Ф.ғ.к. доцент Г. С. Шөмшекова 10-тақырып. Іскерлік кездесулер. Бейвервальдық тілдік қатынас құралдары.
Тірек сөздер: іскерлік байланыс, шартқа отыру, кездесу, ұсыныс, талап, жақсарту, орнату, дөрекі, бағыт, шайқап, байқап, тәжірибе, алмасу, шарт, қарағым, ізеттілік, қажеттілік, инабат, адамгершілік, қасиет, қалыптасқан, көңіл, туыстық, жақындық, ілтипат.
Сөз этикеті
Адамдардың өзара қарым-қатынасына қатысты орныққан әдеп ережелерінің жиынтығы ғылымда этикет деген арнайы терминмен айтыла бастағанына аса көп уақыт өткен жоқ. Осы әдеп ережелері жиынтығының бейверальды жағы деген арнайы атпен ерекшеленіп атала бастады. Қазіргі кезде жұртшылық арасында этикет дегенді қонақ күту, сыпайы сөйлесу, театрда болу деп білетін стеоретип түсінік пайда болған. Шындығында, этикет тек қана осы аталған іс- әрекеттерді жүзеге асырудың ережесі емес, адамдар арасындағы алуан түрлі қарым-қатынастың нормасы. Әдеп – тәртіп деген сөз. Әдеп сақтаудың әлеуметтік мәні зор. Әдептілікті бұзған адамға кез – келген қоғам мүшесі (жасына , нәсіліне қарамай ) өз пікірін айтып , өз ұсыныстарын білдіруге ерікті, өйткені әдеп сақтау – әлеуметтік дәстүр.
Оны бұзу – үлкен айып, зор күнә. Әдеп сақтау – әдептілік, яғни мінез-құлық пен адамгершілік қарым- қатынастың қалыптасқан халықтық ережесін мүлтіксіз орындау. Әдептілік бұзылса, халықтық дәстүр де бұзылады, ұлттық намысқа нұқсан келеді. Әдеп сақтау ұлттық тәртіпке, ережеге амалсыз бағыну емес, қайта сол заңдылықты құрметтеу, қастерлеу, адамгершілікті борышты өтеу.
«Әдептілік – әдемілік» дейді халық. Қазақта «Қоянды қамыс өлтіреді , ерді намыс өлтіреді» деген мақал бар. Намыстық сезім адамның арын қалыптастырады. Ұяттан намыс, намыстан ар пайда болады. Халқымыз; «Малым – жаным садағасы , жаным – арым садағасы » деп, арды жаннан да биік қояды. Ар – адамгершілік пен адамдық құлықтың аса маңызды негізі. Арды сақтау – адамдықты сақтау . Арды бұзу – қылмыс. Адамның адамдығы ардан, еңбектен көрінеді.
Сөйтіп, қоғамның ұжымның, жеке адамдардың рухани ахуалынан сау-саламат болуына, сөз жоқ, септігін тигізіп отырады. Жаңадан тәуелсіздігін алып, егемен ел болып жатқан осы бір кезеңде республика жұртшылығының рухани ахуалының сау болуы, қоғам мүшелері арасындағы қарым-қатынастың оң бағытта болуы осы бейверальды тіл нормасының дұрыс қалыптасуынан екені сөзсіз.
Мәтін бойынша сұрақтар:
1. Әдеп ережелерінің жиынтығы қалай аталады?
2. Айтуға ұят, мазмұны нашар, дөрекі сөздермен сөйлейтін адамдар кімдер ?
3. Үлкен кісілердің Мәке,Сәке, Жәке деген қысқартуларды қолдануы неліктен деп ойлайсыз?
1-тапсырма. Сөйлемді тексеріп, дұрыс жазыңыз.
Мен
|
іскерлік сапарға
|
барады
|
Мен
|
әуежайға билетке
|
барасыз
|
Сен
|
іскерлік сапарға
|
барасың
|
Сіз
|
ақша айырбастауға
|
барасыз
|
Ол
|
құжаттарын рәсімдеуге
|
бармақ
|
Біз
|
Астанаға
|
барамыз
|
2-тапсырма . СҰХБАТ.
-Жолыңыз болсын.Сіз қайда бара жатырсыз?
-Мен іскерлік сапармен Қытайға бармақпын. Өзіңіз ше?
-Мен қызмет бабымен Түркияға кетіп барамын.
-Түркияда әріптестеріңіз күтіп ала ма?
-Иә, біздің фирмамен байланыс жасайтын фирманың өкілдері күтіп алады.
-Іскерлік сапарыңыздың негізгі мақсаты қандай?
-Іскерлік сапардың негізгі мақсаты-білім беру саласында тәжірибе алмасу.
3-тапсырма. Диалог құраңыздар.
-Сәлеметсіз бе?
-Сәлеметсіз бе!
-Менің фамилиям Бектасов.Мен «Адал» фирмасының өкілімін.
-Өте жақсы. Мен осы кәсіпорынның мүдірімін.
-Қандай шаруамен келдіңіз?
-Біз сіздермен іскерлік байланыс орнатқымыз келеді, себебі сіздердің өнімдеріңіз бізге ұнайды. Олар өте сапалы және таза.
-Сіздерге біздің өнімнің қай түрі қажет?
-Әсіресе, ауылшаруашылығы өнімдерінен жасалған азық-түліктер.
-Өте жақсы. Біз сіздермен ынтымақтастық қарым-қатынас жасауға
қарсы емеспіз.
-Егер мүмкіндігіңіз болса, келесі айдан бастап, шартқа отырсақ.
-Келістік.
4-тапсырма. Сөздіктерді пайдаланып,мына сөздердің аудармасын жазыңыз.
Срок
командировки-
Интересовать-
Проводить переговоры-
Перевод-
Верить-
Доверять-
Удостоверять-
Получать-
Поставить-
Печать-
Обещания-
Достарыңызбен бөлісу: |