H2SiО3 - метакремний қышқылы H4SiО4 - ортокремний қышқылы
Метакремний қышқылы іркілдек (коллоид) күйінде болады.
Алынуы:
Тұзынан күшті қышқылмен бөліп алуға болады.
Na2SiО3 + H2SО4 (конц.) = H2SiО3↓+ Na2SО4
H2SiО3 - екі негізді, әлсіз, тұрақсыз қышқыл.
Екі сатыда диссоциацияланады; тұздары силикаттар деп аталады.
NaHSiO3 - натрий гидросиликаты
Na2SiО3 - натрий силикаты
Na2SiО3 + H2О + 2CО2 = 2NaHCО3 + H2SiО3 ↓ ақ тұнба
Осыған қарағанда кремний қышқылы көмір қышқылынан да әлсіз қышкыл.
Н2SiО3 оңай айырылады.
H2SiО3 = Н2О + SiО2
Na2SiО3, K2SiО3 - ерімтал тұздар, оларды сұйық шыны деп атайды, желім ретінде қолданылады.
Шыны алуда мына реакдиялар жүреді:
Na2CО3 + SiО2 = Na2SiО3 + CО2↑
CaCО3 + SiО2 = CaSiО3 + CО2↑
Кәдімгі шынының құрамын былай өрнектеуге болады:
Na2О • СаО • 6SiО2
Химиялық шынының құрамы:
К2О • СаО • 6SiО2. Ол қиын балқиды.
Лағыл (рубин) шыныда Сr3+ ионы болады. Таза құмнан кварц шыны өндіріледі, ол медицинада (ультракүлгін сәулелерді өткізетіндіктен), химиялық ыдыстар жасауда қолданылады.
Цемент ендірісінің негізінде мына реакциялар жатыр:
Аl2О3 • 2SiО2 • 2Н2О = Аl2О3 • 2SiО2+ 2H2О
СаСО3 = СаО + СО2↑
СаО + SiО2 = CaSiО3
Цемент, бетон, темір-бетон, қожбетон - құрылыс материалдары.
Қазақстанда силикат енеркөсібінің кәсіпорындары төмендегідей болып шоғырланған:
Маңғыстауда - СаСО3 әктас;
Жітіқарада (Қостанай облысы) - асбест;
Семейде - цемент зауыты;
Өскеменде - «Аютас» зауыты;
Ақтөбе, Таразда - шыны ендірісі;
Ленгер, Есік, Өскеменде - кірпіш зауыттары бар.
Достарыңызбен бөлісу: |
