3.Оқыту функциясы Ойынның оқыту функциясы байланыс және өмір дүниетанымы , оңалту және әлеуметтендіру спектрін кеңейту , қарым-қатынас қалпына келтіру болып табылады.
Дәріс №10 Тақырыбы: Ойындар - оқыту құралы мақсатында
Ойын балалар үшін ешкім үйрете алмайтын нәрселерді үйренудің әдісі екенін Франк ерекше атап өткен. Бұл нақты әлемде, уақыт пен кеңістікте, заттарда, жануарларда, құрылымдар мен адамдарда ұйымдардың зерттеу әдісі болып табылады.
Осыған байланысты, «ойындардың оқытушы функциясы» және «оқытатын (дамытуға бағытталған) ойындар» ұғымдарының арасындағы айырмашылықты атап өту керек. Балаларды ойнауға үйретудің қажеті жоқ, оларды ойнауға мәжбүрлеудің қажеті жоқ. Балалар қандай да бір нақты мақсатқа ұмтылмай, өздігінен ойнайды. Үйрену ,яғни, түрлі тәжірибеге ие болуы, ойнау барысында біртіндеп және білінбестен пайда болады. Біз баланың ассоциативті және абстрактілі логикалық ойлау қабілетін, білімдарлығын тезірек дамытуға тырысқанда, арнайы техникаларды, әдістерді ойын деп атап, оқыту мен тәрбиелеу мақсатында балаға әсер ете отырып, оның эмоцияларын бұзамыз. Оның жан күйі, психикалық дамуы, өзін-өзі бағалау мен қарым-қатынас қалыптастыру жүйесі назардан тыс қалады. Осындай үйрету тәсілінің ойын терапиясымен ортақтығы жоқ.
А.И. Захаров ойын терапиясында міндетті болып табылатын бірқатар ережелер тізімін атап көрсетеді;
- ойын диагностика, түзету, оқыту құралдары ретінде пайдаланылады;
- ойын тақырыбын таңдау психолог пен клиенттің қызығушылығы үшін олардың маңыздылығын көрсетеді;
- ойынды басқару балалардың ынтасын дамытуға ықпал етеді;
142
- спонтанды және бағытталған ойындар - бастысы суырып салма қабілеті болып табылатын ойын процессінің екі толықтырушы фазалары;
- спонтанды және бағытталған компоненттерінің қатынасы балалардың жасына ғана емес, олардың клиникалық ерекшеліктеріне де тәуелді;
- ересектер ойынды талқыламайды:
- клиентке бағытталған әсер өздері және кейіпкерлердің психологы туындататын мінез-құлықтар арқылы жүзеге асады.
Захаровтың әдісі бойынша, ойын психотерапиясының процесі біріне –бірі жалғасатын төрт кезеңнен тұрады: балалардың топқа, әңгімелерге, ойындарға, талқылауларға бірігуі.
Балалардың топқа бірігуі маражайға экскурсия, заттық ойындар, қызығушылықтары жайлы әңгімелеу сияқты оларға ортақ және қызықты істерден басталады.
Әңгімелерді үйде құрастырып, топта кезекпен айтады.
Ойын балалар мен терапевт ұсынған тақырып бойынша ойнатылады.
Ойындарда дәйекті түрде әңгімелер, ертегілер, шартты және шынайы жағдайлар ойнатылады. Бұл кезеңдегі ойындар бірігу кезеңіне қарағанда психолог пен ойынға қатысушылардың жоғары белсенділігін талап етеді. Топтың алға жылжуына байланысты рөлдік ойындардың құрамы терапевтік бағытталғандардан оқушыларға дейін өзгереді. Терапевтік ойындардың мақсаты - тұлғааралық қарым-қатынастардың аффективтік кедергілерді жою, ал оқытатын ойындардың мақсаты – балаларды адекватты бейімдеу және әлеуметтендіруге қол жеткізу.
Талқылау - ойын психотерапиясының қорытынды кезеңі.