Жаттығу жұмыстары
1-жаттығу. Берілген сөздерді қатыстыра отырып, сөйлем құраңыз.
Көргенім, келетіні, жазатының, көмектесетініңіз, барғаныңыз, тыңдағаныңыз.
2-жаттығу. Көсемшелерді көмекші етістіктермен тіркестіріп, күрделі етістік жасаңыз.
Үлгі: жүгіре жөнелді, жүгіріп келеді, жүгіргелі тұр.
Айтып, тауып, күрескелі, қарап, санай, алып, көргелі.
3-жаттығу. Етістіктің осы шақ формасын өткен шаққа айналдырыңыз.
4-жаттығу. Мәтіннен етістіктің өткен шақ формаларының жұрнақтарын анықтаңыз.
5-жаттығу. Жедел өткен шақ формасын бұрынғы өткен шаққа айналдырыңыз.
6-жаттығу. Мәтіннен етістіктерді тауып, тұлғасына қарай талдау жасаңыз.
Кигіз үйдің іші төртке бөлінеді. Жүк жиналған бөлігі төр деп аталады. Төрдің есік жақ шеті ошаққа тіреледі. Төрге үлкен адамдар және қонақтар отырады. Төрдің оң жақ босаға жағы үйленбеген ұлдың , не ұзатылмаған қыздың орны болып есептеледі.
Оң босаға мен сол босаға үйдің оң және сол қанаты деп аталады.
Есіктен кіргенде оң қол жақтағы бұрышта адалбақан, ыдыс-аяқ, саба, кебеже, торсықтар тұрады. Бұлардың бәрі өреше деп аталатын арнаулы шимен қоршаулы болады. Үйдің сол жақ босағасында ер-тұрмандар жиналады, аяқ-киімдер жатады. Жауын-шашын кезінде отқа жағатын отынды кіргізіп қояды.
7-жаттығу. Сөйлемдерден рай формасында қолданылған етістіктерді табыңыз және қай түріне жататынын анықтаңыз.
Маужырап атқан май айының шапағы ал қызыл тудай шайқала қалған екен. Қызыл шапақ астынан күн төбесі көріне бастады. Мөлдір айдың бетінде құбылып, күрең сәуле ойнайды. Көз ұшында шағаладай шаңқан ақ желкен де көрінеді. Аршын мойындарын құрықтай иіп, жұп – жұбымен аққулар жүр. Кейбіреулер арқасына қайыра салыпты. Теңіз толқыны оларды ақырын ғана тербеп қояды. Көгілдір кеңістікке шоршып сары сазандар ойнайды.
8- жаттығу. Төмендегі берілген сөйлемдердің шарт мәнін енгізіп жауап беріңіз.
Үлгі: - Менің басым ауырып отыр.
- Дәрі ішсең жазылады.
1. Кітапханаға барасың ба?
2. Мен қатты шаршап отырмын
3. Мақсат бүгін тағы келмеді
4. Емтиханнан нашар баға алдым
5. Сен кетіп барасың ба
Достарыңызбен бөлісу: |
