(aА+(bВ(Өнімдер (1) немесе А+(((/(()В(Өнімдер (2) түріндегі типін қарастырайық. ((/((қатынасы мына белгімен fэкв(В)(((/(( өрнектеледі және оны В затының эквиваленттік факторы деп атайды.
Бөлшек түріндегі бірге тең немесе одан кіші эквиваленттік фактор берілген реакцияның стехиометриясы белгілі болса ғанаесептеуге болатын өлшеусіз мән болып табылады.
Заттың эквиваленті әрдайым өзгермейтіні және бұл зат қатысатын реакцияға қатысты өзгеретіні белгілі. Сондықтан әрқашан сәйкес реакцияны көрсету керек.
№ 11 жұмыс. Сутек бойынша металл эквивалентінің молярлық массасын анықтау
Қажетті-құрал жабдықтар мен реактивтер. Сутек бойынша металдың эквивалентін анықтайтын құрылғы, технохимиялық таразы, термометр, барометр, 50100 мл Вюрц құтысы, 500 мл жазық түпті кұты және екі айырымымен тығын, жалғайтын резеңке шлангтер, 400 мл химиялық стакан, 10% H2SO4 немесе HCl, 0,2-0,3 г металл ұнтақтары (мырыш, магний, алюминий).
Эквивалентті, дәлірек айтқанда металл эквивалентінің молярлық массасын ығысып шыққан сутек бойынша анықтау үшін металдардың сұйытылған қышқылдар немесе сілтілермен әрекеттесу реакциясын пайдаланады. Алынған металдың массасы мен ығысқан сутек көлемін біле отырып металл эквивалентінің молярлық массасын есептеуге болады.
Тәжірибені 22-суретте көрсетілген аспапта жүргізеді.
