Дістемелік кешені



бет7/58
Дата05.02.2022
өлшемі1,19 Mb.
#14976
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   58
Дыбыс үндестігі
(Ассимиляция или гармония согласных)

Түбір мен қосымша немесе сөздер аралығында қатар келген дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп, үндесіп бейімделіп, бірін-бірі игеруі дыбыс үндестігі деп аталады.


Дыбыс үндестігі зандылығының 3 түрі бар:

  1. Ілгерінді ықпал (Прогрессивті ассимиляция).

  2. Кейінді ықлал (Регрессивті ассимиляция).

  3. Тоғыспалы ықпал (Тоғыспалы ассимиляция).

I. Ілгерінді ықпал
(Прогрессивная ассимиляция)

Түбір мен қосымша немесе сөздер аралығында қатар келген дыбыстардың аддыңғысының кейінгі дыбысқа ықпал етіп, игеріп үндесуі ілгерінді ықпал деп аталады.


Прогрессивная ассимиляция — это уподобление последующего звука предыдущему.
4.1. Біріккен сөздер аралығында:
Қара+көз = Қара+гөз
Талды+қорған = Талды+ғорған
бір+қатар = бір+ғатар
4.2. Сөз тіркесі сыңарлары аралығында:
күз келді — күз гелді
жау қайда — жау ғайда
5. Сөз ш дыбысына аяқталып, қосымша с дыбысынан басталса, с
дыбысы ш дыбысына айналады.
ш + с... = ..ш + ш
қаш+са = қаш+ша
іш+сін = іш+шін
6. Алдыңғы сөз қатаңға аяқталып, кейінгі сөз ұяң б дыбысынаң басталса, ол қатаңға (п) айналады.
6.1. Біріккен сөздер аралығында:
Айт+бай = Айт+пай
Жүсіп+бек = Жүсіп+пек
6.2. Сөз тіркесі сыңарлары аралығында:
көп бала = көп пала
әкеп бер = әкеп пер




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   58




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет