Қазақстан республикасының денсаулық сактау министірлігі с. Ж. Асфендияров атындағЫ

188 
Клиникалық көріністері.
Инкубациялық кезең 3-25 тәулікті құрайды (орташа 7-14 
күн). Ауру жедел басталады. 
Клиникалық белгілеріне байланысты, жүйке жүйесінің зақымдануының дәрежесі
және сипаты, келесідегідей түрлерге бөлінген:

қызбалық; 

менингеальды; 

менингоэнцефалиттік; 

менингоэнцефалополиомиелитттік (полиомиелиттік); 

полирадикулоневриттік. 
Кенелі энцефалиттің 
қызбалық түрі
науқастарда шамамен 1/3 кездесіп, жүйке жүйесі 
зақымдалмайды. Әдетте продромсыз басталып, дене қызуы тез 38-39◦C жетеді. Қызудың 
көтерілуі бірнеше сағаттан, бірнеше тәулікке дейін түспейтіні айқын (кейде менингизмнің 
білінуі байқалады). Айқын бастың ауруы, миалгиялар, бет, мойын терісің гиперемиясы 
анықталады. Аурудың ұзақтығы 3-7күн, ағымы қатерсіз, болжамы қолайлы болады.
Менингеальді түрі кенелік энцефалиттің типті түрі. 
Менингитке тән жоғары қызба, 
бастың ауруы, құсу, менигеальді синдром дамиды. Ликвор мөлдір, кейде азғана 
опалесцирленген сипатта, қысымы көтеріліп, орташа лимфоцитарлық плеоцитоз (100-600 
клетка 1 мкл) анықталады. Белок жиі қалыпты көлемде болып немесе 1-2 г/л-ден асып 
кетпейді. Ликворда өзгерістер 2-3 аптадан бірнеше айға дейін сақталуы мүмкін.
Кейбір науқастарда өткінші энцефалиттік нышандар бақылануы мүмкін. Болжамы
қолайлы. 
Менингоэнцефалиттік түрі
15% (Қиыршығыстық түрінде 40% дейін) кездесіп, ауыр 
ағымымен сипатталады. Антипиретиктерге резистентті жоғары қызба, менигеальды 
синдром, энцефалит көріністері дамиды. Науқас жиі қозып, немесе тежеліп, есінен тануы 
мүмкін. Мидың зақымдану диффузды немесе ошақтық сипатқа ие. Диффузды
менингоэнцефалит кезінде естің бұзылуы, тремор, фибриллярлы бет бұлшықеттерінің 
жыбырлауы және аяқ-қолдың, қолдың қалтырауы, рефлекстердің терең жабыңқылығы, 
бұлшықет тонусының төмендеуі. Менингоэнцефалит ошақтары арқылы клиникалық 
көріністерінде ми заттарының зақымдану аумағы анықталады. Ми жарым шарының 
біреуіндегі заттың зақымдалу оқиғасында, оң немесе сол аяқ-қолдың спастикалық парезы 
дамып, беттегі және тіл асты жүйкелерінің осы жақтағы парездері дамиды. Сол жақ 
жарым шарында процесстер арқылы сөйлеудің бұзылуы пайда болмақ. Егер мидың 
қантамырындағы бөлімде, ақ заттарға зақым келсе, онда альтернириялық синдром артып-
ошақтың қабынуы жағында бас сүйек жүйкесінің парезі және қарама-қарсы дене жақтағы 
аяқ-қолдың парезі дамиды. Бас сүйек жүйкесінің арасында III, IY, Y, YI, YII, IX, X, XI, XII 
жұптар зақымданады. Әсіресе кенелік энцефалит үшін, бас сүйек жүйкесінің IX, X, XII 
жұп ядросының патологиялық процеске қатысу сипаты, жұмсақ таңдайдың парезіне 
әкеліп, мыңқылдақ дауыс, сөйлеудің көмескіленуі, афония, жұтқыншақтың бұзылуы, 
тыныс жолдарына шырыштың толуымен сипатталады. Сілекейдің шұбыруы жоғарылауы, 
тахикардия, диспноэ тәрізді парездер білінеді. Бульбарлы бұзылу науқастардың 1\4-де 
кездеседі. Науқастарда эпилепсия, джексон тәрізді ұстамалары болуы ықтимал. 
Менингоэнцефалополиомиелиттік (полиомиелитік)
түрі, науқастарда шамамен 1/3-де 
білінеді. Оған жалпы улану және менингеальды синдромдар тән, ошақтық немесе 
диффузды энцефалит, мойын бұлшықетінің парезімен, көкірек, аяқ-қол аумағында білініп, 
мойын бұлшықетінің, иық, жоғарғы қолдардың симметриялы зақымдануы, кейде қабырға 
арасының бұлшықеттерінің зақымдануы кездеседі. Бұл науқастарға аса тән нышан 
“кеудеге бастың салбырауы” (бас тік көтерілмей, енжар салбырайды), бұл нышанды 
А.Г.Панов сипаттап жазған. Науқастарда қозғалтқыштың бұзылуы 7-12 күн үдей түсіп, 2-3 
аптаның соңында ауруда бұлшықеттің семуі дамитыны айқын. Кенелік энцефалиттің
полирадикулоневриттік түрі сирек (2-4% оқиға) кездеседі.

189 
Екітолқынды кенелік энцефалит алиментарлы жұғумен сипатталады (екітолқынды 
сүтті безгек). Бұл клиникалық түрі кезінде қызба 3-5 күнге созылып, апирексия кезеңі 
басталады, 3-8 күннен кейін энцефаломиелит дамиды. 
Менингеальды және қызбалық түрлерінің болжамы қауіпсіз, менингоэнцефалиттік, 
полиомиелиттік, полирадикулоневриттік түрлерінде өлім қаупі 25-30% жетеді. 
Жазылғандарда 1-2 жылға дейін, ал кейде орталық жүйке жүйесінің органикалық өзгерісі 
өмір бойы сақталады, ол кепкен сал ауруы, бұлшықеттің семуі, дискинезия, ақыл-ойдың 
төмендеуі, кейде эпилепсия ауруы түрінде болмақ. 
Аурудан кейін тұрақты иммунитет дамиды. Табиғи ошақтағы жергілікті тұрғындарда 
табиғи иммунизация процесі қалыптасқан. 

жүктеу/скачать 3,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: