Эмбриология грек тілінен
21.3. Гаструляция жэне органогенез • Х ор ион
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
9563189c-9b13-4d2a-8e26-3c5015dc3461
- Бұл бет үшін навигация:
- — алғашқы ішек; 6 — амнионның қуысы; 7 — амнионның эктодерма- сы; 8 — амнионның урықтан тыс мезенхимасы; 9 — сарыуыз көпіршігінің қуысы;
- 10 — сарыуыз көпіршігінің энтодермасы; 11 — сарыуыз көпіршігінің урықтан тыс мезенхимасы; 12 — аллантоис. Нұскаулармен кеуделік қатпардың пайда болу бағыты көрсетілген
| 773
21.3. Гаструляция жэне органогенез • Х ор ион 2 1 .1 4 -с у р е т. Ұрықтан тыс мүшелер мен кеуделік қатпарлардың пайда бо- луы сатысындағы адам урығы (П. Летков бойынша): 1 — симпластотрофобласт; 2 — цитотрофобласт; 3 — үрықтан тыс мезенхима; 4 — амниондық аяқшаның орыны; 5 — алғашқы ішек; 6 — амнионның қуысы; 7 — амнионның эктодерма- сы; 8 — амнионның урықтан тыс мезенхимасы; 9 — сарыуыз көпіршігінің қуысы; 10 — сарыуыз көпіршігінің энтодермасы; 11 — сарыуыз көпіршігінің урықтан тыс мезенхимасы; 12 — аллантоис. Нұскаулармен кеуделік қатпардың пайда болу бағыты көрсетілген Сомиттер үш бөлімге дифференцияланады: көлденең-жолакты қанкалық бұлшык етке бастама беретін миотомға, сүйек және шеміршек тіндерінің даму көзі болып табылатын склеротомға және терінің дәнекер тіндік негізін — дер- маны кұрайтын дерматомға. Сегмент аяқшаларынан (нефрогонотомдардан) бүйрек, жыныс бездерінің және ұрык шығару жолдарының эпителиі, ал парамезонефральды өзектен — жатырдың, жатыр түтікшелерінің эпителиі және кынаптың алғашқы тыстауының эпителиі дамиды. Спланхнотомның париетальды және висцеральды жапырақшалары сірлі қабықшалардын эпителийлік тыстауын — мезотелийді кұрайды. Мезодерманың висцеральды жапырақшасының бөлігінен (миоэпикардиаль- ды табакша) жүректің ортаңғы және сыртқы кабықшалары — миокард пен эпикард және бүйрек үсті бездерінің кабыктык заты пайда болады. Ұрык денесінде мезенхима көптеген кұрылымдардың — кан жасу- шаларының және кан түзуші мүшелердін, дәнекер тінінің, тамырлардың, жазык бұлшык ет тінінін, микроглиянын даму көзі болып табылады (5 тарауды караңыз). Ұрыктан тыс мезодермадан ұрыктан тыс мүшелердің — амнионның, 774 21-Тарау. Адам эмбриологиясының негіздері аллантоистың, хорионнын, сарыуыз капшығынын дәнекер тіндеріне бастама беретін мезенхима дамиды. Эмбрионның және онын провизорлы мүшелерінің дәнекер тіні жасу- ша аралык затынын гидрофильділігінің жоғары және аморфты затының гликозаминогликандарға бай болуымен сипагталады. Ана организмі мен ұрык арасында байланысты калыптастыруға және оның дамуын камтамасыз ету үшін, провизорлы мүшелерде дәнекер тіні, мүшелердін бастамалары- на карағанда, жылдам дифференцияланады (мысалы, плацентада). Хорион мезенхимасынын дифференциялануы ерте басталады, бірак барлык жерде бір уакытта жүрмейді. Бұл үдеріс плацентаның даму аймағында белсендірек өтеді. Мұнда плацентаның калыптасуы мен жатырда бекінуі үшін маңызды кызмет аткаратын алғашкы талшыкты күрылымдар да пайда болады. Бүрлердін стромасынын талшыкты кұрылымдарының дамуы барысында алдымен аргирофильді преколлаген талшыктары, кейін коллаген талшыктары дамиды. Дамудын 2-ші айында адам ұрығында каңкалык және терілік мезенхима- ның, жүрек кабырғасы мен ірі кан тамырларынын мезенхимасы калғандары- нан ертерек дифференцияланады. Адам үрығының бұлшык еттік және эластикалык типті артерияларында, плацентаның бағаналык (зәкірлік) бүрлері мен олардың тармактарында жыл дам жиырылуға кабілетті, десминдіктеріс жазык миоциттері бар. Адам үрығының дамуының 7-ші аптасында терілік мезенхима мен ішкі мүшелердің мезенхимасында ұсак липидтік косындылар пайда болады, ал кейінірек (8—9-шы апта) май жасушаларының калыптасуы жүреді. Жүрек, кан тамырлар жүйесінің дәнекер тінінің дамуының ізінше өкпе мен ас корыту түтігінің дәнекер тіні дифференцияланады. Дамудың 2-ші айындағы (үзындығы 11 — 12 мм) адам ұрығында мезенхиманың дифференциялануы жа- сушаларда гликоген мөлшерінің жоғарылауынан басталады. Бүл аймактарда фосфатазалардың белсендігі артады, ал кейін дифференциялану барысында гликопротеиндер жинакталады, PH К мен нәруыз синтезделеді. жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|