III деңгей 1. Берілген сөздерден сөз тіркестерін құраңдар

Жасалған, орналасқан, сарай, сүйікті, көрермендер, балалар, өткір.

Қазіргі таңда бұл көліктердің маңызы төмендеді. Қазір көліктің түрлері өте көп, оларды бірнеше топқа бөлуге болады: жерде жүретін, ауада ұшатын, суда жүзетін және жер асты көліктер.

1. 
   Мәтінді оқып, мазмұнын айтып бер.
   
2. 
   Мәтіндегі етістіктерді қолдана отырып, диалог құрастырыңдар.
   
3. 
   Мәтіннен күрделі сөздерді теріп, сөз құрамына талдаңдар.
   

Балалар! Жол тәртібін сақтаңдар!

1. Автобус жол үстінде.

2. Автобус ішіндегі оқиға.

3. Оқушының әрекеті.

4. Сенің ойың.

1. 
   Берілген жоспар бойынша рөлге бөлініп, сахналық көрініс қойыңдар.
   
2. 
   Берілген сөздермен сөз тіркестерін құрастырыңдар: әрекет, жолаушы, қарт адам, оқиға, жүргізуші.
   
3. 
   Сөздерді дұрыс аударыңдар.
   

Жүргізуші дорога

Бағдаршам транспорт

Әрекет светофор

Жол пешеход

Көлік поступок

Жаяу жүргінші водитель

4. 
   Көп нүктенің орнына тиісті көмекші есімді тауып жазыңдар.
   

А) алдында

Ә) үстінде

Б) шетінде

Ол ешқашан жүре алмас,

Өз иесі басқармаса,

Оны ешкім бұра алмас.

1. 
   Жұмбақты шешіп, сабақтың тақырыбын айтыңдар.
   

1. 
   Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңдер.
   

Зияны бар көліктерді атаңдар.

Зияны жоқ көліктерді атаңдар.

Трамвай мен тролейбус қандай көліктер?

Бұл көліктер Қазақстанда бар ма?

2. 
   «Трамвай», «тролейбус» сөздерін септеңдер.
   

3. 
   Сөз тіркестерін дұрыс құраңдар.
   

4. 
   Сөйлемді дұрыс құраңдар.
   

Көше, тәртібін, жүру, сақтап, адам, болайық, мәдениетті.

Көше, адам, әр, тәртібін, сақтағаны, жөн.

Оңға, өткенде, керек, қарау, солға, жолды.

Сары, бар, түстері, жасыл, бағдаршамның, қызыл.

62–сабақ

Қоғамдық көліктегі мәдениет
Қоғамдық көліктерге көп адам отырады. Адамдарға қатты сөйлеп, күлуге боламайды. Адамның мәдениеті оның тұрып-отырғанынан, сөйлегенінен көрінеді. Қоғамдық көліктерді ластауға болмайды. Көліктің ішінде ережелері жазылып тұрады. Адамдарға балмұздақпен, ашылған сусындармен кіруге болмайды. Жас балалар, жасы үлкен адамдарға орын берсе, оның тәрбиелі, мәдениетті екенін көрсетеді.

1. 
   Мәтін бойынша диалог құрастырыңдар.
   
2. 
   Мәтіннен сын есім қатысқан сөз тіркестерін теріп жазыңдар.
   
3. 
   «Адамдар», «көлік» сөздерін тәуелдеңдер.
   
4. 
   Мәтіннен көптік жалғауы бар сөздерді теріп жазыңдар.
   

Көшеде жүру тәртібін сақтап, мәдениетті адам болайық!

Город, улица, светофор, пешеход, проспект, правила, дорога, общественный транспорт.

- сен қай қалада тұрасың?

- қалаңда қандай көлік түрлері бар?

- зиянды көліктерді атап шық.

- сен жол тәртәбін сақтайсың ба?
II деңгей

1. 
   Сөз тіркестерін аударып, сөйлемдер құраңдар.
   

Көше бойы..., аз уақыттың іші..., қаланың ортасы..., қаланың сырты..., бағдаршамның түс..., оқушылардың мәдениет...

1. 
   Өз сүйікті мултипликациялық немесе көркем әдебиетіндегі кейіпкерлерің туралы әңгімелеңдер.
   

2. 
   «Қожанасыр өз үйіне қайта барады» деген сөйлемді дәптерлеріңе жазыңдар.
   

1. 
   «қайту», «бару» етістіктеріне морфологиялық талдау жасаңдар.
   
2. 
   сөйлемдегі үстеу сөзге морфологиялық талдау жасаңдар.
   
3. 
   Алдар Көсе қандай кейіпкер? Оны сипаттаңдар.
   

1. 
   Ребусты шешіп, сабақтың тақырыбын анықтаңдар:
   

1. 
   Суретте берілген ертегі қалай аталады?
   
2. 
   Басты кейіпкерлері кім?
   
3. 
   Ертегінің сюжеті бойынша 5 сұрақ құрастырыңдар.
   
4. 
   Жоспар және кілтті сөздерді қолдана отырып, ертегіні қысқаша әңгімелеп беріңдер.
   

I Түлкінің апанға түсуі

II Түлкі мен ешкінің кездесуі

III Ақымақ ешкі

VI Қу түлкі
Кілтті сөздер:

Абайсызда – невзначай, неожиданно

Терең апанға – в глубокую яму

Түсіп кетті – упал

Неге тұрсың – почему стоишь

Жаным жай тауып тұр – душа ликует

Салқын – прохладно

Шөлдедім – сильно захотел пить

Тұп-тұнық су – прозрачная вода (чистая вода)

Секіріп үстіне мінеді – вскакивает, прыгает на него

Баяғыда біреу той жасапты. Тойға Қожанасыр да келіпті. Қожанасырдың киімі жаман екен. Қожанасырды ешкім елемепті. «Төрге шық, тамақ іш», - демепті.

Қожанасыр өз үйіне қайта барады. Жақсы киімін киіп, тойға келеді.

Бұл жолы үй иесі Қожанасырды құрметтейді. Төрге отырғызады. Ет келгенде Қожанасыр етті жемейді. Табаққа шапанының жеңін малып:

• 
  Же, шапаным, же! – деп отыра береді.
  

• 
  Қожеке, бұныңыз не: Шапан ет жей ме? - дейді.
  

• 
  Сен адамды сыйламайды екенсің, киімді сыйлайсың! – депті.
  

Алдар Көсе бір күні келе жатып, қу жауырын тауып алып, оны қойнына тығып алады. Бір байдың үйіне келіп қонады. Ет асып отырған әйеліне қарап:

- Менің бір шикі етім бар еді, соны қазандарыңызға салып, пісіріп алуға бола ма? – деп сұрайды.

Әйел:

• 
  Мақұл, пісіріп ала ғой! - дейді.
  

- Сүйектерің етімді жеп қоймаса? – деп, сәл күмілжиді.

- Ойбай-ау, етті ет жейді деген не сұмдық: Егерде етіңді ет жеп қойса, осы үйдің малы жетеді. Біздер бір тоқты төлейік, - дейді.

- Олай болса, жарайды, - дейді де, Алдар Көсе байдың әйеліне көрсетпей, қазанға қу жауырынды салып жібереді. Біраздан соң барып: «Піскен шығар деп» Алдар Көсе қазаннан қу жауырынды суырып алады. Алдар Көсе әйелге қарап:

- Міне жаңа айтып едім ғой: «Жеп қояды!» деп. Міне, қараңдар жеп қойыпты! Ал енді беріңдер тоқтымды! – дейді.

Байдың әйелі айтқан сөзінен тана алмай, шарасыздан Алдар Көсеге бір тоқты беріп жіберіпті.

Екі топқа бөлініп, төмендегі тапсырмаларды орындаңдар.

1. 
   Әр топ өздіктеңнен осыған ұқсас мәтін жазып, оны оқыңдар.
   
2. 
   Екі мәтінді салыстырып, Қожанасыр мен Алдар Көсенің ұқсастығы мен айырмашылығын көрсетіңдер.
   
3. 
   Мәтін бойынша жоспар құрастырыңдар.
   
4. 
   «Сыйлау», «Киіну», «Қарау» етістіктерін өткен шақ, осы шақ, келер шақта жіктеңдер.
   

I Қожаның сабаққа кешігуі

II Анфиса Михайловнаның сабақ сұрауы

III Қожаның қорқуы

Тәмпіш – курносый

Шашы қайратты – волосы жесткие

Орта бойлы – среднего роста

Оятты – разбудил

Атып тұру – соскочить

Шамам болмап еді – не было сил

Масқара – позор, срам

Жаным қалар еді – здесь; спасло бы меня

Жаным мұрнымның ұшына келді – здесь; душа ушла в пятки

Әлсіреп – обессилев
Менің атым – Қожа. Фамилиям – Қадыров. Мұрным «тәмпіш», шашым қара, қайратты. Бойым орта бойлы. Жасым он екіде. Бесінші сыныпты бітіріп отырмын.

Кешегі ойыннан кейін, қатып ұйықтап қалыппын. Бүгін болатын пәндерді сумкаға асығыс салдым. Мектепке қарай жүгірдім.

а) Ертегі

ә) Аңыз

б) Жұмбақ

а) Алдар Көсе, Қожанасыр

ә) Абай Құнанбаев, Алдар Көсе

б) Қожанасыр, Ілиас Жансүгіров

а) Алдар Көсе

ә) Абай Құнанбаев

б) Қожа

а) Қожанасыр

ә) Қожа

б) Алдар Көсе

а) Шапанына тамақ береді

ә) Кетіп қалады

б) Байды алдайды

а) Жиренше шешен, хан

ә) Алдар Көсе, хан

б) Қожанасыр, хан

а) Жануарлар туралы

ә) Қиял-ғажайп

б) Батырлар туралы

а) Айдаһар

ә) Жолбарыс

б) Қоян

а) Жолбарыс

ә) Қоян

б) Түлкі

а) Анфиса Петровна

ә) Анфиса Михайловна

б) Анфиса Григорьевна

1. Мәтінді түсініп оқып, таныс емес сөздер болса, сөздік құрастырыңдар.

2. Мәтін бойынша диалог құрастырыңдар.

3. «Бекзат – қазақ халқының мақтанышы» деген тақырыпта 4-5 сөйлем көлемінде өз ойларыңды жазыңдар.

4. Мәтіннен жалқы есімдерді теріп жазып, ол қай септік жалғауымен келгенін анықтаңдар.
71–сабақ

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев
Қаныш Имантайұлы Сәтбаев – аса көрнекті қазақ геологы, қоғам қайраткері. Туған жері – бұрынғы Семей губерниясының Павлодар уезіндегі Ақкелін болысы (қазіргі Павлодар облысының Баянауыл ауданы). Геологиялық барлау мамандығы бойынша Томск технологиялық институтының тау-кен факультетін бітіріп келгеннен кейінгі Қ.Сәтбаевтың бүкіл өмірі Қазақстанның минералдық ресурстарын және рудалық кендер генеологиясын зерттеуге арналған. Оның геологиядан басқа ғылымдар, мәдениет саласында да, тарихта да қалдырған іздері сайрап жатыр. Сондай-ақ ол минералдық шикізатқа бай Сарыарқа, кенді Алтай, Қарағанды, Қаратау секілді аймақтарға да ерекше назар аудара зерттеп, олардың кендерінің стратиграфиясы, тектоникасы, құрылысы, металлогениясы, неохимиясы және шығу тегі туралы маңызды ғылыми қорытындылар жасады, ғылымға формациялық металлогендік анализдің кешендік әдісін енгізді. Ол төрт рет Ленин орденімен, Екінші дәрежелі Отан соғысы орденімен марапатталып, КСРО Мемлекеттік және Лениндік сыйлықтардың иегері болған. Сондай-ақ Алатаудың бір шыңы мен мұздағы, Қаратаудағы Ванадий кенінің рудасынан табылған бір минерал (сатбаевит) оның атымен аталады. Оған арналған бірнеше мұражайлар бар.

Тапсырмалар:

1. Мәтінді оқып, таныс емес сөздер болса, сөздік құрастырыңдар.

2. Мына сұрақтарға жауап тауып, мәтінді әңгімелеуге даярланыңдар.

• Қаныш Имантайұлы Сәтбаев кім?

• Қ.И. Сәтбаев қандай салада жұмыс істеді?

• Ол қандай ордендермен марапатталды?

• Мәтіннен 1 етістікті алып, өткен шақ, осы шақ, келер шақта жіктеңіздер.
72–Қайталау сабақ

III деңгей

1. 
   «Бала», «ақсақал» сөздеріне синонимдер, антонимдер тауып, түсіндіріңдер.
   
2. 
   Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңдар:
   

3. 
   «Сүйікті кейіпкерім» тақырыбына диалог құрастырыңдар.
   

1. 
   Көп нүктенің орнына есімдікті жазып, түрлерін анықтаңдар.
   

... ұнайды

... мекендейді

... сүйікті кейіпкерім

... президент

... ұшқыш

... айлакер

2. 
   «Сен», «Анау», «Кімдер?» есімдіктерімен сөйлем құрап жазыңдар.
   
3. 
   «Алдар Көсе мен Қожанасырдың кездесуі» тақырыбына әңгіме құрап, айтып беріңдер.
   

1. 
   «Айту», «әңгімелеу», «ұнау» етістіктерін үш жақта, үш шақта жіктеңдер.
   
2. 
   Ертегілер мен аңыздарды салыстырып, айырмашылықтары мен ұқсастықтарын анықтаңдар;
   
3. 
   «Менің сүйікті ертегім» тақырыбында шағын шығарма жазыңдар.
   

1. 
   Мәтінді түсіне оқып, таныс емес сөздер болса, сөздік құрастырыңдар.
   
2. 
   Мәтіннен негізгі материалды сұрыптап, хронологиялық кесте ретінде қысқаша коспектілеңдер. Әңгімелеуге дайындалыңдар.
   
3. 
   Мәтіннің ішінен 10 етістікті таңдап, бесеуін өткен шаққа, бесеуін келер шаққа қойып түрлендіріңдер (етістіктер түрлі жақтарда туруы тиіс).
   

1951 ж. қаңтардың 7-сінде Алматы облысы Жамбыл ауданының Қарғалы ауылында туған. 1974 ж. Рига азаматтық авиация инженерлері институтын бітірген, инженер. 1987-1990 жж. азаматтық авиацияда ұшқыш, ұшақ командирі қызметтерін атқарған. 1991 ж. бастап ғарышқа ұшуға даярлануында. Әскери әуе күштерінде. Қосалқы ғарышкер есебінде екінші экипаждардың мүшелігінде болған. 2000 ж. техника ғылымдарының кандидаттық диссертациясын қорғаған. 1994 ж. ғарышқа 1-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-19) 126 күн ғарышта өткізген. 1998 ж. ғарышқа 2-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-27) 208 күн ғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітабында бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минут ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққаны жазылып алынған.

1. 
   Мәтінді оқып, таныс емес сөздер бойынша сөздік құрастырыңдар.
   
2. 
   Мына сұрақтарға жауап тауып, мәтінді әңгімелеуге даярланыңдар.
   

• 
  Талғат Амангелдіұлы Мұсабаев кім?
  
• 
  Қай жерде дүниеге келді?
  
• 
  Алған білімі қандай?
  
• 
  Ғарышқа неше рет ұшты?
  
• 
  Гиннестің үздік табыстар кітабында не туралы жазылды?
  

3. 
   Мәтіннен мезгіл үстеулерді теріп жазып, сөз құрамына талдаңдар.
   

1. Төменде талқыланатын сұрақтар тізімі берілген. Бағдарламаның жүргізушісі, студия қонақтары, көрермендер болып бөлініңдер де, дөңгелек үстел өткізіңдер.

2. Талқыланатын сұрақтар үлгісі

- Бүгінгі таңда «қаһарман», «батыр» деген ұғымдар қолданысқа ие ме?

- Қазіргі заманның батыры кім деп ойлайсыңдар? Неге?

- Өзің пір тұтатын кейіпкерің бар ма? Ол кім? Ол саған несімен ұнайды?

- Қалай ойлайсың, бүгінгі оқушылар қандай батырлық таныта алады?

3. Телекөрермендер (басқа топ оқушылары) көрші студия катысушыларының жауаптарын тыңдап, бағалайды.

• 
  Бұл алтынды кімнің жасы үлкен болса, сол алсын депті.
  

• 
  Мен туғанда, күннің көзі адамның құлағындай, ал жер шары тамшыдай ғана болған, - депті. Оның жауабын тыңдап, Алдар Көсе күліпті. Жылан:
  
• 
  Неге күлесің? - деп сұрапты. Алдар Көсе:
  
• 
  Е-е-е ол кезде менің тұңғыш балам дүниеге келген депті де, кесек алтынды өзіне алыпты.
  

Аң аулау - охотиться

Жол бергісі келмепті - не хотели уступать

Есіне түсіре бастапты - начали вспоминать

1. 
   «Етістіктің шақтары» ережесін жатқа айтып, 5 сөйлем құрастырыңыз.
   

1. 
   Көп нүктенің орнына тиісті етістікті қойып, сөз тіркес құрастырыңыз.
   

Бүгін ...

Жексенбі күні ...

Сағат төртте ...

Биыл ...

2. 
   Алдар Көсе мен Кожанасыр туралы аңыздарды ізденіп келіп, сыныпта әңгімелеп беріңіздер.
   

1. 
   Сұрақтарға жауап беріңіздер:
   

• 
  Әлем әдебиетінде Алдар Көсеге, Қожанасырға ұқсас кейіпкерлер бар ма?
  
• 
  Олар халыққа қандай пайда келтірді?
  

2. 
   Сіз ертегі жазушысыз. Алдар Көсеге, Қожанасырға ұқсас қандай кейіпкерді ойдан шығарар едіңіз? Сипаттап беріңіз.
   

Александр Бибин халықаралық, бүкілодақтық, аумақтық және облыстық көрмелеріне қатысқан. Суретшінің жеке көрмелері Омбы (1999), Мәскеу (2002), Павлодар (1999, 2002) қалаларында табысты өтті.

Оның туындылары: «Кешкі намаз» (1965), «Бетховен әлемі» (1966), «Тағдыр» (1967), «Ауыл арманшылы» (1966), «Ата үйректі тамақтандыруы» (1968), «Қеңістік пен уақыт» (1970), «Апостол Петрдың бас тартуы» (1994), «Жаз қуанышы» (2001) және басқалары.
Тапсырмалар:

1. 
   Мәтінді оқып, таныс емес сөздер бойынша сөздік құрастырыңдар.
   
2. 
   Мәтін бойынша диалог құрастырыңдар.
   
3. 
   Мәтіннен 4 етістікті теріп, морфологиялық талдау жасаңдар.
   
4. 
   Мезгіл үстеулерді теріп жазыңыз.
   

1. 
   Өздігінен іздену жұмысы: Павлодар өңірінің ақындары мен әншілері туралы қысқаша ақпарат жинап әкеліңдер.
   
2. 
   Жұптық жұмыс: Өз тобыңдағы бір оқушыны таңдап, дайындаған ақпаратпен алмасыңдар және алмасқан ақпаратты оқып, әңгімелеп бер.
   
3. 
   Екінші топтағы бір оқушыны таңдап, өз тақырыбыңды баянда. Ал тыңдап отырған оқушы сұрақ қойсын.
   

Табиғат – халық қазынасы. Сондықтан біз оның байлығын пайдалана отырып, қорғай біліуміз қажет. Соған байланысты 1966 жылы біздің елімізде Халықаралық қорғау қоғамы құрылды. Оның басты мақсаты – саны сирек, құрып бара жатқан аң, құстарды, өсімдіктерді қамқорлыққа алып, арнайы кітапқа тіркеу. Мұндай кітапты «Қызыл кітап» деп атайды. Оның қызыл және сары парақтары бар. Қызыл парағына құрып бара жатқан, сары парағына саны аз аң-құстар, өсімдіктер жазылады.

1. 
   Халықаралық қорғау қоғамы не үшін керек?
   
2. 
   Қандай кітапты Қызыл кітап деп атайты?
   
3. 
   Бұл кітапқа не жазылады?
   
4. 
   Табиғат туралы қандай қанатты сөз білесіңдер?
   

(Наша) барлық өміріміз (с природой) тығыз байланысты. (В нашей) елімізде 150-ге жуық қала экологиялық (тяжелом положении). Біздің (окружающая среда) ластанған. Біз табиғатты (должны защищать). Табиғатты қорғауды (с себя ) баста.

1. 
   Жаңбыр бір жауса,
   

2. 
   Бұтаға паналаған торғай да аман қалады.
   
3. 
   Құс жеткен жеріне қонады.
   

1. 
   Диалогты түсініп, оқыңдар. Өзара жалғастырып, сөйлесіңдер.
   

• 
  Адамның дені сау болу үшін не керек?
  
• 
  Қоршаған орта, табиғат таза болу керек.
  
• 
  Бүгінде жер бетінде қандай мәселе өзекті болып тұр?
  
• 
  Экологиялық проблема өзекті мәселеге айналды.
  
• 
  Дүниежүлік проблема қандай?
  
• 
  Арал экологиясы. Мұнымен қоса Каспий, Балқаш көлдері де экологиялық аймаққа айналды.
  
• 
  Біз қандай үлес қосуымыз керек?
  
• 
  
  

Үлгі: болу: бол – түбір, у- түйық етістік жұрнағы.

Айналанды қоршаған

Табиғатты сүйе біл.

Қауіп-қатер төнсе оған,

Қамқорға алып сүйей біл.

Түкірінбе көзіңе

Түскен жерге, бауырым,

Ақылшы бол өзіңе,

Іспен өрле, тәуірі.
82–сабақ

Табиғат пен адамның байланысы
1. Мәтінді түсініп, оқындар.

Ағаш ек!

Адам таза ауамен демалады. Адам демінен шыққан ауа қайта жұтуға жарамсыз. Ал таза ауа қайдан келеді деп ойлайсыңдар? Таза ауа ешқайдан келмейді. Айналамыздағы ағаштар жарамсыз ауаны жұтып отырады. Өзі үшін қажетті иісті ұстап қалып, онымен қоректенеді де, ауаны тазартады. Үйлердің айналасында, көшеде, аулада өсіп тұрған ағаш көп болса, ауа да таза болды. Таза ауамен дем алған адамның дені сау, көңілі хош болып, ұзақ өмір сүреді.

• 
  Табиғатқа жақын болу дегенді қалай түсінесіңдер?
  
• 
  ...........................................
  
• 
  Табиғатты неге қорғау керек?
  
• 
  ...........................................
  

Арал теңізі мен Сырдария өзені күн сайын тартылып барады. Теңіз суының деңгейі он метр төмендеген. Ауаға теңіз түбінен миллиондаған тонна тұз ұшады. Өсімдіктер мен жануарлар құрып барады.

Бұл апатты тоқтатуға бола ма?

Республикамыздың экологиялық жағдайы қиын. Аралға енді Балқаш тағдыры қосылды.

- Ата, «маңдай тер» деген не? – деп сұрады Хамит.

Атасы ойға шомды. Көзін бір нүктеге қадады. Әжімдері тереңдеді. Сонан соң Хамитті жетектеп, өзі көшет алып жүрген тоғайға келді.

Қолына күрек ұстатты:

- Қане, екі-үш көшет қазып ал!

Өзі шеткерірек барып, ағаш көлеңкесіне жайғасты.

Хамит пора-порасы шығап терледі.

Күз тарта көшеттер үлкен ағашқа айналды. Алма мен жүзім мол жеміс салды. Қоңыр күзде атасы Хамитті ертіп, бақ ішіне келді. Қып-қызыл алманың біреуін үзіп, қолына ұстатты. Сондай дәмді!

- «Маңдай тер» деген осы, Хамитжан. Өзіңнің маңдай теріңнің жемісі.

Хамит атасын құшақтай алды.

жақ ашпау – не сказав ни слова

1. Атамен әңгіме

2. Атасы демалыста.

3. Сұрақ.

4.Тоғайда.

5. Көшет.

6. Көшет – жеміс ағашы.

7. Қызыл алма.

8. Маңдай тер деген не?

85–сабақ

Табиғат туралы мақал-мәтелдер
1. Мақалдарды түсініп оқыңдар.
1. Құс жеткен жеріне қонады.

2. Қоян көлеңкесінен қорқады.

3. Жері байдың – елі бай.

4. Жер – қазына,

Су – алтын, Мал – байлық.
Деңгейлік тапсырмалар:

III деңгей

1. Сұрақтарға жауап беріңдер.
1. Табиғатты неге қорғау керек?

2. Өсімдіктер мен жануарларға қалай қамқарлық жасайсыңдар?

3. Мектеп, үй ауласындағы ағаштарды қалай қорғайсыңдар?

4. Өсіп тұрған гүлді жұлуға бола ма?

5. Үй жануарларына қалай көмектесесіңдер?
2. Тақырып бойынша етістіктермен сөйлем құрастырыңдар.
II деңгей

1.Етістіктің райларының жасалу жолдары туралы айтыңдар. Мысалдар келтіріңдер.

2.Бір мақалдың мағынасын түсіндіріп, өз ой -пікірлеріңді жаз.
I деңгей

1. Қазақстандағы экологиялық жағдайды дұрыстау үшін қандай іс-шара жасау керек? Газетке мақала дайындаңдар.

86–сабақ

Жер-ана

1. 
   Мәтінді аударып, рөлге бөліп оқыңдар.
   

Бейбіт бақша ішінде жерді қопарып ойнап жүр еді, бір қария:

• 
  Әй, балам, Жерді неге қорлайсың? Ол сенің анаң ғой, - деді.
  

• 
  Менің анам үйде, аты Зейнеп, - деді.
  
• 
  Балам, онда сол Зейнеп анаңнан сұра, түсіндіреді, - деп қария кете берді.
  

2. 
   Төменде берілген қанатты сөздердің мәнін түсіндіріңдер, ішінен бір қанатты сөзді алып, өз ойларыңды жазыңдар
   

Адамдардың табиғатсыз күні жоқ,

Оны айтуға табиғаттың тілі жоқ..
Жер – қазына,

Су – алтын,

Мал – байлық.
3. Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып, көшіріп жазыңдар. Қазақ тіліне тән төл дыбыстарға сипаттама беріңдер.
Ту..ан жер таби..аты – хал..ымыздың ұлт..ық мақтан..шы. Сонд.. қтан оны а..лап қор..ауға үлес қ..су – бізд..ң азама..тық бор..шымыз.
87–сабақ

Қоршаған ортаны қорғау
1. Мәтінді оқып, өз ойларыңды айтыңдар.

Қоршаған ортаны қорғау – қазіргі кездегі өткір мәселелердің бірі. Ол – еліміздің болашағы, халықтың байлығы.

5 маусым – Қоршаған ортаны қорғаудың дүниежүлілік күні. Оның негізгі мақсаты – табиғатты қорғау мәселесіне жұртшылықты шақыру. Ол мереке ретінде табиғатты қорғауға арналған. Әр түрлі ойын-сауық, ағаш отырғызу, сурет салу, саябақтарды тазалау сияқты жұмыстар өткізіледі.

Келер ұрпаққа жасыл орман, мөлдір де таза өзен-көл мен таза ауа қалдыру – біздің борышымыз.

1. 
   Мәтінге ат қойып, орыс тіліне аударыңдар.
   
2. 
   Есімдіктерді теріп жазып, түрлерін анықтаңдар.
   
3. 
   Қоршау етістігін райларға қойып, жіктеңдер.
   

1. 
   Мәтінге жоспар құраңдар.
   
2. 
   Мәтіндегі етістіктерді тұйық етістіктерге айналдырыңдар.
   
3. 
   Қоршаған ортаны қорғаудың дүниежүзілік күнінің мақсаты қандай? деген сұраққа жауап беріңдер.
   

Олар азайып, жылдар өткен соң, мүлдем құрылып кету қауіпі туады. Құстар сайрап, көбелектер ұшып, гүлдер гүлдеп тұру үшін біз өз Отанымыздың табиғатын жан-жақты қорғауға тиістіміз.

Елімізде табиғат байлығын: ормандар мен өсімдіктерді, жануарлар мен аң-құстарды қорғап, сақтайтын қорықтар көп.
2. Мәтінді пайдалана отырып, сөз тіркестерін құрастырыңдар.
өсімдіктер тіршілігінен

жылдар дүниесі

табиғи қорғауға

жан-жақты өткен соң