Ф. Ш. Оразбаева, Ж. Т. Дәулетбекова, Р. С. Рахметова, А. Қ. Рауандина

Жаңа сөздер
шебер
ОҚЫЛЫМ
 
АЙТЫЛЫМ
Оқы. Қайтала. 
Дұрыс айт!
өнер
[өнөр]
ойын-сауық
[ой
ұ
н-сауұқ]
сәулет өнері 
ойын-сауық орталығы
«Ханшатырдың» ішінде тропикалық бақтар, гүлзарлар бар. 
Ғимараттың сәулетшісі — өз ісінің шебері.
«Ханшатыр» — 
ерекше имарат!
9
-саба
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

119
4.
Сәулет
ТЫҢДАЛЫМ
 
АЙТЫЛЫМ
1-тапсырма. 
Мәтінді тыңда. Сұрақтарға жауап бер. 
1. «Ханшатыр» қандай сәулет өнеріне жатады?
2. «Ханшатыр» — қандай орталық?
3. «Ханшатырдың» жобасын кім жасаған?
ОҚЫЛЫМ
 
2-тапсырма. 
Мәтінді рөлге бөліп оқыңдар. 
— Бұл — «Ханшатыр» ма? Оның ішінде не бар?
— Иә, бұл — ең үлкен сауда орталығы әрі ойын-сауық кешені. Онда сауда 
орындары, тропикалық бақтар, гүлзарлар бар.
— Ғимараттың қабырғасы неден жасалған?
— Қабырғасы темірден, шыныдан жасалған. Іші жарық.
— Жүр, кірейік.
АЙТЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
1. 
2. 
3. 
4. 
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

120
ЖАЗЫЛЫМ 
лгі:
 
Айару: «Ханшатыр» — керемет ғимарат!
ЖАЗЫЛЫМ
бар.
— әсем қала.
— Астанадағы ең 
әдемі ғимарат.
темір мен шыныдан жасалған.
«Ханшатырдың» ішінде
Ғимаратта бірнеше
бар.
Оның
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

121
4.
Сәулет
ЖАЗЫЛЫМ 
7-тапсырма. 
Суреттерге қара. Қайсысы ерекше ұнайды? Сипаттап жаз. 
Кел, жаттайық!
Жұмбақ
Мөлдiр мұз арқылы 
Нұр төгiп, күн тұрар. 
Ғимарат әр күнi 
Тазарып құлпырар.
(Терезе)
Есте сақта!
«Ханшатыр» — Астанадағы 
ерекше ғимараттардың 
бірі. Оның күмбезі темірден, 
шыныдан жасалған. 
Ғимараттың сәулетшісі — 
өз ісінің шебері.
АЙТЫЛЫМ_АЙТЫЛЫМ_Кө_кж_ие_к_-_Го_ри_зо_нт'>АЙТЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

122
АЙТЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
Нәтиже саба. 
Мен не йрендім?
10-11
-саба
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

123
4.
Сәулет
ЖАЗЫЛЫМ 
2-тапсырма. 
Суретті сөзбен сәйкестендір. Сөйлем құра.
Қала
Ауыл
Аспа жол
Субұрқақ 
АЙТЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
Екі топқа бөлініңдер. Мұғалім бірнешеге бөлінген қаланың суретін береді. 
Суретті бірінші боп құрастырып, ол қала туралы бес сөйлем айтқан топ жеңіп 
шығады.
АЙТЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
Білгенге маржан
Жұмбақ
Сәулеті сұлу-ақ, 
Ал суы суық-ақ. 
Жатады атқылап, 
Балалар қызығад!
(Субұрқақ)
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

І ЖАНДЫ ТАБИҒАТ
өзгеру — изменение 
сыныптастар — одноклассники
жанды/жансыз — живой/неживой (-ая, 
-ое, -ые)
өсімдік — растение 
өседі — растет
қора — загон для животных
қой — овца/баран
сиыр — корова
жылқы — лошадь
ешкі — коза
түйе — верблюд
мал — скот
құлын, құлыншақ — жеребенок
бота — верблюжонок
бұзау — теленок
қозы, қошақан — ягненок
лақ — козленок; козочка
секіреді — прыгает
еркелейді — ласкается
ара — пчела 
құмырсқа — муравей
қызғалдақ — тюльпан
жәндік — насекомые 
құстар — птицы
қорғайды — защищает, охраняет
көгершін — голубь 
тоқылдақ — дятел 
қарлығаш — ласточка 
балапан — птенец, цыпленок
жоғары — выше, высоко 
ұшады — летает
ұя салу — вить гнездо; гнездиться
тырна — журавль
шығарып салу — проводить, провожать
торғай — воробей 
жем шашу — давать корм 
ұя жасау — делать скворечник
үй құстары — домашние птицы 
төмен — низко, ниже
тауық — курица
үйрек — утка
қаз — гусь
әтеш — петух
II ЖАҚСЫДАН ҮЙРЕН, ЖАМАННАН ЖИРЕН
еңбекқор — трудяга
ақылды — умный (-ая; -ое; -ые)
сыпайы — вежливый (-ая; -ое; -ые) 
үлгілі — примерный (-ая; -ое; -ые)
тентек — шалун, избалованный (-ая; -ое; 
-ые)
мейірімді — добрый (-ая; -ое; -ые)
еріншек, жалқау/ жалқау емес — 
ленивый/неленивый (-ая; -ое; -ые) 
ерке — избалованный, ласковый (-ая; 
-ое; -ые)
жаман — плохо, плохой (-ая; -ое; -ие)
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

ешкім — никто 
әдепті/әдепсіз — вежливый, 
воспитанный / грубый, невоспитанный 
(-ая; -ое; -ые)
алғыс айту — благодарить
мінез — характер
келесі — следующий (-ая; -ее; -ие)
міну — залезать, сесть
әдет — привычка
тілазар — непослушный (-ая; -ое; -ые)
теріс қылық — плохой поступок
ұқыпты/ұқыпсыз — бережливый; 
аккуратный/ неаккуратный (-ая; -ое; 
-ые)
көтер — подними 
өз — сам; свой
кешік — опоздай
әрқашан — всегда
шула — шуми
бөліс — делись; распределение
қоқыс — мусор
қайырымды — добрый (-ая; -ое; -ые)
қарсы — против
оңай — лёгкий (-ая; -ое; -ие)
қиын — трудный (-ая; -ое; -ые)
қарны ашу — чувствовать голод
ертеңге қалдыру — оставить на завтра
таға — подкова
ұста — кузнец
апару/апармау — носить/не носить
ереже — правило
сындырып алған — сломал; расколотил 
сынған — сломанный
шебер — мастер
қызығу — заинтересоваться
айырбастап алу — менять, поменяться
шырпы қораптары — спичечные 
коробки
қауіпті — опасно
қате — ошибка, неправильный (-ая; 
-ое; -ые)
ренжі — обижайся
рас — правда, верно
III УАҚЫТ
сағат неше? — который час?
тура — ровно
қалды — осталось
кетті — прошло
таңертең — утром
жарым — половина
жуыну — умываться
жаттығу жасау — делать зарядку
қашан? — когда?
сабақтан кейін — после уроков
сабаққа дейін — до уроков
кешке — вечером
ерте — рано
кеш — поздно
күн тәртібі — режим, распорядок дня
таңғы ас — завтрак
түскі ас — обед
кешкі ас — ужин
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

немен? — чем?
бос уақыт — свободное время
қолданады — применяет; использует 
мезгіл — время 
тәулік — сутки
шұғылдану — заниматься
жыл — год
жылдың төрт мезгілі — четыре времени 
года
күн — день
күндіз — днём
түн — ночь
ұзақ — длинный (-ая; -ое; -ые), долгий 
(-ая; -ое; -ие)
боран соғады — буран метёт
қар ериді — снег тает
жиі — часто
найзағай ойнайды — молния сверкает
Ағаштар бүршік жарады. — На деревьях 
набухают почки.
егін ору — время уборки урожая
шық түсті — выпала роса
салқындайды — похолодает
мың — тысяча 
мұнара — купол
ІV СӘУЛЕТ
құрылысшы — строитель
сәулетші — архитектор
ғимарат — здание
жаңа — новый (-ая; -ое; -ые)
көпқабатты — многоэтажный (-ая; -ое; 
-ые)
кесене — мавзолей
сырты — снаружи
төбе — вершина, холм, потолок
орналасқан — расположен
қабырға — стена дома
сарай — дворец
қызғылт — розовый, красноватый (-ая; 
-ое; -ые)
мәрмәр тас — мрамор
субұрқақ — фонтан
киіз үй — юрта
аспа жол — канатная дорога
құм — песок 
бәйтерек — тополь
биіктігі — высота
ескі — старый (-ая; -ое; -ые)
кіру — зайти, входить, заехать
кешен — комплекс
мұнара — купол 
биіктігі — высота 
самұрық құс — самрук, мифическая птица
темір — железо, железный (-ая; -ое; -ые)
шыны — стекло
сұр — серый (-ая; -ое; -ые)
тұрғын — житель
шебер — мастер
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

Мазмұны:
1. Жанды табиғат
1. Күз келді ................................................. 4
2. Жанды және жансыз табиғат ............. 8
3. Үй жануарлары 
—
жанды табиғат ..... 11
4. Бұл 
—
малдың төлі .............................. 14
5. Менің ақ лағым бар ............................. 17
6. Жәндік жанды табиғатқа жата ма? ...... 20
7. Құстар 
—
біздің досымыз ................... 22
8. Қандай әдемі балапан! ....................... 25
9. Тырналар жылы жаққа ұшады .......... 28
10. Жем шашамыз ................................... 31
11. Үй құстары .......................................... 33
12. Нәтиже сабақ. Мен не үйрендім? .... 34
2. Жақсыдан үйрен, жаманнан
жирен
1. «Жақсы» деген немене? .....................37
2. «Жаман» деген немене? .....................40
3. Әлібек — әдепті бала .........................43
4. Ол — ұқыпты оқушы ...........................45
5. Әнел ақылды ........................................48
6. Қайырымды бала ................................50
7. Еріншектің ертеңі бітпес .....................52
8. Азға қанағат ет ....................................55
9. Мейірімді Нұрай ..................................58
10. Шебер бала ........................................60
11. Нәтиже сабақ. Мен не үйрендім? ....63
3. Уақыт
1. Сағат он екі болды .............................. 65
2. Сағат жетіде тұрамын ......................... 68
3. Ерте ұйықтаймын ................................ 73
4. Менің күн тәртібім ............................... 76
5. Бос уақыт ............................................. 79
6. Жылдың төрт мезгілі ......................... 82 
7. Қыс айлары ........................................ 85
8. Көктем мезгілі ..................................... 88
9. Жаз бен күз айлары ........................... 91
10-11. Нәтиже сабақ.
Мен не үйрендім? .................................... 94
4. Сәулет
1. Әкем 
—
сәулетші ................................. 96
2. Мен де сәулетші боламын ................100 
3. Жас сәулетшілер үйірмесінде ..........103
4. Ғажайып субұрқақ .............................106
5. Мынау — қандай жануардың мүсіні? . 108
6. Көктөбеге шығамыз ..........................111
7. «Бәйтерек» неге ұқсайды? ...............114
8. Қай ғимарат ұнайды? ........................116
9. «Ханшатыр 
—
ерекше ғимарат! .......118
10-11. Нәтиже сабақ.
Мен не үйрендім? ...................................122
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт

Учебное издание
Ф. Ш. Оразбаева, 
Ж. Т. Даулетбекова, 
Р. С. Рахметова, 
А. К. Рауандина, 
Л. С. Нурмуханова
Қазақ тілі. Балапан
Учебник
Часть 1
Для 3 класса
11-летней общеобразовательной школы 
с неказахским языком обучения
Методист: Б. К. Мукеева
Редакторы: М. А. Рыскулов, О. С. Жубаева
Художники: А. Айтжанов, Р. Байбекова, И. Гусева, 
М. Дильманов, И. В. Киянова, М. Мирошников, 
Е. Рагозина, В. Самаркина, А. Сейлханова, А. Склярова, 
Н. Старчикова, С. Сывороткина, С. Телеутова, 
М. Харитонова
Дизайн обложки: Д. Н. Буксикова
Технический редактор: Д. К. Тынбаев
Компьютерная верстка: С. Кыдырбай
Подписано в печать 12.12.18. Формат 60×90 
1
/
8
Печать 
офсетная. Гарнитура «DIN». Бумага офсетная. Усл. 
печ. л. 13,4. 
Дополнительный тираж 7000
Отпечатано ТОО «Реформа»
050022, Казахстан, Алматы,
пр. Сейфуллина, 597-A
тел: +7 (727) 220 76 60, +7 (727) 220 76 61
e-mail: info@kokziek-gorizont.com
www.kokziek-gorizont.com
Оқу басылымы
Ф. Ш. Оразбаева, 
Ж. Т. Дәулетбекова, 
Р. С. Рахметова, 
А. Қ. Рауандина, 
Л. С. Нұрмұханова
Қазақ тілі. Балапан
Оқулық
1-бөлім
Қазақ тілінен басқа тілде оқытатын 
11 жылдық жалпы білім беретін мектептің 
3-сыныбына арналған
Әдіскер: Б. Қ. Мүкеева
Редакторлары: М. А. Рысқұлов, О. С. Жұбаева
Суретшілер: А. Айтжанов, Р. Байбекова, И. Гусева, 
М. Дильманов, И. В. Киянова, М. Мирошников, 
Е. Рагозина, В. Самаркина, А. Сейілханова, 
А. Склярова, Н. Старчикова, С. Сывороткина,
С. Телеуітова, М. Харитонова
Мұқаба әрленімі: Д. Н. Буксикова
Техникалық редактор: Д. К. Тынбаев
Беттеуші: С. Қыдырбай 
12.12.18 басылымға жіберілді. 60×90 
1
/
8 
форматы. 
Офсеттік басылым. «DIN» қаріп түрі. Офсетті қағаз. 
Шартты баспа табағы 13,4. 
Қосымша таралымы 7000
«Реформа» ЖШС-нде басылған.
050022, Қазақстан Республикасы, Алматы қ.,
Сейфуллин даңғылы, 597-А, 
тел. +7 (727) 220 76 60, +7 (727) 220 76 61
e-mail: info@kokziek-gorizont.com
www.kokziek-gorizont.com
Электрондық оқулық
Кө
кж
ие
к
-
Го
ри
зо
нт