Этика – адамның іс-әрекеті сферасында өте жиi қолданылатын түсінік. Сондықтан этиканы философияның бір бөлігі ретінде бөліп алу қажет, яғни, философиялық ғылымды- және этиканы онын косымша түсінігі ретінде. Этика ғылым ретінде (грекше êthiká от êthos құлық) моральді оқытады. дәстүр, міне Зерттеу аймағы мағынасын білдіргендіктен бұл терминді алғаш рет Аристотель қолданды. Этика адам қоғамы дамуының әр түрлі этаптарында моральді принцптердің, бағалылықтың түзілу заңдылығын қарастырады.
Медициналық этика
Медициналык этика медицина кызметкерлерінің - адамгершілік қасиеттерінде көрініс табуда. Ол медицина ерекшеліктері мен когамда алатын орнына байланысты мiнез-құлық нормаларын реттейтін қағидалар жиынтығын қамтып, дәрігердің науқастармен және олардың туыстарымен өзара карым-қатынасына, тән және жан тазалығын қарастырады.Медициналық этиканың құрамдас бөлігі деонтология болып табылады. Бұл жаңа ғылым саласы XIX ғасырдың басында пайда болды (грекше deon - тиiстi; logos ғылым, ілім). Деонтология термині қолданысқа енгенiне аса көп болған жоқ: өткен ғасырдың басында ағылшын философы И. Бентам оны адамның кәсіби мінез-құлқы туралы ғылымның атауы ретінде ауызға алған.
Этиканың маңызы тәжірибелік қызметтегі, ғылыми жұмыстардағы адамдар арасындағы қатынастың нормаларын суреттеуде колданылады. «Кәсіптік этика» түсінігі кең колданылады. Сондықтан мамандық көзқарасына дәстүрлер, идеялар, тәжі-рибелер жиынтығы болады. Дәрігерлік және мейірбикелік этика туралы түсінік, ғылыми медициналық зерттеулер туралы этика планетамыздағы медициналық қызметтің барлық тарихына кіретін принцптерді құрайды. Бұл жерде медицина кыз-меткерлерінің кәсіптік міндеті, кәсіптік компетенттілік, деонтология сияқты категорияларға көп орын бөлінеді.
Этиканың маңызы тәжірибелік қызметтегі, ғылыми жұмыстардағы адамдар арасындағы қатынастың нормаларын суреттеуде колданылады. «Кәсіптік этика» түсінігі кең колданылады. Сондықтан мамандық көзқарасына дәстүрлер, идеялар, тәжі-рибелер жиынтығы болады. Дәрігерлік және мейірбикелік этика туралы түсінік, ғылыми медициналық зерттеулер туралы этика планетамыздағы медициналық қызметтің барлық тарихына кіретін принцптерді құрайды. Бұл жерде медицина кыз-меткерлерінің кәсіптік міндеті, кәсіптік компетенттілік, деонтология сияқты категорияларға көп орын бөлінеді.
Дәрігерлік міндет
Дәрігерлік міндет дәрігер мен науқас арасындағы, дәрігерлер арасындағы, дәрігер және қоғам арасындағы қатынасты реттейтін бұрыннан қалыптасқан талаптардан және нормалардан тұратын комплекс. Кәсіптік міндет бір жағынан дәрігерлік моральдің басты принцпі гуманизмнің белгісі болып табылады, (адамгершілік, адамдарды сүю), ал екінші жағынан гуманизм және дәрігерлік міндет қарама-қарсылықта көрінеді. Дәрігер ешкімге де медициналык көмек көрсетуден бас таруға болмайды. Бұл моральді міндет Гиппократтың антында, Женева декларациясында және басқа да құжаттарда айтылған.
Дәрігерлік құпия
1. Медициналық көмекке жүгіну фактісі, азаматтың денсаулығының жай-күйі, оның ауруының диагнозы туралы ақпарат пен оны зерттеп-қарау немесе емдеу кезінде алынған өзге де мәліметтер дәрігерлік құпияны құрайды.
2. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында белгіленген жағдайлардан басқа, оқыту, кәсіптік, қызметтік және өзге де мiндеттерді орындау кезінде дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтер белгілі болған адамдардың оларды жария етуіне жол берілмейді.
3. Дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтерді пациенттiң немесе оның заңды өкілінің келісімімен пациентті зерттеп қара және емдеу мүддесіне орай, ғылыми зерттеулер жүргізу, осы мәліметтерді оқыту процесiнде және өзге де мақсаттарға пайдалану үшін басқа жеке және (немесе) заңды тұлғаларға беруге жол беріледі.
Дәрігерлік деонтология
Медициналык деонтология медицина кызметкерлері кызметінін моральді-этикалык негіздерін, олардын рухани және жеке қасиеттеріне койылатын талаптарын, коғам мен халык алдындары жауапкершіліктерін, науқастармен, олардын туыстарымен, әріптестерімен өзара карым-катыстарын камтиды. Бұған дәрігердің кәсіби тұргыдан өсу, науқастардың тілек талаптарын мейлінше қанагаттандыру максатымен емдеу, аурудын алдын алу. Мекемелерінің кызметін уйымдастыру мәселелері жатады.«Дәрігер шеберлігі» ұтымын техникалык тәсілдер кауызына камап қоюга болмайды. Бұл – дәрігердің бойына біткен «клиникалык ойлау жуйесі» деп аталатын, интеллектуальді жұмыс түрінде көрінетін творчестволық үрдіс.
Қорытынды
Мейірбикеде,дәрігер де емделушіге тәуелсіздікті,өзі мен қоршаган орта арасындағы үйлесімді тез қайтару үшін қолынан келгеннің «бәрін істеу керек. Бұл жолда емделушінің барлық проблемаларын шешуге тура келеді-физикалык, әлуметтік, рухани, психологиялық. Вирджини Хендерсонның жақсы анықтамасы бойынша: «Біздің міндетіміздің бірі-адамның денсаулығына, сауығуына және тыныш өліміне қатысы бар іске көмек көрсету" болып табылады.
