Гериатриялық фармакология — клиникалық фарамакологияның бір бөлігі. Егде және қарт жастағы науқастарда дәрілік терапияны бастағанда дәрігер қартаю үрдісінің фармакотерапия эффективтілігіне әсері, гериатрияда дәрілік заттардың мөлшерлеу қағидасы, қартайған адамдардағы дәрілік заттардың жанама әсері және дәрілік затардың өзара әсерлесуі және дәрілік заттардың жағымсыз әсеріне қартайған ағзаның тұрақтылығын жоғарылату жолдары туралы нақты білімі болуы керек. - Егде және кәрі жастағы науқастарға дәрілік терапияның принциптері.
- 1. Дәрі-дәрмек тағайындау кезінде егде және кәрі адамдар жанама әсердің жоғары ықтималдығы туралы хабардар болуы тиіс.
- 2. Қартайғанда компенсаторлық резервтер зақымданған факторларға қатысты төмендейді, сондықтан тіпті шағын дәрі-дәрмекпен улану дәрежесі қартайған ағзаға елеулі өзгерістер енгізуі мүмкін.
- 3. Егде жастағы адамдар, науқастар ғана емес , сондай-ақ іс жүзінде дені сау, жиі және ұзақ уақыт бойы әр-түрлі дәрі-дәрмек қабылдаған адамдар өзін-өзі емдеуге бейім. Сондықтан, дәрігер, емдеу курсын тағайындауға дейін, қарт пациенттің дәрілік анамнезін егжей-тегжейлі зерттеуі тиіс және өзінің бұрын жүргізілген тағайындауы түзелуі қажет.
- 4. Егде және кәрі жастағы адамдарға дәрілік терапияны қатаң көрсеткіштер бойынша тағайындау керек.
- 5. Дәрі-дәрмекпен емдеуді науқастың ауру жағдайының ауырлығының негізін анықтау кезінде тағайындаған дұрыс .
- 6. Емдеуге арналған жеке ілтипатпен қарау. Егде жастағы науқастарға жеткілікті дозадағы дәрілік препаратты тағайындаудан алдын ағзаның сезімталдығы және реактивтілігі , жүйенің және бүкіл ағзаның сіңіру жылдамдығы , жою және босату қасиеттеріне көңіл бөлу керек.Мұнда сондай – ақ, дәрігерге белгілі терапиялық және жанама әсерлі , препараттар тағайындалады
- 7. Егде және кәрі жастағы науқастарды емдеу үшін, әсіресе басында ,дәрі-дәрмек шағын дозада пайдаланылады(ереже бойынша шағын дозада). Төмен дозаны баяу көтеру (жалпы қабылдау доза 1/2, 1/3), препарат науқастың жеке оңтайлы терапиялық дозасын және төзімділігін анықтайды. Клиникалық әсерге жеткеннен кейін ұзақ мерзімді емдеу үшін қолдау көрсету дозасын белгілейді.
- 8. Қартайған кезде көптеген аурулардың неғұрлым күрделі патогенезі, комплексті дәрілік,біртипті,терапевтік әсерлі компоненттерімен препараттарды тағайындау негіз болып табылады,бір-ақ олардың әр түрлі іс-әрекет механизмі, ол егде науқастарды емдеу тиімділігін арттыру , жалпы құрал препараттың қарқындылығын азайту үшін олардың әсері потенциалды құрал болып табылады.
- 9. Қарт адам үшін бір мезгілде бірнеше дәрілік заттарды тағайындағанда, олардың ағзаға қолайсыз әсер ету мүмкіндігін алып тастаған дұрыс.
- 10. Егде жастағы науқастардың созылмалы ағымына байланысты дәрілік препараттарды ұзақ уақытқа тағайындайды, сол себепті олар тәуелділік тудырады, дозаның өсуіне әкеледі және дамму интоксикацияның қауіптілігін арттырады. Ескеру керек , созылмалы ауру бұл асқыну және әлсіреу кезеңдерімен динамикалық процесс болып табылады, , сондықтан тұрақты түзету қажет (бір мезгілде тағайындалатын препараттардың санын азайту, демеуші дозаға көшу, дәрілік препараттарды басқа бір бағытталған терапевтік әсері барға ауыстыру, профилактикалық емдеу, емдеудегі ақылға қонымды үзілістер) дәрі-дәрмекпен емдеу.
|
