250
III Бөлім. Адаптивті иммунитет
Сүйек кемігінен тимуска келген іТ-лимфоциттер бетінде беткей
молекулалардын белгілі жинағы бар лимфобласт болып табылады, атап
айтканда СӘ44. Бірак дифференцировка маркерлері С 04 пен С 08 жок.
Олар тимустың кыртысты кабатынын жоғарғы бөлігі — субкапсулалы
аймакка орналасады.
іТ-лимфоциттер мен субкапсулярлы аймактын стромасының
әсерлесуі
Т-жасушалардың алғашқы арнайы маркері
—
С02 нәруызының
пайда болуына әкеледі. Аталған маркері бар (С 0 2 +) тимониттер мен
эпителийлік «тәрбиеші» жасушалар (пигхе сеііз) тығыз байланыста болу
салдарынан белсенді түрде көбейе түседі және жаңа нәруыздарды экс-
прессиялай бастайды. Олар: СЭЗ, С 04, СӘ8 және ТЖР-дын (3-тізбегі.
Олардың фенотипі келесідей жазылады: СОЗ^СОЗ^СО^^СО^^РТЖР*.
Енді осы жасушалар тимустың кыртысты кабатына тереңірек кіре ба-
стайды. Бүл үдерісте маңызды кызметті тимопоэтин және ИЛ-3 пен
ИЛ-7 цитокиндері аткарады.
Кыртысты кабатта ТЖР кадағалайтын гендердің кайта кұрылуы мен
ынталануы нәтижесінде ТЖР-дің екі тізбегі де (а және р тізбектері)
пайда болады. Бұған коса С 04 пен С 08
нәруыздары толығымен экс-
прессияланады.
Кыртысты
кабаттағы
тимоциттер
цитоплазмалык
өсінділері
тармакталған кортикалы эпителийлік жасушалармен тікелей байланы-
ста болады. Аталған эпителийлік жасушаларда I және II класс МНС
молекулалары жаксы экспрессияланған.
Осы жасушааралық эсерлесу шимустың қыртысты қабатында
өтетін негізгі сурыпталу удерістерін шақырады.
Кыртысты кабаттык
тимоциттердін бетінде ТЖР-дың толык
экспрессияланау ерекшелігі
бойынша әр түрлі С 0 4 +С 0 8 +ТЖР+ Т-лимфоциттер клондарының да-
муына әкеледі.
Рецепторлары МНС-дің меншікті нәруыздарына сәйкес келмейтін
клондар
(олардың саны басымырак)
апоптоз
(жасушалардын жо-
спар бойынша жойылуы)
нэтижесінде жойылады. Тек МНС-дің
меншікті нәруыздарына сай рецепторлары бар клондар сақталады.
Бұл Т-лимфоциттер керекті дифференцировка
белгісін алғандыктан
апоптозға ұшырамайды және әрі карай даму сатысына өтеді.
Соны-
мен, өзінің организмінде жумыс істеуге қабілеті бар (МНС-рестрикция)
Т-лимфоциттер клондарының сурыпталуы өтеді.
Бұл үдеріс
оң сурыпталу
деп аталады. Он сұрыпталудан кейін кор-
тикалды тимоциттердін шамамен 5% калады, олар кортикомедуллярлы
аймак арқылы тимустың милы кабатына жылжиды.
15-Тарау. Адаптивті
иммунитеттің жасушалык, механизмдері
251
Аталған жасушалардын әркайсысының немесе I класс МНС нә-
руыздарымен немесе II класс МНС нәруыздарымен әсерлесуге кабі-
леті бар. Он сұрыпталу үдерісі кезінде I класс МНС нәруыздарына
сәйкестігі бар тимоциттер СР8 корецепторын сактап калады, ал С 04
нәруызынын экспрессиясын токтатады.
Бұл жасушалар
ңитотокси-
калық Т-киллерлердің фенотипіне ие болады: СІ)2+3+Н' (СВ8+).
II класс МНС нәруыздарына сәйкестігі бар тимоциттер С 04 ко-
рецепторын сактап калады, ал С 08 нәруызының экспрессиясын
токтатады. Бұл жасушалар
Достарыңызбен бөлісу: