Әдістемелік конференция материалдары түркістан, 20 ақпан 2017

Жидебаева Гүлжайна Сейілханқызы,

Бүгінгі заман талабына сай бәсекеге қабілетті жас ұрпақты тәрбиелеуде оқушыларға қажетті білімді меңгертудің тиімді жолдары мен әдіс-тәсілдерін іздеу, сол талапқа сай болу әр ұстаздың міндеті. Қазіргі мұғалім оқушының жеке тұлғасын қалыптастыруда критериалды бағалаудың қандай маңызы барын жақсы түсінуі керек. Критериалды бағалауды қазақ тілін оқыту мәселесімен байланыстыру оқушының сабаққа деген қызығушылығын арттырады деп ойлаймын. Қазіргі кезде білім сапасын арттыратын жаңа педагогикалық технологиялар баршылық. Соның бірі - критериалды бағалау жолдары. Критериалды бағалау әдістерін қазақ тілі мен әдебиетін оқытуда пайдалану оқушыларды іскерлігін дамытумен қатар, қазақ әдебиеті туралы, жалпы әдебиетті оқу сауаттылығын, білімін арттыруға көмектеседі деп ойлаймын. Критериалды бағалау дегеніміз не? Критериалды бағалау – оқушының оқу нәтижелерін білім беру мақсаттары мен мазмұнына сәйкес келетін, білім беру үдерісіне қатысушылардың (оқушы, мектеп әкімшілігі, атааналар, заңды тұлғалар және т.б.) барлығына алдын ала таныс, ұжым талқысынан өткен, нақты анықталған өлшемдер арқылы оқушының оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген үдеріс. Бұл бағалау оқыту процесінде оқушылардың танымдық қабілеті мен ойлау деңгейін арттыратын оқытудың әртүрлі әдістерін пайдалануға; табысқа жетелейтін бағалау критерийлерін түсінуге; өзін және өзгелерді бағалау арқылы кері байланысқа түсуге; сыни ойлауына, еркін ойын айтуына, өзінің білімін көрсетуге көп мүмкіндік беретінін тәжірибе көрсетіп отыр.

Білім саласындағы қандай әдіс-тәсіл болмасын мақсаты біреу – мектептегі оқыту сапасын жоғарылату. Біз сөз етіп отырған критериалды бағалау әдісінің де ең негізгі мақсаты осы болып табылмақ. Әрине мұндай мақсатқа жету үшін мұғалім де, оқушы да көп іздену, еңбектену қажет.

Егер балаға оның белгілі бір деңгейге жеткендігін айтса, онда бұл оған үздік нәтижеге жету үшін не істеу керектігін түсінуге көмектеспейді; бұл ретте егер баламен бірге оның жұмысында мұндай бағалауға не әкелгенін және бағалау өлшемдерін түсіндіруге талдау жасаса, онда бұл балаға өзінің нәтижесін жақсарту үшін кейін не істеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді [1, 107]. Оқу процесінің тиімділігін арттырудың бірден-бір жолызаманауи педагогикалық технологияларды қолдану. Жаңа заман мұғалімдерінің білім мазмұнына өзгеріс енгізе алатын, оқыту мен тәрбиеге жаңа әдістер мен технологияларды енгізе алатын зор шығармашылық әлеуеті бар.

Білім сапасын көтерудің бір үлкен көрсеткіші – бағалау. Бағалау - одан арғы оқу туралы шешімді қабылдау мақсатымен оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызметті белгілеу үшін қолданылатын термин.

Критериалды бағалау жүйесінде ең маңызды нәрсе-оқу процесінің өзі, сол арқылы оқушы өзін-өзі бағалауды үйреніп, өз білімінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көріп, әрі қарай қалай даму керектігін түсінеді, яғни бұл жүйеде оқушының қалай жұмыс жасағаны, қалай ойланғаны бағаланады. Критериалды бағалаудың екі түрі бар - жиынтық және қалыптастырушы.

Жиынтық бағалау - оқытудың нәтижелерін жіктеу, сертификаттау және тіркеу мақсатында оқытудың қортындыларын шығару.

Қалыптастырушы бағалау – мұғалімдерді, оқушыларды және педагогикалық үдерістің басқа да қатысушыларын оқуды жетілдіру үшін қажет ақпаратпен қамтамассыз ететін оқудың ағымдағы бағалануы. Жиынтық бағалауды іштей екіге бөліп бағалау дағыдысы қолданылып жүргені баршамызға белгілі.

Ішкі жиынтық бағалау – оқу ақпараты блогын оқып болғаннан кейін білім және оқу дағдысының қалыптасу деңгейін анықтау.

Сыртқы жиынтық бағалау – оқу дағдысы мен білімін қалыптастыру деңгейін анықтайды, оқытудың есеп беру кезеңінің қорытынды бағасын анықтауға негіз болып табылады [2, 13].

Критериалды бағалаудың негізгі функциясы → ынталандыру → белсенділік → түзету → дамытушы. Ал принциптері → нақтылық → әділдік → жүйелік.

Оқушының құзіреттілігін қалыптастыру қазіргі білім саласынындағы неізгі талаптардың бірі. Сондықтан да әр мектептерде критериалды бағалау іске асу керек деп ойлаймын. Бұл бағалау түрін жетік түсіну үшін рубрикатор, критерий, дескриптор терминдеріне түсінік бере кетейік. Критерий – оқу мақсатының нақты тұжырымы.

Рубрикатор – оқушылардың әрбір критерий бойынша жетістіктерінің толық түсіндірмесі және оларға сәйкес ұпайлар саны.

Дескриптор – нақты ұпайдың жетістік деңгейі туралы түсіндірме [3, 21].

Критериалды бағалау технологиясы оқушы бойындағы үрейленуді басады және мұғалімді «төрешілік» қызметінен босатып, оқушы бойында өзін-өзі бағалау, өз ісәрекетіне баға беру, жауапкершілік қабілетінің дамуына ықпал етеді. Критериалды бағалау жүйесі бұрынғы бағалауға қарағанда қалыптастырушы және жиынтық бағалаумен ерекшеленеді. Қалыптастырушы бағалау оқытуды, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған болса, жиынтық бағалау мақсатты баға қою және сертификаттау немесе оқытудың алға жылжуын тіркеу үшін оқыту қорытындысын шығару үшін қажет. Мұндай бағалау кезінде өзіңді басқа адаммен салыстыру шарты жоқ, сондықтан критерий түрлері бойынша мүмкіндігіңді бағалап, жетістікке жету жолдарын қарастыру [4, 9].

М ә н е р л е п о қ у

Ш ы а Мм аш зы мы ұж нм дс ар м а

ғ р а л қ ұ ы т а

-

Қ з қ т Д і и м к н т ә а е н и т т

а а і л е д б е і

Т М е ә т с і н м т е н ж ұ м ы с

1. 
   Мұғалімдерге арналған нұсқаулық.
   
2. 
   Мұғалімдерге арналған нұсқаулық. Екінші деңгей. 2014
   
3. 
   «Мектептегі тәжірибе кезеңінде орындалатын тапсырмалар». 2014.
   
4. 
   Көкіжанова Г.К. Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау білім сапасын басқарудағы негізгі критерий – Педагогика, 2009 ж.
   

В наше время в эпоху глобализации мировой экономики, общественно-политической жизни приобретает большое значение четкая и правильная ориентация человека в окружающем сложном и многоликовом обществе. Реальные условия современной жизни в постсоветском обществе, развития товарно-денежных отношений, и как следствия этому безработица, миграция, эмиграция, необходимость быстрой адаптации в среде обитания требует от человека не только выжить, но достигать успеха и жить достойно. При

таком положении получение нужного образования, повышение квалификации и переквалификации, смена профессии являются проблемами почти любого современного общества.

В региональном плане масштабы этих проблем огромны. Политические и экономические неурядицы, гражданская война в Таджикистане, когда несколько сот тысяч граждан этой страны перебрались временно в Казахстан и другие сопредельные страны. Другие внешние факторы создали дополнительные трудности при получении образования не только вышеуказанным группам населения, но и гражданам тех государств, которые предоставили мигрантам право местожительства. Известно, что многие из тех беженцев и мигрантов уже остались на постоянное место жительство в Казахстане. Однако при коммерциализации обучения, подорожания самой уровня жизни не всегда есть возможность получение образование. Не всегда каждый человек имеет достаточно средств, чтобы, оставив семью, работу, место проживания поступить учиться в другой город. Но тяга к знанию, к образованию, повышению квалификации характерно почти любому члену общества. Проблема самовыражения, получения определенного статуса в обществе через образование характерная черта не только казахов и таджиков, это норма в любом развитом государстве. С другой стороны, вся восточная философия и мудрость, исламское мировоззрение учить человека учиться и получить образование. Труды среднеазиатских и мусульманских деятелей науки и литературы полны призыва к получению образования и возвеличивания образованных людей.

В наш постиндустриальный век, в эпоху развития информационных технологий, телекоммуникаций, компьютеризации многих сторон жизни проблемы непрерывного образования должны решаться более эффективно, чем в прошлом веке. Ныне человек при желании и существования технических средств, мультимедийных оборудований, может получить образование, переквалифицироваться или повысить свой профессиональный уровень, проконсультироваться со специалистами, получить профессиональную и техническую информацию на расстоянии независимо от места своего расположения.

Новые телекоммуникации, Интернет с своими возможностями, спутниковые связи, возможности цифровой технологии дали дальше развивать научные, педагогические и организационные основы Дистанционного обучения. Само понятие ДО, обучение на расстояние продукт конца ХХ века. Но как много сделано в этой области. Новые педагогические технологии уже в своем понятийном аппарате отражали суть технического прогресса и содержание новых форм обучения в эпоху информационной и телекоммуникационной жизни. Специалистами много сделана в описании теоретического осмысления проблемы и практического применения новой формы обучения на расстоянии, лабораторно разработано (в России) концепция ДО для системы школьного образования и для системы повышения квалификации педагогических кадров, разработано и апробировано несколько курсов ДО для школьников и учителейⁱ. На местах в том числе в Казахстане и некоторых вузах Таджикистана апробированы технология разработки и проведения телекоммуникационных проектов, в том числе и международных. В этом направлении американские, европейские и российские ученые достигли больших успеховⁱⁱ. Историография данной темы захватывает работы

А.А.Андрееваⁱⁱⁱ, Б.С.Гиршунского^iv, В.С. Леднева^v, М.В.Клоран^vi, Е.С.Полат^vii, В.И.Боголюбова^viii, Ю.Г.Рыльева^ix, Б.Л.Фарбермана^x, работы ученых и педагогов практиков^xi, коллективные труды^xii и материалы конференций и научных симпозиумов^xiii.

После распада СССР системы образования в странах СНГ оказались в очень сложном положении. С одной стороны, признанные во всем мире достижения СССР в области образования, несомненно, способствовали грандиозным социальным преобразованиям в республиках, получивших независимость. С другой стороны, связанные с переходом к рыночной экономике проблемы при вели к тому, что страны СНГ начали утрачивать некогда передовые позиции в области образования. Это потребовало к формированию в них новых образовательных систем.

На основе мирового опыта такой образовательной системой, способной обеспечить общечеловеческое право граждан на получение профессиального образования, независимо от места их жительства и социального положения, является система дистанционного образования.

Концепция создания и развития единой системы ДО в России на период 1995-2000 гг. Была разработана и утверждена Госкомвузом РФ в 1995 г. Это был некий программнопрогностический документ в рассматриваемой предметной области. В настоящее время на основе проведенного пятилетнего эксперимента и выделенного финансирования разработана федеральная целевая программа РФ «развитие единой образовательной информационной среды(2001-2005 годы)»

В России в настоящее время имеется ряд высших учебных заведений, в той или иной степени реализующих технологии дистанционного обучения в разных областях. Назовем некоторые из них:

Московский государственный университет экономики, статистики и информатики. При нем Институт дистанционного образования (ИДО) был открыт в 1996 г. Он был создан на базе ранее существовавшего (с 1993 г.) Центра дистанционного обучения МЭСИ. Теперь центральным звеном в системе дистанционного обучения МЭСИ является Научно-исследовательский институт образовательных технологий (НИИОТ). В рамках системы открытого образования МЭСИ развита сеть региональных центров МЭСИ, находящихся в субъектах Российской Федерации, а также за рубежом. Так, филиалы МЭСИ созданы в Республике Беларусь, Казахстане, Армении.

ДО в МЭСИ проводится с использованием двух технологий: кейс-технологии (см.выше) и сетевой технологии по виртуальному представительству через Интернет.

Система сетевого дистанционного обучения (ССДО) в МЭСИ - это совокупность виртуальных представительств, т.е. программного комплекса, обеспечивающего реализации большой совокупности сервисных функций, дающих возможность поступления в учебное заведение, получение образования в данном учебном заведении находясь на произвольном расстоянии от него путем использования для прохождения всех этапов обучения возможностей компьютерной сети Интернет.

Российский университет дружбы народов (РУДН), в г. Москве имеет Институт дистанционного образования(ИДО). Здесь под руководством проф. Красновой Г.А. проводится научные разработки в сфере образования. Главным направлением НИР в ИДО является обеспечение новых информационных технологий. В 1999 г. Разработан электронный деканат (электронная база данных), создана электронная библиотека, хрестоматии классиков, лазерная версия ведущих преподавателей РУДН по нескольким специальностям, разработана тест-программа «Экзаменатор», методразработки для авторов электронных учебных курсов, комплекс электронных средств для поддержки преподавателя и студентов при всех формах получения образования( очной, очно-заочной, заочной, экстернат).

Всероссийский заочный финансово-экономический институт(ВЗФЭИ), который образован в 1930 г. Ныне имеет более 20 филиалов в различных регионах России. В 2001 году в институте образован Центр новых образовательных технологий. Приказом Минобразования РФ институт включен во всероссийский эксперимент по дистанционному образованию. ВЗФЭИ создал при ряде своих филиалов 24 представительств дистанционного обучения по двум специальностям: бухгалтерский учет и аудит; финансы и кредит.

В комплексный кейс-технологии ВЗФЭИ основным средством ДО являются компьютерные обучающие программы(КОПР), т.е. программные средства учебного назначения, используемые при самостоятельной работе студентов по освоению учебного материала на компьютере.

Для лучшего усвоения материала в КОПРах используются:

Мультимедиа;

Развитая гипертекстовая структура;

Сценарий активного гибкого взаимодействия студента с программой;

Реализация в реальном масштабе времени на графиках развивающих ситуаций типа

«что будет, если…»;

Организация ситуационного или саse-тренинга;

Связь по электронной почте с преподавателем-консультантом(тьютором), в том числе автоматизированная для получения консультаций;

Электронный блокнот для студента по вопросам изучаемой дисциплины; Программно-педагогические тесты для оценки знания студента.

Международный институт менеджмента «ЛИНК» - негосударственное высшее учебное заведение, образованное в 1992 г. Это российский центр Школы бизнеса, одного из семи факультетов Открытого университета Великобритании (ОУВ). Он осуществляет свою деятельность через сеть 90 региональных центров на территории России и ближнего зарубежья(в том числе в Таджикистане и Казахстане). При этом поступившие являются полноправными студентами ОУВ.

Образовательный процесс начинается с презентации. На презентации студенту вручается «кейс» с учебными материалами и проводится вводное занятие, на котором студенты знакомятся с членами своей группы, тьютором, планом организации занятий и методикой обучения. Они получают набор регламентирующих материалов, включающий в себя руководство по курсу, план курса, буклет заданий.

Основной формой учебно-познавательной деятельности студента является характерная для ДО самостоятельная работа с дидактическими материалами. Для изучения различных курсов требуется от 110 до 220 учебных часов занятий (75 % времени занимает самостоятельная работа студента). Приблизительно раз в месяц, в удобное для студента время, проводятся тьюториалы(семинары). Они используются как для корректировки процесса самостоятельных занятий, так и для освоения эффективных методов коллективной работы и обмена опытом. За курс обучения студент обязан сдать от 3 до 5 письменных заданий. Студент при необходимости может проконсультироваться у тьютора как по телефону, так и лично.

Для повышения эффективности обучения на тьюториалах широко используются активные методы обучения(деловые игры, тренинги, групповые дискуссии и др.), а также интенсивные формы коллективного обучения в режиме погружения.

Курс завершается сдачей трехчасовой письменного экзамена. При успешном выполнении письменных работ, посещении воскресной школы и сдаче экзаменов студент получает диплом ОУВ.

Современная гуманитарная академия (СГА), г.Москва. До недавнего времени называлась Современным гуманитарным институтом (СГИ). Она была организована в 1992 г. И является негосударственным образовательным учреждением. Имеет российскую государственную аккредитацию и британскую аккредитацию (окончавшим выдаются именные сертификаты при условии прохождения международной практики и после оплаты студентом минимальных расходов по получении сертификата). СГА имеет около 150 лицензированных филиалов в городах России и ряд филиалов за рубежом( в том числе в Казахстане), в которых обучается 126 000 студентов.

В состав СГА входят следующие научно-исследовательские институты:

НИИ образовательных процессов и программ;

НИИ телевизионного обучения; НИИ компьютерного обучения; НИИ психологии обучения.

Особенностью технологии образовательного процесса в СГА является то, что все учебные дисциплины разбиваются на отдельные части(юниты)., которые содержат экстракт из учебников, статей, монографий по теме учебных дисциплин. Учебный материал закрепляется видеолекциями. В СГА широко используется телевизионная технология, спутниковый связь.

Каждая дисциплина курса состоит из нескольких модулей по 45 учебных часов в каждом. За учебный год студент должен просмотреть и изучить около 25 таких модулей, просидев перед телевизором около 1000 часов. По каждому модулю студентом сдаются тесты и контрольные работы. После успешной сдачи тестов и контрольных работ студент допускается к итоговому экзамену по дисциплине.

В процессе обучения студент проходить ряд контрольных тестов по отдельным дисциплинам. Обучение завершается написанием диссертационной или выпускной работы по выбранной теме.

Следует указать, что вышеуказанные учебные центры и еще другие университеты имеет свои сайты в Интернете. Численность этих страниц в глобальной сети Интернет превышает уже несколько сот адресов.

1. 
   Об этом см.: Дистанционное обучение. / Под ред.Е.С.Полат. – Москва:Владос,1998. с.6.
   
2. 
   Практическое применение ДО нашло отражение намного раньше в Японии, Корее и США. Соответствующаялитература по нашей теме на английском языке очень богатая и разнообразная. iii Андреев А.А. Введение в дистанционное обучение. – Москва, 1997. iv Гершунский Б.С. Философия образования для ХХI века. – Москва, 1997. v Меднев В.С. Содержание общего среднего образования. Проблемы структуры. – Москва, 1980. vi Клоран М.В. Инновации в мировой педагогике– Москва, 1997.
   

11. 
    См.: Толипов У.Усмонбекова М. Педагогик технология: назария ва амалиет. / Мухаррир М.Содикова. –Ташкент: Фан, 2005; Турдикулов Э.О.Янги педагогик технология. Укитувчилар учун кулланма. – Ташкент: Уз ФФИТИ, 2004 и др.
    
12. 
    Дистанционное экономическое образование. / Гулямов С.С, Романов Д.Н, Алимов Р..Х. и др. – Ташкент:Шарк, 2004. Библиография см. с. 415-127.
    
13. 
    IV Международная конференция-выставка «Информационные технологии в образовании». / Сборник трудов участников конференции. – Москва: НПП «БИТпро»,1995; Межвузовская научно-методическая конференция «Информатизация базового гуманитарного образования в высшей школе»: Тезисы докладов. – Москва: НИИВО, 1995; Материалы 4-й Международной конференции по дистанционному образованию. -М., 1997; Материалы конференции «Интернет. Общество. Личность» ИОЛ-99, секция «Интернет и образование». – СПб.: OSI-SaintPetersburg,http://iol/spb.osi.ru/IOL1999/.; IX международная конференция-выставка «Информационные технологии в образовании» Сборник трудов участников конференции. Часть I,II. – Москва: МИФИ, 1999; Вторая Международная выставка-конференция «Информационные технологии и телекоммуникации в образовании». Каталог и тезисы докладов. – Москва: ВК ВВЦ «Наука и образование»,2000; ХII конференциявыставка «Информационные технологии в образовании» / Сборник трудов участников конференции. Часть I,II.– Москва: МИФИ,2002; Международная научно-практическая конференция «Применение Интернет в учебном процессе» в г.Ташкенте, 11-12 июня 2002 г. / Сборник докладов. – Ташкент: Республиканский фонд «Устоз», ТГЭУ, ВЗФЭИ, 2002;
    

ПЛЕНАРЛЫҚ МӘЖІЛІС

Сөз просодикасының шешімі синтаксисте жатыр (проф.Т.Сайрамбаевты еске ала отырып) ..................................................................................5

Асыл мұрат жолында ....................................................................................................................9

Профессор Т. Сайрамбаевтың синтаксистік мұралары...........................................................12

Сардары синтаксистің – Сайрамбаев ........................................................................................15

Т.Сайрамбаев – қазақ тілін оқыту әдістемесінің хас шебері ................................................19

Т. Сайрамбаев – сөз тіркесін зерттеуші ғалым .......................................................................22

Синтаксистің сардары – Сайрамбаев ........................................................................................26

Ұстаз бен шәкірт әлемі ...............................................................................................................29

Т.Сайрамбаев және тұрақты тіркестердің синтаксисі ..........................................................32

Ғалымның хаты өлмейді ............................................................................................................37

Талғат Сайрамбайұлы Сайрамбаевтың өмірі мен шығармашылығы....................................39

Т. Сайрамбаевтың синтаксистік ұстанымдары.........................................................................41 СМАҒҰЛОВА Г.

Кемелдік пен кеңдіктің иесі........................................................................................................44

САҒЫНДЫҚҰЛЫ Б.

Синтаксистік салалану: Т.Сайрамбаевтық саралау .................................................................48

Профессор Т. Сайрамбаев – қазақ тілі синтаксисінің білгірі .................................................52

Синтаксистік жүйе және оны зерттеуші тұлға..........................................................................54

Профессор Т.Сайрамбаев және сөз тіркесі синтаксисі ...........................................................56

Профессор Т.Сайрамбаевтың зерттеулеріндегі қазақ тілі синтаксисінің

ғылыми-теориялық негіздері .....................................................................................................60

ТӨЛЕУП М. М.

Т. Сайрамбаев және қазіргі қазақ тіліндегі сөз тіркесі мен сөйлем синтаксисі...................63

Т. Сайрамбаев және қазақ тіліндегі сөз тіркесі теориясы........................................................65

Т. Сайрамбаев еңбектеріндегі түйдекті тіркестер мәселесі....................................................70

Қазақ тілінің сөйлем синтаксисі және Т.Сайрамбаев...............................................................73

Т. Сайрамбаевтың сабақ берудегі оқыту әдіс – тәсілдері туралы..........................................77

KARAMANLI NİZÂMÎ’NİN “KAÇAR” REDİFLİ GAZELİNE BİR ŞERH DENEMESİ...............................80

KAZAK VE TÜRKİYE TÜRKÇELERİNDEKİ İSİM CÜMLELERİ ......................................................................85

16. YÜZYIL ŞÂİRİ BÜLBÜLÎ’NİN SULTAN AHMED SÛRNÂMESİ................................................................. 90

KIRGIZLARDA PİR İNANCI VE KÖPEĞİN PİRİ KUMAYIK..............................................................................95

Түркі тілдерінің морфологиялық құрылымы: үстеу категориясы........................................101 ЕСКЕЕВА М.

ҮІІ-ІХ ғғ. түркі жазба ескерткіштері тілін зерттеу нәтижелері - көне түркілер тілін

антропоөзектік бағытта зерттеудің базалық негізі.................................................................105

С.Жиенбаев және құрмаластардың айырым белгілері ..........................................................110

Тіл дамытудағы жаңа мүмкіндіктер мен проблемалар..........................................................120

Зат есімді синонимдердің синтетика-семантикалық және аналитика-семантикалық тәсілдер

арқылы жасалуы.........................................................................................................123

ЕРГӨБЕКОВА Ж.С., ПЕРНЕБЕКОВА А.

Алпамыс-Гулбаршын этнонимдік есімдерінің сыры.............................................................127

ХХ ғасыр басындағы діни шығармалардың фонетикалық құрамы......................................130

Лингвоментальная структура концептов в героическом эпосе............................................132

Интернеттің дискурс кеңістігіндегі көрінісі...........................................................................135

Қазақ және ағылшын тілдеріндегі қалау, тілек мәнді сөйлеу актілерінің өзіндік

ерекшеліктері.............................................................................................................................138

ҚОШАНОВА Н., БАТЫРБЕКОВА А.

Қазақ тіліндегі фразеологизмдердің зерттелу қырлары.........................................................143

Оңтүстік Қазақстан ақыны – Құлыншақтың әдеби шығармашылығы.................................149

С.Исаев және атаулық тіркестер мәселесі...............................................................................156

Н.Оралбаева және қазақ тіліндегі сөзжасам мәселелері........................................................159

Қазақ мақал-мәтелдерінің узуальды қолданысы....................................................................161

Қара сөз және өлең сөз түрінде қалыптасқан мақал-мәтелдер..............................................164

Сағат Әшімбаев сыншылығының бір қыры............................................................................167 НАРСЕЙІТОВА Ф., КӨШЕНОВА Т.

Тынымбай Нұрмағамбетов әңгімелеріндегі сатира мен юмор.............................................170

ИСЛАМ Д.

Ерлан Жүніс өлеңіндегі дүниетаным көрінісі.........................................................................174

Bilimsel tanimdaki “kadin” tasviri..............................................................................................178

Diyalog hakkinda düşünce ve destanlarda kadin tasvirini tanitmadaki diyalog meselesi..........180

«Әділ сұлтан» жырындағы сөзжасамдық тәсілдер туралы...................................................191

Қазақ халқындағы балаға байланысты наным-сенімдер......................................................198

Қазақ тіліндегі өсімдік атауларының кейбір тілдік ерекшеліктері.......................................203 МАЛИК М. Пікір: сөйлеу актілерінің прагматикалық факторы..........................................206

Қ.Мұхамбетқалиұлының «Тар кезең» романындағы ел мен жер тағдыры..........................209

Жарнама мәтінінде ұлт мәдениетінің көрініс беруі ..............................................................213

Просодиканың белгілері мен қасиеттері.................................................................................218

Тәжік қазақтарының сөйленісіндегі дауысты дыбыстарға тән ерекшеліктер.....................221

Қазақ және ноғай халықтарының тарихи-мәдени және этногенетикалық ..........................225 ортақтастығы мәселесі

«Кәлилә мен Димнә» ертегілерінің Майлықожа шығармаларымен сабақтастығы.............230

Қазақ тіліндегі сан есімді тұрақты тіркестердің құрылымдық ерекшеліктері...................235

Сөз тіркесі туралы Т.Сайрамбаевтың пікірлері.....................................................................238

Заттардың атқаратын қызметіне байланысты қалыптасқан атаулар....................................244

Сөздің морфологиялық құрылымы жайындағы Ы.Мамановтың ұстанымы.......................247

Киім атауларының лингво-семантикалық мәні......................................................................251

Махамбет тіліндегі топонимдер мен антропонимдердің берілу сипаты............................256

Қазақ эпосындағы кісі есімдерінің

этнолингвистикасы........................................................259

АХМЕТ Қ.

Мақал-мәтелдер құрамындағы әскери атақ пен қару-жарақ және әкімшілік, ел басқаруға байланысты көне

сөздер....................................................................................263

КАМБАРБЕКОВА Ж.

Эмоционалды – экспрессивті сөздердің зерттелу жайы........................................................266

Мифологияның ұлт менталитетін қалыптастырудағы ролі...................................................270

Тұрақты сөз тіркестерінен көрінетін эмоционалдылық пен экспрессивтілік.....................274

Тарихи романдардағы киіз үй сүйегі мүшелері

атаулары.....................................................276

ЕРМЕТОВА А.

Хамза Есенжановтың «Ақ жайық» трилогиясындағы дауысты

дыбыстар ерекшелігі.................................................................................................................280

НҰРЛАН А.

Жалпытүркілік терминқор құру – ортақ міндет……………………………..……………282

Сұлтанмахмұттанудағы тілдік талғам.....................................................................................285

Мағжантанудағы М.Мұсағитов танымы.................................................................................289 ЕРГӨБЕК С., АБДИНАСЫР Ә.

Қазақ қиссаларындағы дәстүр және Мұхаммет пайғамбар бейнесі.....................................293

ҚАНИЕВ М., МАҒЖАН С.

Маңғыстау тұрғындарының тілдік

ерекшеліктері..................................................................297

ИВАНОВА Б., МАҒЖАН С.

Табу мен эвфемизмдердің арасындағы этномәдени байланыс.............................................303

Орта мектепте химия пәнін оқытудың міндеттері.................................................................306

Қазақ тіліндегі ұлттық ерекшеліктерді бейнелейтін сөздердің мағыналық сипаты...........312

Заманауи техникалық құрал-жабдықтардың оқушылар денсаулығына тигізетін әсері.....315

Аллоксанды диабеттің лимфа түйіндерінің өзгерістеріне әсері..........................................321

Жамбыл облысының тұзды көлдерінде тіршілік ететін галофильді

Artemia Sp шаяншасының биологиялық экологиялық ерекшеліктері..................................324

ХАИРОВ Б.Г.

Интерполяция при планировании в многостороннем партнерстве......................................327

Логистическая интеграция участников государственно-частного партнерства................330

Доисламское патриотическое воспитание таджиков.............................................................332

Тема ислама в рассказах Ивана Бунина на примере рассказов «Тень птицы», «Крик», «Смерть пророка».......................................................................................................336

Оқушылардың танымдық белсенділігін тірек-сызба әдісімен оқыту ерекшеліктері..........339

Оқушылардың зерттеушілік дағдыларын қалыптастырудың жолдарын жетілдіру.........345

Защита прав потребителя и проблемы в данной сфере.........................................................347

Білім беруде компьютерлік бейімделу тестілеуін қолданудың тиімділігі...........................350

Органоминеральды құрамында вермикулиті бар кешенді

тыңайтқышты (квоу) капсулалау технологиясы....................................................................352

КОЖАН Д.

Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытудағы зейіннің рөлі.................................356

Балада кездесетін алғашқы дағдарыс және тәрбиешінің рөлі...............................................360

Дифференциалдық теңдеулер курсын оқытуда ақпараттық технологияны қолдану

ерекшеліктері.............................................................................................................................364

«МӘҢГІЛІК ЕЛ» ИДЕЯСЫ АЯСЫНДА: БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕР СЕКЦИЯСЫ

БАЙҒҰТОВА Д.Н., АЛИБАЕВА Б.

Болашақ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімінің кәсіби құзіреттілігін қалыптастыру

мәселелері...................................................................................................................................368

БАЙҒҰТОВА Д.Н., ЖАМУРОВА Г.

Тұлға қалыптастырудағы этномәдени құндылықтар маңызы...............................................370

Бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастыру негіздері.......................373

Жоғары оқу орындарында қазақ тілін оқытуда жаңа технологияны қолдану.....................376

Тіл дамыту жұмыстары мен стиль түрлерін мектепте оқыту..............................................378

ЖОО кәсіби қазақ тілін қашықтан оқытудағы қатысымдық әрекеттер...............................381

Оқытудың инновациялық технологияларын пайдалану ерекшеліктері...............................384

The influence of the native language in learning foreign language ............................................389

Оқыту үдерісінде елжандылыққа тәрбиелеудің маңызы.......................................................393

Білім сапасын көтеруде инновациялық технологияны пайдалану ......................................397 ерекшеліктері

Бейіндік мектеп оқушыларының сөз әдебін қалыптастыра оқытудың дидактикалық

ұстанымдары..............................................................................................................................401

БАЙКОНЫСОВА Г.Р., САРЫКОЗОВА Н.А., УСЕРБАЕВА Д.Ф.

Үштілді оқыту – заман талабы.................................................................................................405

Presentation of new words...........................................................................................................410

Бастауыш мектепте дидактикалық ойындарды пайдаланудың маңызы..............................416

Оқушыларды табиғатты тану арқылы оқуға үйретудің мүмкіндіктері...............................420 БАБАЖАНОВА Ш.

Дүниетану пәнін оқытудың танымдық негіздері....................................................................422

УСАКЕЕВА Г.

Табиғи факторлардың балалар дамуында алатын орны........................................................424

«Дүниетану» пәні және бастауыш сынып оқушыларының танымдық әрекетін

қалыптастыру.............................................................................................................................426

СЫЗДЫҚБАЕВА Ш.

Білім беруде ақпараттық технологияларды пайдаланудың тиімділігі.................................429

Оқу іс- әрекетінде дидактикалық ұлттық ойындарын пайдалану мүмкіндіктері................432

Жастардың бойында рухани құндылықтарды қалыптастырудың қажеттілігі....................435

Ілім беру – құзыреттіліктерді қалыптастырудың басты құралы...........................................437

Оқытудың компьютерлік технологиялары..............................................................................439

Сұлтанмахмұт лирикасын оқытудағы интерактивті әдісті қолданудың .............................444 ғылыми-әдістемелік сипаты

Ертегілердегі этнолингвистикалық сөздер мәселесі..............................................................447

Морфологияны оқытуда оқушының танымдық әрекетін ұйымдастыру жолдары...........451

Жамбыл Жабаев өлеңдерінің тіл ерекшелігі және оны оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері..455

Формирование креативности в процессе обучения русскому языку .................................460

Білім беру жүйесінде «үш тұғырлы тілді» оқытудың маңыздылығы...................................464

Инновациялық технологияларды білім беру үдерісіне енгізу.............................................466

Оқыту әдістемесінде проблемалық технологиясының тиімділігі.........................................470

Компьютерлік технологиялар көмегімен білім алушылардың танымдық ..........................473 белсенділігін арттыру

Оқыту процесінде оқытудың инновациялық технологияларын қолдану ...........................476

Theoretical aspects of the development problem of creative abilities of students.....................479

Критериалды бағалау оқушы мүмкіндігіне жол ашады.........................................................482

Из опыта организации дистанционного образования (ДО) в России..................................485

Жауапты редактор: Жылқыбай Г.Қ.

«ЖАҺАНДЫҚ БӘСЕКЕЛЕСТІК ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМ МЕН БІЛІМНІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ»

Жинақ Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің «Тұран» баспаханасында көбейтілді.

Жауапты хатшы Н.Қошанова

Редактор Г.Жылқыбай

Авторлардың түпнұсқаларынан көшірілді. Мақаланың ғылыми мазмұны, стильдік, грамматикалық және пунктуациялық қателері үшін жауапкершілік авторға жүктеледі.

Көлемі 70х100 1/16 Қағазы офсеттік. Шартты баспа табағы 40 Таралымы 200 дана.