«Әлеуметтік –педагогикалық пәндер» кафедрасы «Бекітемін»: Декан гпф-г. Е. Шарипова № Хаттама

Сөйтіп, қашықтықтан оқыту деп:

• кейс технологиясын;

• интернет технологиясын;

Қашықтықтан оқытуды сырттай оқуға ұқсатудың қажеті жоқ, себебі бұл жерде оқытушымен және білім алушылардың тұрақты байланысы бар, күндізгі оқудың барлық жағы, оқудың ерекше формасы ескеріле отырып қамтылған.

Білім беру жүйесінің дамуындағы мұндай беталыстар мен өзгерістер жаңа ортаның – ақпараттық қоғамның пайда болуына байланысты екендігі жоғарыда айтылды. Мұндай беталыстарды Қазақстанның мектептерінде жүзеге асыру үшін оқу орындарына жаңа ақпараттық технологияларды, оқыту әдістері мен түрлерін заманға сай білім беруді енгізу жүргізілуде. Жаңа оқыту технологиялары білім сапасын көтеруге ықпалын тигізіп қана қоймай, білім беру қызметіндегі бәсекеде өзінің мүмкіншілігін арттыруға ықпал етеді.

Білім беру процесіне жаңа ақпараттық технологияларды, оған оқыту әдістері мен түрлерін енгізу ақпараттық өнімдердің, құралдардың, технологияның негізінде педагогикалық процестерді қайта құруға байланысты шаралар кешенін қабылдауды, яғни білім беруді технологияландыру жүзеге асырылуда.

Оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары компьютерлік оқытумен тығыз байланысты, оларды жүзеге асыру талаптары келесідей:

• 
  көрсетілген жағдайлардың жүзеге асуын қамтамасыз ететін технологиялық жағдайларды, ақпараттық және бағдарламалық жүйелерді және телекоммуникациялық жүйелерді қалыптастыру;
  
• 
  дүниежүзілік еңбек бөлінісі шеңберінде ұлттық бәсекелестігі бар технологиялар мен ресурстардың өсуін индустриялық-технологиялық базасымен қамту;
  
• 
  ақпараттар мен білім өндірісінің алдыңғы қатарлы дамуын қамтамасыз ету;
  
• 
  жоғары білікті, кәсіби құзыретті, мамандандырылған кадрлар дайындау;
  
• 
  ақпараттық технологиялардың білім беруге, ғылымға, мәдениетке, транспортқа, өндірісті басқаруға, энергетикаға т.б. енуін жүзеге асыру.
  

В.И.Першиков пен Савинков В.М. «ақпарат» сөзі латынша «information» қоғамның жалпы білімділік сұранысын анықтайтын мазмұн деген анықтаманы береді. С.И.Ожегов сөздігі бойынша «бір нәрсенің жағдайы туралы мәліметтер беретін хабарлама» деген анықтама берілген.

Ақпараттық технология ХХ ғасырдың 70-80 жж. ерекше мәнге және қазіргі заманғы мағынаға ие болған ұғым. «Ақпараттық технология» ұғымын алғаш рет қолданысқа енгізген В.Глушков болатын. Автор оған былай анықтама береді: «Ақпараттық технология дегеніміз – ақпаратты өңдеумен байланысты процестер». Ал В.Апатова болса В.Глушковтың берген анықтамасын жоққа шығармай, оны нақтылай түседі «ақпаратты өңдеу процесінде қолданылатын құралдар мен әдістер жиынтығы».

Оқытудың ақпараттық технологиясын – білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау (педагогикалық іс-әрекетті өзгерту), білімді қабылдау, білім сапасын бағалау, оқу-тәрбие процесінде оқушының жеке тұлғасын жан-жақты қалыптастыру үшін ақпараттық технологияның қосымшасы деп түсіну керек.

«Интерактивті оқыту» түсінігі 1990-жылдардың ортасында пайда болды. Көптеген ғалымдар Интернет желісінің даму бастамасы және компьютерлік жүйелерді қолдану арқылы оқыту ретінде түсіндіреді. Ал басқалары өзара әрекеттесу қабілеті ретінде қарастырады немесе бір нәрсемен (компьютер) немесе біреумен (адам) диалог режимінде болуы деп түсіндіреді.

«Интерактивті» сөзі ағылшын тілінен шыққан, яғни «interact» аударғанда «i nter» – өзара, ал «act» – әрекет ету дегенді білдіреді. Интерактивті оқыту – бұл танымдық әрекеттерін ұйымдастырудың арнайы формасы, ол нақты және жобаланатын мақсаттарды түсінеді. Мұндай мақсаттардың бірі студент немесе тыңдаушы өзінің жетістігін, ақыл-ойының жағдайын сезіп, жабдықталған оқу шарттарын құрудан тұрады, ал оқыту процесін өнімді етеді.

Педагогикада оқытудың бірнеше модельдерін ажыратады:

• 
  пассивті – оқушы оқытудың «объектісі» ролінде алға шығады (қарайды және тыңдайды);
  
• 
  белсендіру (активная) – оқушы оқыту «субъектісі» ретінде алға шығады (өздік жұмыстарын орындау, шығармашылық тапсырмалар);
  
• 
  интерактивті – өзара әрекеттесу. Оқытудың интерактивті моделін қолдану өмірлік жағдайларды модельдеуді, рольдік ойындарды қолдануды, мәселені бірігіп шешуді болжайды. Оқу процесіне қандай да бір қатысушының немесе қандай да бір идеяның басым болуы жіберілмейді. Студент әрекет объектісінен өзара әрекеттесу субъектісіне айналады, ол өзінің жеке жолымен жүріп, оқу процесіне белсенді түрде қатысады.
  

Сонымен, оқытудың интерактивті әдістерінің басты ерекшелік белгісі педагог жағынан көмекшілік бағытын қолдап және оқушыларға жағдай жасай отырып, оқу процесіндегі олардың ынта-ықыласы болып табылады.

Оқушылардың зерттеу жұмысын ұйымдастыру және жоба жұмысын жасауға мақсатты, әрі жүйелі түрде бағыттау керек екені – бүгінгі күн талабы. Сондықтан да жобалау технологиясының тиімділігі күннен-күнге артуда.

Бұл технология әлемдік педагогикада жаңалық емес. Ағылшын тілінен аударғанда «cooperative learning» – бірге үйрену деген мағынаны білдіреді.

Түсіндірме сөздікте оған төмендегідей анықтама беріледі: жобалау технологиясы – оқушылардың жоспарлау және күрделене беретін тапсырмаларды орындау арқылы меңгеретін білімі.

Жобалау технологиясы XIX ғасырдың екінші жартысында АҚШ-та ауылшаруашылық мектептерінде пайда болған. Оның негізін қалаған – Джон Дьюи атты психолог және педагог, философ болған. Джон Дьюидің ілімін жалғастырушы – Колумбия университетінің жанындағы мұғалімдер колледжінің профессоры Уильям Херд Килпатрик болды.

Жобалаудың негізгі міндеті – балаларды өмір жағдайында зерттеуге және ізденуге, мәселені шешуге қажетті құралдармен қаруландыру.

Жобалау әдісінің оқыту мақсаттары: «оқушылардың танымдық шығармашылық дағдыларын, өз бетімен білімін жетілдіру іскерлігін, ақпараттық кеңістікте бағдарлай білу іскерлігін, сын тұрғысынан ойлауын дамыту».

Сонымен, жобалау әдісі оқушылардың болашақта кәсіби істерінің жетістігі үшін қажетті құзыреттілікті қалыптастыруға мүмкіндік береді. Бұл әдіс балалардың сабақтан тыс іс-әрекеттерін ұйымдастыру формасы болып табылады.

Еліміздің Болон процесіне қосылуы отандық білімнің жаңа талаптары мен республиканың саяси-экономикалық таңдануына толық жауап береді. Мәселенің маңызын еліміздің Болон үрдісіне қосылғандығымен ғана байланыстыруға болмайды. Бұны сапа мен бәсекелестік мүмкіндігін көтеру мақсатындағы білім парадигмаларының алмасуы деп ұққанымыз жөн. Жоғары оқу орнының оықту процесінде кредиттік жүйені еңгізудің негізгі мақсаты жастарға білім беру жұмысын жетілдіру болып табылады. «Кредит» ұғымының ешқандай қаржылық мазмұны жоқ, аталған ұғым жоғарғы оқу орнында оқылатын әрбір пәннің еңбексыйымдылығын мөлшерлеу және студенттің оқу жұмысын өлшеу үшін қолданылады.

Студенттің оқытушымен бірге өздік жұмыстары дегеніміз кез келген оқу сабағы түрлерінің танымдық мақсатының құрамдас бөлігі. СОӨЖ дегеніміз, оқытушының басқаруымен және бақылауымен студенттің өзі тапсырманы орындап, пысықтауы, тапсырма бойынша оқып білуі қажет. СОӨЖ - бұл дәрістер мен семинар сабақтарымен қоса, студент оқытушының нұсқауымен арнайы әдістемеліктерді басшылыққа алып табады және жетілдіреді, іскерлік пен дағды, практикалық әрекет тәжірибесін жинақтайтын әрекет түрі.

1. 
   Технология түсінігіне анықтама?
   
2. 
   Педагогикалық технология түсінігінің даму тарихы?
   
3. 
   Білім беру технология дегеніміз не?
   
4. 
   Оқыту технологиясы дегеніміз не?
   
5. 
   Педагогикалық технология дегеніміз не?
   
6. 
   Аталған мәселені зерттеген педагог-ғалымдадың салыстырмалы көзқарастары?
   
7. 
   Педагогикалық технология принциптері?
   

1. 
   «Техника» мен «технология» ұғымдарының пайда болуына сипаттама беру.
   

1. 
   Дәстүрлі және иннвациялық технологиялардың ерекшеліктері?
   
2. 
   Дәстүрлі технологияның артықшылықтар мен кемшіліктері?
   
3. 
   Инновациялық технологиялардың артықшылықтары мен кемшіліктері?
   
4. 
   Дәстүрлі және инновациялық технологиялардың құрылымы?
   

1. 
   Осы мәселемен шұғылданған ғалымдардың еңбектері бойынша картотека жасау.
   

1. 
   Әдістеме дегеніміз не?
   
2. 
   Технология мен оқыту әдістемесінің арасындағы өзара байланысты қалай түсінесіз?
   
3. 
   Технология мен оқыту әдістемесінің арасындағы айырмашылықтар?
   

1. 
   Технология мен оқыту әдістемесінің өзара байланысын кесте түрінде көрсет.
   

1. 
   Ойын технологиясы дегеніміз не?
   
2. 
   Дидактикалық ойын технологиясы?
   
3. 
   Ойын технологиясының атқаратын қызметтері?
   
4. 
   Педагогикалық ойындар және оның жіктелуі?
   
5. 
   Ойынды өткізу кезеңдері?
   
6. 
   Іскерлік ойын технологиясы және оның оқыту процесінде қолданылуы?
   
7. 
   Іскерлік ойын түрлері?
   

1. 
   Іскерлік ойындарды дайындау барысында жүзеге асырылатын психологиялық-педагогикалық принциптер.
   

1. 
   Дифференциалды оқытудың оқыту процесіне енгізілуінің тарихы, даму кезеңдері?
   
2. 
   Дифференциалды оқыту түрлері?
   
3. 
   Дифференциалды оқытуды зерттеген педагог-ғалымдар?
   
4. 
   Аталған технологияның ерекшеліктері, кемшіліктері, артықшылықтары?
   
5. 
   Оқыту және білім берудегі дифференциация дегеніміз не?
   
6. 
   Дифференциалды оқыту технологиясына байланысты нормативтік құжаттар?
   

1. 
   Дифференциалды оқыту технологиясы бойынша сынып оқушыларын топқа бөлу, және әр топқа сипаттама беру.
   

1. 
   Қашықтықтан оқыту технологиясы дегеніміз не?
   
2. 
   Қашықтықтан оқытуды дамытуға үлес қосқан педагог-ғалымдар?
   
3. 
   Қашықтықтан оқытудың ерекшеліктері, кемшіліктері, артықшылықтары?
   
4. 
   Қашықтықтан оқыту түрлері?
   
5. 
   Қашықтықтан оқыту бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері?
   
6. 
   Дәстүрлі сырттай оқыту мен қашықтықтан оқытудың айырмашылықтары?
   
7. 
   Қашықтықтан оқыту кезіндегі оқытушы функциясы,
   
8. 
   Қашықтықтан оқыту модельдері?
   

1. 
   Қашықтықтан оқыту технологиясының енгізілуіне байланысты оның тиімділігін білу мақсатында оқытушыларға арналған тес сұрақтарын құрастыру.
   

1. 
   Модульдік оқытудың пайда болуының қысқаша тарихи аспектілері?
   
2. 
   Модульдік оқытудың мақсаты мен міндеттері?
   
3. 
   Модуль дегеніміз не?
   
4. 
   Оқу модулінің схемасы және оларға сипаттама?
   
5. 
   Модульдік оқыту бойынша мұғалімнің алдын-ала дайындығы қалай жүзеге асады?
   

1. 
   Бір сабақтың модулін қысқаша, жобалап құрастыру.
   

1. 
   Ақпарат ұғымынына анықтама беріңіз?
   
2. 
   Ақпараттық технология және оның білім беру жүйесіне енгізілуі?
   
3. 
   Оқытудың компьютерлік технологиясы дегеніміз не?
   
4. 
   Оқытудың ақпараттық технологиясы дегеніміз не?
   
5. 
   Коммуникациялық технология дегеніміз не?
   
6. 
   Білім беруді ақпараттандыру мақсаты?
   
7. 
   Ақпараттық және коммуникациялық технология құралдары?
   

1. 
   Негізгі ұғымдарды қолдана отырып, тест құрастыру.
   

1. 
   Педагогикадағы оқыту модельдері?
   
2. 
   Пассивті оқыту әдістері?
   
3. 
   Оқытудың белсенді әдістері?
   
4. 
   Интерактивті оқыту әдістері?
   
5. 
   Интерактивті сабақтардың формалары?
   
6. 
   Оқыту процесінде интерактивті тақтаны қолдану?
   
7. 
   Интерактивті тақта түрлері?
   
8. 
   Интерактивті тақта не үшін қажет?
   

1. 
   Оқытудың интерактивті, белсенді, пассивті әдістеріне жан-жақты сипаттама беру.
   

1. 
   Ынтымақтастық түсінігі?
   
2. 
   Ынтымақтастық оқытудың басты идеясы?
   
3. 
   «Оқушы-оқушы» жүйесіндегі ынтымақтастық дегенді қалай түсінесіз?
   
4. 
   Ынтымақтастық педагогикасы және оның негізгі идеялары?
   
5. 
   Ынтымақтастық дағдысы мен іскерлігін қалыптастыру бойынша жұмыс кезеңдері?
   
6. 
   Ата-аналармен ынтымақтасу дегеніміз не?
   
7. 
   Мұғалімдермен ынтымақтасу дегеніміз не?
   
8. 
   Оқудағы өзара ынтымақтастықтың субъект-субъектілік схемасы?
   
9. 
   Ынтымақтастықтың негізгі бағыттары?
   

1. 
   Ынтымақтастық оқыту әдістеріне сипаттама: топта оқыту (Student Team Learning), ара әдісі (Jigsaw), бірге оқимыз (Learning Together).
   

1. 
   Жобалау әдісінің тарихы?
   
2. 
   Жобалаудың негізгі міндеті?
   
3. 
   Жобалап оқыту дегеніміз не, мақсаты, мәні?
   
4. 
   Жобалау типологиясы дегенімізді қалай түсінесіз?
   
5. 
   Жобамен жұмыс кезеңдері?
   
6. 
   Жобалау әдісінде педагогикалық әрекеттің сипаттамасы?
   
7. 
   Жобалау әдісін қолданудағы қиыншылықтар мен шекаралар?
   
8. 
   Жоғары оқу орнында жобалау әдісінің қолданылуы?
   
9. 
   Жобаны ұйымдастыруға қойылатын талаптар?
   

1. 
   Жобалау технологиясы бойынша ұйымдастырылған сабақ жоспарын құрастыру.
   

1. 
   Кредиттік технологияның Қазақстанның жоғары оқу орныдарына енгізілуінің тарихы?
   
2. 
   Шетелдік тәжірибе?
   
3. 
   Кредит ұғымы?
   
4. 
   Сызықтық (линейный) технология мен кредиттік технологияның айырмашылықтары, кемшіліктері, артықшылықтары?
   
5. 
   Кредиттік білім беру жүйесінде оқытушының функциясы,
   
6. 
   Студенттік өзіндік жұмысын ұйымдастыру?
   
7. 
   Студенттің оқытушымен бірігіп ұйымдастырылған жұмыстарының ұйымдастырылуы?
   

1. Кредиттік технологияға студенттердің бейімделуіне арналған тест құрастыру.