етуге
мүмкіндік беруіне, осылайша ол арқылы аурудың болжамын жақсартуға әсер
етуге септігін тигізеді.
|