Әдебиет: Қазақ халқының философиялық мұрасы. Т. 19. Мәдениет фило- софиясы. – Астана: Аударма, 2006; Мәдени-философиялық энциклопедия. – Алматы, 2007.
198
ДЕИЗМ (лат. Deus – құдай) – құдайдың болғандығын, кейіннен өз заңдары бойынша дамитын дүниенің бейнесіз алғашқы себебі ретінде мойындайтын ілім. Д-нің негізін қалаушы – 17 ғ. ағылшын философы Г. Чефтсбери. Құдайдың әлеммен және адаммен байланысын мойындай- тын теизмнен, құдайды табиғатқа сіңістіретін пантеизмнен және құдайдың болғандығын бекерге шығаратын атеизмнен Д-нің айырмашылығы бар. Шіркеулік дүниетаным үстемдік еткен кезде Д. көбінесе атеизмнің жасырын формасы, материалисттердің діннен аластауының қолайлы әдісі болды. Францияда – Вольтер, Руссо, Англияда – Локк, Ньютон, Толанд, Германияда
– Лейбниц, Лессинг, ал Россияда – И.И. Панин және т. б. Д. өкілдері болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
