Г. М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия 3
Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
Жограы геодезия оку куралы
| Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
50 11 сурет –Рефракция бұрышы Бұл бұрыштың АВ түзуінің соңғы нүктесінен ӛтетін вертикаль жазықтыққа түсетін проекциясы вертикаль рефракция деп аталады, ал горизонталь жазықтағы проекциясы –горизонталь немесе бүйілік рефракция деп аталады. Бүйірлік рефракция горизонталь бұрыштарды ӛлшеудің кездейсоқ және жүйелі қателерде, ал вертикаль рефракция – зениттік қашықтық қателеріне алып келеді. Вертикальді кӛлбеуліктен бір–екі деңгейге жоғары. Рефракция шамасына температураның ӛзгеруі (температура градиенті) ең кӛп әсер етеді. Бүйір рефракция түнгі және күндізгі кезеңдерде қарама-қарсы белгіде болады. Кӛлбеу рефракцияның азайтудың тиімді шарасы: торларды сәулелердің рефракциялық әсерінің күшті жерлерінен қашықтау жерлерден ӛтуін ескеріп жобалау; температуралық градиент шамалары минимальді аспаптарды таңдау; әрбір пунктте әртүрлі, бірақ метеорогиялық жағдайлары бойынша қолайлы аспаптарды қолдану қажет. Бақылаулар жүргізу үшін қолайлы кезең – таңертең және кешкі кезеңнің күн ұясына кіргеннен кейін 1сағаттан кейін. Ауаның конверциялық ағыны. Күнмен жер бетінің қызуы салдарынан пайда болады. Олар визирлік нысаналар кӛрінісінің биіктігі және азимуты бойынша тербелістерге алып келеді, ол биссекторды бағыттауды қиындатады. Белгілердің бұрылуы. Әрбір сигнал немесе штативтің әруақытта температуралық ӛзгерістерден, жел қысымынан жеке бӛліктерінің деформациялануынан аздаған ауытқулары (азимуты бойынша) болады. Визирлік цилиндр қателер – күн сәулесінің тегіс емес түсуінен болатын құбылыс, оның салдарынан визирлік қондырғының бақылынатын осінен жүйелі ауытқу орын алады. Егер цилиндрдің бір бӛлігіне жарық түссе, ал екіншісі кӛлеңкеде болса, онда оны кӛлеңкеде жобалағанда жарық бӛлігі ғана |