Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия
69
дәлдігін арттыру және де ӛлшенген
шамалар мен функцияларының
дәлдіктерін бағалау табылады.
Теңестіру есептері тек ӛлшеулер қажетті ӛлшеулерден кӛп есе артық
болса ғана жүргізіледі.
Геодезиялық тораптарды теңестірудің екі классикалық коррелаттық
және параметрлік әдістері бар.
6.2.1 Геодезиялық тораптарды теңестірудің коррелатық әдісі
Коррелатық әдісіте
есеп
шартты экстремум функциясын
min
2
pv
кӛмекші белгісіздер – коррелаттар кӛмегімен анықтауынан алынады.
Шартты теңдеулерді анықтайтын математикалық қатыстар, тордың
бостығына немесе бос еместігіне байланысты. Егер тек керекті ғана бастапқы
мәліметтер берілсе, тор бос деп есептелінеді. Триангуляцияда бұл бір ғана
бастапқы пункті, тек екі бастапқы пункттердің координаттары немесе бір
ғана бастапқы пункт ұзындығы және азимуты ӛлшенген
бар торлар болып
табылады.
Бос емес тораптар деп бастапқы мәліметтері ӛте кӛп болатын, яғни
бірнеше пунктердің координаттары, екі немесе одан кӛп азимуттары және
базисы бар тораптар аталады.
Тәуелсіз шартты теңдеулердің санын және түрін анықтау үшін келесі
формулалар берілген:
теңдеулердің барлығы
Sн = D
– 2k – t;
фигура
теңдеулері
f = D – p – t + 1;
полюс теңдеулері
c = p – 2n + 3;
(49)
базис теңдеулері
rб = kб – 1;
дирекциондық бұрыш
rД = kД – 1;
абсцисса және ордин
rХ,У = 2 (kХ,У – 1),
мұнда
D
= D+ k
+ kS.
D
– тордағы ӛлшенген бағыттардың саны;
k
және
kS
– қосымша ӛлшенген бағыттар саны, бірақ координаттар
бойынша қабырғалары және азимуттары есептеліп берілген;
n
– тораптағы барлық пункттердің саны;
k
– анықталынып жатқан пункттер саны;
t
– бұрыштары ӛлшенген пункттер саны;
р
– тораптағы барлық
қабырғалар саны;
kS
– ӛлшенген және координаттар бойынша ӛлшенген базистік
қабырғалардың жалпы саны;