Формулы аппеляции к простоте

 
23 
Кешіріңіз, бұл менің қателігім (Извините, это моя ошибка). 
Бұл  ендігәрі  (екінші  рет)  қайталанбайды  (Это  больше  (второй  раз)  не 
повторится). 
 
Есте сақтаңыз!  
Айдың басында – в начале месяца 
Айдың бірінші жартысында – в первой четверти месяца 
Айдың ортасында – в середине месяца 
Айдың аяғында – в конце месяца 
 
 
34-тапсырма. Жақшаны ашып, сөйлемдерді толықтырыңыз. 
Ол  (в  начале  месяца)  шетелге  (в  командировку)  кетеді.  Бөлім 
бастығы (в первой четверти месяца) бөлім жұмысын тексерді. Бас маман (в 
середине месяца) мәжіліске баяндама дайындайды. Бөлім қызметкерлері (в 
конце месяца) бөлім бастығына есеп береді.  
 
35-тапсырма. Мәтінді оқып, аударыңыз.  
 
Бір айға жоспарлау  
Мен  әр  айдың  басында  бөлім  қызметкерлерімен  мәжіліс  өткіземін. 
Әр  айдың  басында  бір  айға  жоспар  жасап,  бекітемін.  Айдың  бірінші 
жартысында жаңа құжаттармен, сырттан келген ресми хаттармен танысып, 
тіркеймін.  Ресми  хаттар  туралы  мекемелерге  телефон  шаламын.  Айдың 
ортасында бір аптаға іссапарға барамын. Әр айдың 20-сында жетекші, бас 
мамандармен  кездесу  өткіземін.  Айдың  аяғында  бөлім  қызметкерлерінің 
жұмысын тексеремін. Бастыққа бір айлық жұмыстың есебін беремін.  
 
Сөздік  
бекітемін – утверждаю 
ресми хат – официальное письмо  
тексеру – проверять  
 
36-тапсырма. Сөз тіркестерін аударып, сөйлем құраңыз.  
В начале месяца буду проводить собрание, в начале месяца утверждаю 
план на месяц, в середине месяца поеду в командировку. Каждый месяц 20 
числа  провожу  встречу  с  ведущими  и  главными  специалистами.  В  конце 
месяца  проверяю  работу  сотрудников  отдела;  последняя  неделя  каждого 
месяца.  
 
37-тапсырма. Орыс тіліне аударыңыз. 
Мәжіліс  өткізу,  бір  айға  жоспар  жасау,  сырттан  келген  ресми  хат, 
құжаттарды тіркеу,  мекемелерге  телефон шалу, бір аптаға іссапарға бару, 
мамандармен кездесу, айдың аяғында, бір айлық жұмыстың есебі.  
 

 
24 
38-тапсырма. Сұрақтарға мәтіннің көмегімен жауап беріңіз.  
 
1. Сіз айдың ортасында бір аптаға қайда барасыз? 
2. Бөлім қызметкерлерімен жиналысты қашан өткізеді? 
3. Айдың бірінші жартысында не істеуді жоспарлайсыз? 
4. Бас және жетекші мамандармен қашан кездесу өткізесіз? 
5. Сіз лездемені қашан өткізесіз? 
6. Айдың аяғында қандай жұмыс жүргізесіз? 
7. Ресми хаттарды қашан тіркейсіз? 
8. Бастыққа бір айлық жұмыс туралы есепті қашан бересіз? 
9. Әр айдың сәрсенбісінде қандай жұмыс атқарасыз? 
10. Әр айдың соңғы аптасында бастықтың қабылдауында боласыз ба? 
 
39-тапсырма. Сөйлемдерді аяқтаңыз. 
Айдың  басында  жиналыс  ...  .  Айдың  бірінші  аптасында  шетелге 
іссапарға  ...  .  Айдың  ортасында  мекеме  қызметкерлерімен  ...  .  Айдың  әр 
жұмасында  жеке  адамдарды  ...  .  Айдың  аяғында  жетекші  мамандармен 
мәжіліс  ... .  Айдың  әр дүйсенбісінде  лездеме  ... .  Айдың  әр  бейсенбісінде 
жаңа құжаттармен ... . Айдың соңғы аптасында бұйрықтарға қол ... . Айдың 
әр сәрсенбісінде өтініш, арыздар ... .  
 
Мақал-мәтелді есте сақтаңыз!  
 
Жаңбырсыз – жер жетім, басшысыз – ел жетім. 
 
 
40-тапсырма. Кесте бойынша сөйлем құраңыз. 
 
Қыркүйектің 1-нен 
 
 
 
жаңа құжаттармен танысу; 
  5-не  
 
 
 
жеке  адамдардың  өтініштерін 
тіркеу; 
  5-нен – 10-на 
 
 
бөлім қызметкерлерімен кездесу; 
  10-нан – 15-не дейін   
бөлім жұмыстарын тексеру; 
  15-нен – 20-на   
 
құжаттарды рәсімдеу; 
  20-нан – 30-на   
 
іссапарға бару
.
 
 
41-тапсырма. Бір айға іс шараларды жоспарлап, әңгімелеңіз. 
 
42-тапсырма.  Төмендегі  сөйлемдерден  бір  сөйлем  құрап,  жоспарланған 
істің орындалмағанына өкініш білдіріңіз. 
Үлгі: Мамыр айында ісшараның өтуіне қатыспадым. Ауырып қалдым. 
Мамыр  айында  іс  шараның  өтуіне  қатысайын  деп  едім,  бірақ,  өкінішке 
орай, ауырып қалдым.  
1.  Айман  желтоқсанның  аяғына  дейін  жылдық  есепті  бітірмеді. 
Компьютер істемеді. 

 
25 
2.  Сәрсен  наурызда  халықаралық  конференцияға  қатыспады.  Жұмыс 
бабымен аяқ астынан іссапарға кетті. 
3.  Әлия 
Маратқызы  оныншы  сәуірде  шетелдік  әріптестермен 
кездеспеді. Олар кешікті. 
 
43-тапсырма. Сұхбатты толықтырыңыз.  
- Әлия Мұратқызы бір айға жұмыс жоспарын жасадыңыз ба? 
- ....  
- Айдың басында не істейсіз? 
- .... 
- Іссапарға айдың нешесінде барасыз? 
- .... 
- Келіп түскен хаттарға айдың нешінші аптасында жауап бересіз? 
- .... 
- Айдың аяғында қандай іс шара өткізесіз? 
 
44-тапсырма.  Сөйлемдерді  орыс  тіліне  аударып,  өткен  шақ  формасына 
қойыңыз. 
Қазан  айының  бірінен  бастап  бөлім  бастығы  кезекті  еңбек 
демалысына  кетеді.  Қазан  айының  бесінен  бастап  бөлім  қызметкерлері 
жаңа  құжаттармен  танысады.  Қазан  айының  онында  мекемеде  жиналыс 
болады.  Қазан  айының  он  бесінен  бастап  шетелге  іссапарға,  бөлімнен  екі 
адам  барады.  Қазан  айының  жиырмасынан  бастап  жетекші  мамандар 
аттестациялық сынақ тапсырады.  
 
45-тапсырма. Кесте бойынша сөйлем құрыңыз. 
 
 
3-ші аптасында   
 
барамын 
Басында 
 
 
 
кездесемін 
1-ші аптасында   
 
танысамын 
Мен айдың ортасында   
 
 
өткіземін 
2-ші аптасында   
 
тіркеймін 
аяғында 
 
 
 
тексеремін 
боламын 
 
46-тапсырма.  Шағын  мәтінді  аударып,  әңгімелеңіз.  Мәтінге  сұхбат 
құрыңыз. 
Әнуардың  жаңа  мекемеде,  ақпарат  бөлімінде,  жұмыс  істегеніне  үш 
ай  болды.  Ол  жаңа  қызметті  тез  меңгеріп,  әріптестерімен  тіл  табысты, 
жұмысқа тыңғылықты, жауапты қарады. 
Бүгін  бөлімнің  мәжілісі  болды.  Әнуар  мәжілісте  бір  айлық 
жұмыстың  есебін  берді.  Әнуар  айдың  басында  жаңа  құжаттарды  тіркеді. 
Айдың ортасынан бастап жиырмасына дейін іссапарға барды. Әнуар айдың 
аяғында жеке адамдарды қабылдағаны, бастықтың қабылдауында болғаны, 
өтініштерді тіркегені туралы айтып өтті.  

 
26 
47-тапсырма.  Әріптесіңізден  бір  айлық  жұмыс  жоспары  туралы  сұрап, 
сұхбаттасыңыз. 
 
48-тапсырма.  Сағатты  қолдана  отырып,  бір  айға  жұмыс  жоспары 
туралы сұрап, сұхбаттасыңыз.  
 
49-тапсырма.  
а) Сұхбатты рольге қойып оқып, жаттығыңыз.  
ә) Осыған сәйкес сұхбат құрыңыз. 
б) Сұхбаттан монолог құрыңыз. 
 
- 
Әсел 
Болатқызы, 
бірінші 
тоқсанның 
жұмыс 
жоспарымен 
таныстырыңызшы. 
-  Бірінші  тоқсанның  бірінші  айы  қаңтарда  жоғарыдан  келіп  түскен 
құжаттарды рәсімдейміз. 
- Жеке адамдармен жұмысты қай айда жүргіземіз? 
- Жеке адамдармен жұмысты әр айдың соңғы аптасында жүргіземіз.  
- Ақпан, наурыз айларында қандай жұмысты жоспарлаймыз? 
-  Ақпан,  наурыз  айларында  жеке  кәсіпорындардың  жұмыстарын 
тексереміз.  
- Осы ісшаралардың орындалуын кімге жүктеп отырасыз? 
-  Бұл  ісшаралардың  өтуіне  өзім  жауапты  боламын,  себебі  мен  бөлім 
бастығымын. 
 
Есте сақтаңыз!  
жылдың басында – в начале года 
бірінші тоқсанда – в первом квартале 
екінші тоқсанда – во втором квартале 
үшінші тоқсанда – в третьем квартале 
жылдың ортасында – в середине года 
жылдың аяғында – в конце года 
 
  
 
Ай аттарын еске түсіріңіз  
қаңтар – январь   
 
 
 
 
 
шілде – июль 
ақпан – февраль   
 
 
 
 
 
тамыз – август 
наурыз – март   
 
 
 
 
 
қыркүйек – сентябрь 
сәуір – апрель 
 
 
 
 
 
 
қазан – октябрь  
мамыр – май 
 
 
 
 
 
 
қараша – ноябрь 
маусым – июнь   
 
 
 
 
 
желтоқсан – декабрь 
 
50-тапсырма. Жақшаны ашып, сөйлемді толықтырыңыз. 
 
Мен (в начале года) өтілетін іс шараға (план) жасаймын. (Начиная с 
марта  месяца)  барлық  бөлім  қызметкерлерінің  жұмысын  тексеремін.  (В 

 
27 
первом квартале) бөлім бастықтарымен үлкен мәжіліс өткіземін. (В конце 
мая)  келіп  түскен  хаттарға  толық  жауап  береміз.  (В  апреле)  кезектен  тыс 
демалыс  алғым  келеді.  (В  конце  года)  қызмет  бабымен  шетелге  іссапарға 
барамын.  (В  октябре)  жетекші  мамандармен  кездесемін.  (Во  втором 
квартале) жаңа құжаттарды рәсімдеймін.  
 
51-тапсырма. Мәтінді мәнерлеп оқып, аударыңыз. 
 
Бір жылға жоспарлау 
Мен  бөлім  бастығымын.  Мен  жыл  басында  бір  жылға  жұмыс 
жоспарын  жасаймын,  оған  бастық  қол  қойып  бекітеді.  Қарамағымда  жеті 
адам  жұмыс  істейді.  Бөлімнің  жұмысы  өте  ауыр,  сондықтан 
әріптестерімнің жауапты, тыңғылықты болуларын талап етемін.  
Жылдың  басында  бөлім  қызметкерлерін  бір  жылдық  жоспармен 
таныстырамын.  Ақпан  айында  бөлім  жұмысын  тексеремін.  Наурыздың 
аяғында  І  тоқсанда  атқарылған  жұмыс  туралы  есеп  беремін.  Жылдың  әр 
айында бөлім қызметкерлерімен жиналыс өткіземін. Сәуір айынан маусым 
айына  дейін  жаңа  құжаттармен  танысып,  рәсімдеу  жұмыстарын 
жүргіземін.  Шілде  айында  кезекті  еңбек  демалысына  шығамын.  Жылдың 
аяғында бір жылдық жоспардың орындалғаны туралы есеп беремін. 
 
Сөздік 
талап етемін – требую  
бір жылдық – годовой  
атқарылған жұмыс – выполненная работа  
әр айда – в каждый месяц  
кезекті еңбек демалысы – очередной трудовой отпуск  
 
52-тапсырма. Сөз тіркестерін, мәтінді пайдалана отырып, аударыңыз. 
В  моем  подчинении,  подписывают  и  утверждают,  требую  чтобы 
были ответственными, в начале года, ознакомить с годовым планом, отчет 
первого квартала, каждый месяц, проводить собрания, начиная с апреля до 
мая месяца, оформление документов, очередной трудовой отпуск, в конце 
года, годовой отчет, в третьем квартале, проводить мероприятия. 
 
53-тапсырма.  Сұрақтарға  мәтін  бойынша  жауап  беріп,  әріптесіңізбен 
сұхбаттасыңыз. 
Сіз жыл басында жұмыс жоспарын жасайсыз ба? Қарамағыңызда неше 
адам  жұмыс  істейді?  Сәуір  айынан  бастап  мамыр  айына  дейін  қандай 
құжаттармен танысып, олармен қандай жұмыс жүргізесіз? Бөлім жұмысын 
қай  айда  тексересіз?  Еңбек  демалысын  қай  айда  аласыз?  Наурыз  айында 
қандай  есеп  бересіз?  Бір  жылдық  жоспардың  орындалуы  туралы  есепті 
қашан бересіз?  
 

 
28 
Обратите  внимание  на  сочетание  осы  жылдың  желтоқсанынан 
бастап, в ней использована конструкция: 
Окончание шығыс септік – нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тен + бастап 
Данная конструкция переводится деепричастным оборотом. Начиная 
с … 
 
54-тапсырма. Сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып, сөйлем құраңыз. 
Начиная с этого года, начиная с середины месяца, начиная с прошлого 
года, начиная с сентября прошлого года, начиная с понедельника, начиная 
с пятницы, начиная со следующей недели, начиная с 3 октября, начиная с 
завтрашнего дня, начиная с 15 января сего года, начиная с самого утра. 
 
55-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз. 
Сейчас  работники  отдела  контроля  и  координации  готовят  годовой 
отчет.  Начальник  отдела  сейчас  принимает  посетителя.  Программист  как 
раз  сейчас  составляет  программу.  Я  обращаю  ваше  внимание  на 
следующие  вопросы.  Во-первых,  все  сотрудники  обязаны  представить 
отчет о работе за год. Во-вторых, начальник отдела должен составить план 
работы на следующий год. 
 
56-тапсырма. Кесте бойынша сөйлем құраңыз. 
 
Қаңтар  
 
 
 
 
 
ісспарға 
 
 
бару 
Ақпан 
 
 
 
 
 
мәжіліс 
 
 
тіркеу 
Сәуір  
 
 
айында 
 
демалысқа   
 
шығу 
Мамыр 
 
 
 
 
 
құжаттарды 
 
рәсімдеу 
Маусым 
 
 
 
 
 
жеке адамдарды   
қабылдау 
Қазан  
 
 
 
 
 
өтініш беру  
 
өткізу 
 
57-тапсырма.  Шағын  мәтінді  аударып,  әңгімелеңіз.  Мәтінге  сұрақ 
қойыңыз. 
Оспан бүгінгі мәжілісте бір жылдық жұмыстың есебін берді. Қаңтар, 
ақпан айларында бөлім қызметкерлері жаңа құжаттарды мемлекеттік тілді 
рәсімдеді.  Наурыз  айына  бастап  іс  шараларды  қазақ  тілінде  өткіздік. 
Маусымда  іссапарға  бардық.  Жалпы  бөлім  жұмысы  өз  уақытында 
орындалып отырады. 
 

 
29 
4-сабақ. 
ЖЕКЕ ЕҢБЕК ШАРТЫ 
Жеке  еңбек  шарты  –  қызметкер  мен  жұмыс  берушінің  арасында 
жазбаша  нысанда  жасалатын  екі  жақты  келісім.  Ол  бойынша  қызметкер 
қызмет  берушінің  актісін  атқара  отырып,  белгілі  бір  мамандық,  біліктілік 
немесе  лауазым  бойынша  жұмысты  орындауға  міндеттенеді,  ал  қызмет 
беруші қызметкерге жалақысын және заңдар мен тараптардың келісімінде 
көзделген  өзге  де  ақшалай  төлемдерді  уақытында  және  толық  көлемде 
төлеуге,  еңбек  туралы  заңдар  мен  ұжымдық  шартта  көзделген  еңбек 
жағдайларын қамтамасыз етуге міндеттенеді. 
Белгілі  бір  жан  мен  білім  дәрежесіне  жеткеннен  кейін  қызметке 
тұрғандардың әрқайсысының еңбек жолы осы құжаттан басталады.  
Еңбек шарты заңмен ресімделген екі жақтың (әдетте, «қызмет беруші» 
және  «қызметкер»  деп  аталады),  нақты  бір  міндеттерді  өзіне  ерікті  түрде 
алу туралы жазбаша келісімі болып табылады. 
 
1-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз. 
Составление  договора,  заключили  настоящий  договор,  договор 
составлен  в  3-х  экземплярах,  подписи  сторон,  текст  договора, 
обязательства  сторон,  форс-мажорные  обстоятельства,  предмет  договора, 
договорились о нижеследующем. 
 
2-тапсырма. Сөздік диктант. 
Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының 
Премьер-министрі, Сенаттың төрағасы, Мәжілістің төрағасы, Акционерлік 
қоғамның  құрылтайшысы,  Ұйымның  төрағасы,  қоғамның  төрайымы, 
төрайымның орынбасары. 
 
3-тапсырма. Көп нүктенің орнына дұрыс жалғауды қойыңыз. 
Қазақстан  Республикасының  қолданылып  жүрген  заңдар...  негізінде, 
«Дәуір»  жауапкершілігі  шектеулі  серіктестік(г)...  президенті,  төмендегі 
мәселелер  туралы  осы  шарт...  қол  қойылды,  шарт...  барлық  талаптары... 
орындауға,  маман...  мүддесі...  нұқсан  келтірмей,  шарт  бойынша  жұмыс 
барысы...  өзгерістер  енгізуге,  теңге  көлемі...  еңбекақы  белгіленеді,  шарт 
талаптары бойынша белгіленген басқа құжаттар... береді. 
 
4-тапсырма. Екі жақты сәйкестендіріңіз. 
Бұдан әрі қарай   
 
 
 
вовремя сообщить 
Маман деп аталады 
 
 
 
далее 
Қолданылып жүрген   
 
 
подписал договор 
Заңдары негізінде 
 
 
 
в праве требовать 
Шартқа қол қойды 
 
 
 
регулирует 
Еңбек қарым-қатынастарын реттейді 
именуемое 
Талаптарды орындауға міндетті 
 
специалист в ходе 

 
30 
работы на 
Жұмыс барысында 
 
 
 
основании 
действующих законов 
Шартты орындауды талап етуге 
құқылы 
 
 
 
 
 
обязан выполнять 
Дер кезінде хабарлауға  
 
 
требования 
 
5-тапсырма.  Көп  нүктенің  орнына  жіктік  жалғауын  өткен  шақта 
қойыңыз. 
Мен  тексер...,  бар...,  кел...,  қатыс...,  жаса...,  қол  қой...,  сөйлес..., 
хабарлас...,  мәлімде...,  есеп  бер....,  орында...,  атқар...,  аудар...,  келіс..., 
келіспе....,  жоспарла...,  ат  салыс...,  пайдаланба...,  қатыспа...,  залал 
келтірме..., ескертіл.... 
 
6-тапсырма. Жоғарыда пайдаланылған етістіктерді жіктеңіз. 
1. Мен 
2. Сен 
3. Сіз 
4. Ол 
5. Біз 
6. Сендер 
7. Сіздер 
8. Олар 
 
7-тапсырма. Берілген етістіктерді шақ формаларына қойыңыз. 
- келер шақ (3-ж) 
анықта,  анықтама  бер,  атқар,  бас  қос,  доғар,  даярла,  ескер,  жауап 
қайтар, жауапкершілік арт, жетік біл, жоспарла, жүргіз, қабылда, қалыптас, 
құрастыр, ойна,  пайда бол,  пысықта, сақта, талда, ірікте, ұзарт, хабардар 
бол. 
- өткен шақ (2-ж) сыпайы түрі 
Ақылдасу, 
әзірлеу, 
белгілеу, 
 
жандандыру, 
жеделдету,  
жекешелендіру,  жүктеу,  көздеу,  көңіл    бөлу,  қамтамасыз  ету,  мақұлдау, 
мән беру, міндеттеу, ресімдеу, сайлау, іске асыру. 
 
8-тапсырма. Үлгімен танысып, толтырыңыз. 
 
Жеке еңбек шарты 
2008 жылғы  
 
                                       
айы,  күні                 
 
 
 
 
 
Астана қ. 
Біз,   
 
 
 
, бір жағынан (тапсырысшы),  
(кәсіпорынның атауы, басшысының  аты-жөні) жұмыскер   
 
 
, 
екінші жағынан орындаушы), 
 
 
 
(аты-жөні) 

 
31 
Қазақстан  Республикасының  қазіргі  қолданып  жүрген  заңдарына  сәйкес 
төменде көрсетілген еңбек шартына қол қоямыз. 
(Еңбек келісімінің мазмұны  қысқаша баяндалады) 
Атқарылатын жұмыс   
Орындалу мерзімі  
Екі жақтың міндеттері 
1. Тапсырыс берушінің міндеттері:  
- осы шарт талаптарын орындау; 
-  Қазақстан  Республикасының  Еңбек  туралы  Заңының  талаптарын 
орындау.  
2. Орындаушының міндеттері: 
- осы шарт талаптарын орындау; 
- шарт бойынша жұмыс түрімен қамтамасыз ету; 
-  техника  қауіпсіздігіне,  өндірістік  санитария  талаптарына  сәйкес  жағдай 
жасау; 
-  жұмыс  кестесінің  өзгерістері  жөнінде  жұмысшыны  (қызметкерді)  бір  ай 
бұрын хабардар ету; 
-  егер  шартта  көрсетілген  талаптар  орындалмаса,  онда  екі  жақ  та  «Еңбек 
туралы» Заңның талаптары бойынша жауап береді. 
Осы шарттың күші: 
- екі жақтың өзара келісімі арқылы; 
- орындаушының іскерлік деңгейінің төмен екендігі байқалған жағдайда; 
-  орындаушы  еңбек  тәртібін  бұзған  жағдайда  мерзімінен  бұрын 
тоқтатылады.  
Осы еңбек келісіміне байланысты даулар қолданылып жүрген заңдар 
арқылы белгіленген тәртіпте шешіледі. 
 Кәсіпорын басшысы   
 Жұмысты атқарушы   
 
9-тапсырма. Мәтінді оқып, талдаңыз. 
 
Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің 
АР-НАМЫС КОДЕКСІ 
Мемлекеттік қызметшілердің қызмет этикасы ережелері 
 
Мемлекеттік  қызмет  атқару  қоғам  мен  мемлекет  тарапынан  ерекше 
сенім  білдіру  болып  табылады  және  мемлекеттік  қызметшілердің 
адамгершілігіне  және  моральдық-этикалық  бейнесіне  жоғары  талаптар 
қойылады. 
Қоғам  мемлекеттік  қызметші  өзінің  барлық  күш-жігерін,  білімі  мен 
тәжірибесін  атқаратын  кәсіби  қызметіне  жұмсайды,  өзінің  Отаны  - 
Қазақстан  Республикасында  адал  да  қалтықсыз  қызмет  етеді  деп  сенім 
білдіреді. 
Қазақстан  Республикасы  Мемлекеттік  қызметшілерінің  осы  ар-
намыс  кодексі  мемлекеттік  қызметшілердің  қызмет  этикасы  ережелері 

 
32 
(бұдан  әрі –Кодекс) 1999 жылғы 23 шілдедегі Қазақстан Республикасының 
«Мемлекеттік қызмет туралы» Заңына, 1998 жылғы  2 шілдедегі Қазақстан 
Республикасының  «Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  күрес  туралы»  Заңына 
және  жалпы  қабылданған  моральдық-этикалық  нормаларға  сәйкес 
Қазақстан    Республикасы  мемлекеттік  қызметшілері  мінез-құлқының 
негізгі қалыптарын  белгілейді. 
Мемлекеттік  органдардың  басшылары  осы  Кодекстің  мәтінін 
мемлекеттік органдардың ғимараттарында баршаға көрінетіндей жерлерге 
орналастыруды қамтамасыз етеді. 
 
I. 
Мемлекеттік қызметшілер өз қызметінде: 
1.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  саясатын  жақтауға  және 
оны  дәйекті  жүзеге  асыруға,  өзінің  іс-әрекетімен  мемлекеттік  биліктің 
беделін  нығайтуға,  мемлекет  мүдделерін  қорғауға,  Қазақстанның  беделін 
түсіретін іс-әрекеттер жасауға жол бермеуге; 
2. 
Конституцияны 
бұлжытпай 
сақтау 
және 
Қазақстан 
Республикасының  заңдарына,  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
актілеріне сүйене отырып, заңдылықтар қағидаттарын басшылыққа алуға; 
3.  Азаматтардың  құқықтарын,  бостандықтары  мен  заңды  мүдделерін 
сақтау  мен  қорғауды  қамтамасыз  етуге,  адамның  және  азаматтың 
құқықтары  мен  бостандықтарын  бұзуға  бастайтын  іс-әрекеттерге  жол 
бермеуге; 
4.  Қазақстан  халқының  бірлігі  мен  елдегі  ұлтаралық  татулықты 
нығайтуға жәрдемдесуге; 
5.  Мемлекеттік  және  еңбек  тәртібін  бұлжытпай  сақтауға,  өзінің 
қызметтік міндеттерін адал, әділ де сапалы атқаруға, ол үшін өзінің жұмыс 
уақытын тиімді пайдалануға; 
6.  Жоғары  кәсіби  жұмыс  үшін  барлық  күш-жігерін  жұмсауға, 
қойылған міндеттерді шешудің оңтайлы және үнемді әдістерін қолдануға, 
сеніп  тапсырылған  мемлекеттік  мүліктерге  ұқыппен  қарап,  оны  ұтымды 
әрі тиімді пайдалануға; 
7. Сыбайлас жемқорлық көріністеріне қарсы тұруға; 
8.  Мемлекеттік  қызмет  мүдделеріне  залал  келтіретін  іс-әрекетті 
болдырмауға,  мемлекеттік  қызметшінің  жеке  мүдделерін  қозғайтын 
мәселелер  жөнінде  шешімдер  қабылдауға  қатысы  бар  адамдардың 
қызметіне араласпауға; 
9.  Кәсіпкерлік  қызметке  араласуға  және  жекелеген  шаруашылық 
субъектілерінің мүдделерін сүйемелдеуге жол бермеуге; 
10.  Қызметтік  ақпаратты  пайдакүнемдік  және  өзге  де  жеке 
мақсаттарға пайдалануға жол бермеуге; 
11.  Қызметі  жоғары  немесе  төмен  тұрған  не  өзімен  қызмет  немесе 
жұмыс бойынша өзге де тәуелділіктегі адамдармен ақшалай немесе өзге де 
мүліктік сипаттағы құмар ойындарға қатыспауға; 

 
33 
12.  Мемлекеттік  функцияларды  орындаумен  байланысты  жеке  және 
заңды  тұлғалардан  сыйлықтар  қабылдау  немесе  қызметін  пайдалану 
фактілеріне жол бермеуге; 
13.  Заңмен  белгіленген  жағдайлардан  басқа,  қазақстандық  немесе 
шетелдік  жеке  және  заңды  тұлғалар  есебінен  мемлекетішілік  және 
шетелдік  туристік,  емдеу-сауықтыру  және  өзге  де  сапарларға 
шақырулардан бас тартуға; 
14.  Өзінің  іске  көзқарасымен  және  жеке  мінез-құлқымен  ұжымда 
орнықты  және  жағымды  моральдық-психологиялық  жағдай  туғызуға 
ықпал етуге; 
15.  Мемлекеттік  органдардың  тиімді  жұмыс  жасауына  және 
мемлекеттік  қызметшілердің  қызметтік  міндеттерін  тиісінше  орындауына 
бөгет болатын іс-әрекеттерге қарсы тұруға; 
16.  Кадрларды  жерлестік  және  жеке  өзіне  берілгендік  белгілері 
бойынша іріктеу мен орналастыру жағдайларына жол бермеуге; 
17.  Басқа  мемлекеттік  қызметшілер  талаптарынан  қызмет  этикасы 
нормаларын бұзу фактілеріне жол бермеуге және жолын кесуге; 
18. Өзінің қызметтік міндеттерін атқару кезінде киім киюдің әскерлік 
стилін ұстануға тиіс. 
 
II. Азаматтармен және заңды тұлғалармен қарым-қатынастарда 
мемлекеттік қызметшілер: 
1. Азаматтардың мемлекет институттарында сенімін нығайтуға ықпал 
етуге; 
2.  Қарапайымдылық  танытуға,  өзінің  лауазымдық  жағдайын,  соның 
ішінде  көлік,  сервис  және  өзге  де  қызметтерді  алу  кезінде,  баса 
көрсетпеуге және пайдаланбауға; 
3.  Өзінің  іс-әрекеттерімен  және  шешімдерімен  қоғам  тарапынан 
негізді  сынға  ұшырамауға,  сынағаны  үшін  қудалауға  жол  бермеуге,  оған 
төзімділікпен қарауға, оң сын-ескертпелерді, кемшіліктерді жою мен өзінің 
кәсіби қызметін жақсарту үшін пайдалануға; 
4.  Өтініштерді  қарау  кезінде  төрешілдік  пен  сөзбұйдаға  салу 
көріністеріне  жол  бермеуге,  олар  бойынша  белгіленген  мерзімде  қажетті 
шаралар қолдануға; 
5. Шығу тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайларына, 
жынысына,  нәсіліне,  ұлтына,  тіліне,  дінге  қарым-қатынасына,  сеніміне, 
тұрғылықты  жеріне  немесе  кез-келген  өзге  де  жағдайларға  қарамастан 
адамның және азаматтық ар-намысы  мен қадір-қасиетін құрметтеуге; 
6.  Жалпы  қабылдаған  моральдық-этикалық  нормаларды  сақтауға, 
мемлекеттік тілге және басқа тілдерге, Қазақстан халқының салттары мен 
дәстүрлеріне құрметпен қарауға; 
7. Сыпайы және әдепті болуға тиіс. 
 

 
34 
III. Өзіне бағынысты қызметкерлері болатын  
мемлекеттік қызметшілер: 
1. 
Бағынысты 
қызметшілердің 
міндеттері 
мен 
қызметтік 
өкілеттіктерінің  көлемін  олардың  атқаратын  лауазымдарына  сәйкес  дәл 
айқындауға,  бағынысты  қызметкерлерге  анық  орындай  алмайтын  өкімдер 
бермеуге  және  олардан  қызметтік  міндеттерінің  шеңберінен  тыс 
тапсырмалар орындауда талап етпеуге; 
2.  Бағынысты  қызметкерлеріне  қатысты  негізсіз  айыптауларға, 
дөрекілік  фактілеріне,  адамдық  қадір-қасиетін  кемсітуге,  жөнсіздікке  жол 
бермеуге; 
3. Бағынысты қызметкерлерді құқыққа қайшы теріс қылықтар немесе 
жалпы  қабылданған  моральдық-этикалық  нормалармен  үйлеспейтін  іс-
әрекеттер жасауға мәжбүр етпеуге тиіс. 
4.  Мемлекеттік  орган  қызметінің  мәселелері  бойынша  көпшілік 
алдында оның басшысы немесе мемлекеттік органның уәкілеттік берілген 
лауазымды тұлғалары сөйлейді. 
Мемлекеттік  қызметшілер  мемлекеттік  қызметінің  беделіне  нұқсан 
келтірмей, пікірталасты  әдепті түрде жүргізуі тиіс. 
5. Мемлекеттік қызметшілер мемлекеттік саясат және қызметтік ісінің 
мәселелері жөніндегі  өз пікірін, егер ол: 
1) мемлекет саясатының  негізгі бағыттарына  сәйкес келмесе; 
2)  жариялауға  рұқсат  етілмеген  қызметтік  ақпараттарды  ашатын 
болса; 
3) мемлекеттік лауазымды тұлғалардың атына әдепке сай емес сөздер 
айтудан тұрса, көпшілік алдында білдіруге тиіс емес. 
6.  Мемлекетті  қызметшінің  атына  коммерциялық  ұйымдарды 
басқаруы  және    немесе  кәсіпкерлік  қызметпен  айналысуы,  біреудің 
мүдделерін  сүйемелдеуі  жөнінде  негізсіз  көпшілік  алдында  айыптау 
болған жағдайда, ол тиісті түрде мұндай айыптауларды теріске шығаратын 
ақпаратты жариялауға тиіс. 
7.  Мемлекеттік  қызметшіні  сыбайлас  жемқорлық  жасаған  деп 
көпшілік  алдында  айыптаған  жағдайда,  ол  бұл    айыптауларды  теріске 
шығару, соның ішінде сот арқылы теріске шығару шараларын қабылдауы 
керек. 
8.  Мемлекеттік  қызметшілердің  осы  Кодексті  сақтауы  олардың 
қызметтік борышы болып табылады. 
9.  Осы  Кодексте  көзделген  талаптарды  бұзғаны  үшін  мемлекеттік 
қызметшілер  Қазақстан  Республикасының    заңнамасында  белгіленген 
тәртіппен жауапкершілікке тартылуы мүмкін. 
10.  Мемлекеттік  органның  ұжымы  оның  басшысының  шешімі 
бойынша мемлекеттік қызметшінің осы Кодексті сақтамау фактісін қарап, 
қараудың нәтижесі бойынша қоғамдық мін таға алады. 
 
Сөздік 
Тікелей - прямое 

 
35 
Бағыну - подчинение 
Қауіпсіздік - безопасность 
Құзырет - обязанность, полномочие 
Ұстау - задержать 
Қамау - заключения 
Құжат - документ 
Кәмелетке толмаған - несовершеннолетние  
Қадағалаусыз - без присмотра 
Құқық бұзу - правонарушение 
Жол қозғалысы - дорожное движение 
Қамтамасыз ету - обеспечение 
Бақылау - наблюдение, контроль  
Төлқұжат - паспорт 
Күзет қызметі - охранная служба 
Рұқсат ету - разрешить 
Жүйе - система 
Арнаулы - специальное 
Шешу - решить 
 
Грамматикалық анықтама  
 
Сөйлем түрлері 
 
Қазақ тілінде хабарлы, сұраулы, бұйрықты, лепті сөйлем түрлері бар. 
Мысалы:  
1. Хабарлы сөйлем: Тергеуші оқиға болған жерді тексереді. 
2.  Сұраулы  сөйлем:  Куә  ретінде  жалған  жауабыңыз  үшін  жазаға 
тартылатыныңызды білесіз бе? 
3. Бұйрықты сөйлем: Лауазымдық нұсқаулыққа өзгерістер енгізілсін. 
4. Лепті сөйлем: Жасасын сүйікті Отанымыз! 
 

 
36 
5-сабақ. 
ҚЫЛМЫСТЫҚ-АТҚАРУ ЖҮЙЕСІ 
 
1-тапсырма.  Терминдер  мен  терминдік  сөз  тіркестерін  қазақ  тіліне 
аударып жазыңыз. 
Положение 
Уголовно-исполнительного 
кодекса 
Республики 
Казахстан,  о  наказаниях  в  виде  привлечения  к  общественным  работам, 
ограничение  свободы  и  ареста,  по  мере  создания  необходимых  условий, 
льготные  условия  содержания  осужденных,  наказание,  отбывать 
наказание, исправительные колонии общего и строгого режима, нарушение 
установленного порядка, находящиеся в облегченных условиях наказания. 
 
2-тапсырма.  Қазақ  тіліне  аударыңыз.  Сала  терминдерін  тауып,  олармен 
сөйлем құраңыз. 
Уголовно-исполнительное  законодательство  Республики  Казахстан 
состоит  из  настоящего  Кодекса  и  иных  законов  Республики  Казахстан,  а 
также нормативных правовых актов, устанавливающих порядок в условиях 
исполнения  и  отбытия  наказания  и  иных  мер  уголовно-правового 
воздействия на осужденных. 
 
3-тапсырма.  Жоғарыдағы  сөз  тіркестерінің  төмендегі  баламасын 
табыңыз. 
1. Цели и задачи - 
2. Уголовно-исполнительное законодательство - 
3. Социальная справедливость - 
4. Исправление осужденных - 
5. Предупреждение - 
6. Иные преступления - 
7. Регулирование порядка - 
8. Отбывание наказаний - 
9. Охрана их прав - 
10. Законные интересы - 
11. Оказание им помощи - 
12. Социальная адаптация - 
 
а) сотталғандарды түзету. 
ә) әлеуметтік бейімдеу. 
б) мақсаттар мен міндеттер. 
в) әлеуметтік әділеттілік. 
г) алдын алу. 
д) қылмыстық-атқару заңнамасы. 
е) басқа да қылмыстар. 
ж) жазаларды өтеу. 
з) оларға көмек көрсету. 

 
37 
и) тәртіпті реттеу. 
к) заңды мүдделер. 
л) олардың құқықтарын қорғау. 
 
4-тапсырма.  Сөйлемдерді  қазақ  тіліне  аударып,  терминдер  мен 
терминдік сөз тіркестерін іріктеп жазыңыз. 
Беременным  женщинам  и  женщинам,  имеющим  малолетних  детей, 
отбывающим  наказание  в  исправительной  колонии,  судом  может  быть 
предоставлена  отсрочка  исполнения  наказания  соответственно  на  срок  до 
одного  года  или  до  достижения  ребенком  четырнадцатилетнего  возраста. 
Отсрочка исполнения наказания не применяется к женщинам, осужденным 
на  срок  более  пяти  лет  за  совершение  тяжких  и  особо  тяжких 
преступлений  против  личности.  Администрация  исправительного 
учреждения,  получив  постановление  суда  об  отсрочке  исполнения 
наказания  в  отношении  осужденной,  освобождает  ее.  У  осужденной 
берется подписка о явке в уголовно-исполнительную инспекцию по месту 
ее жительства в трехдневный срок со дня прибытия. 
 
5-тапсырма. Терминдік сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып жазыңыз. 
Администрация 
исправительного 
учреждения, 
направление 
представление в суд, применение  отсрочки исполнения, соответствующее 
ходатайство,  прилагается  характеристика,  акт  обследования  жилищно-
бытовых  условий,  необходимые  условия  для  проживания,  медицинское 
заключение,  достижение  ребенком  восьмилетнего  возраста,  объявить 
розыск  в  установленном  порядке,  письменное  предупреждение,  копия 
решения суда. 
 
6-тапсырма.  Жақшаны  ашып,  аударыңыз.  Терминдер  мен  терминдік  сөз 
тіркестерін жазып беріңіз. 
Қоғамдық  жұмыстарға  (привлечение),  (в  виде  лишения  права 
занимать  определенные  должности)  жазаны  өтеу.  Сотталған  адам 
босатылған жағдайда оған (принадлежащие ему вещи и ценности) беріледі. 
Әскери  міндетті  сотталғандар  жазаны  өтеп,  әскери  қызметін  (в 
соответствии с законодательством Республики Казахстан) өткереді. Оларға 
нормативтік-құқықтық  актілерімен  қарастырылған  (распространяются 
ограничения.  Жазаны  өтеудің  негіздемесі  болып  (приговор  или 
постановление суда)  табылады.  
 
7-тапсырма.  Жоғарыдағы  сөз  тіркестерінің  төмендегі  баламасын 
табыңыз. 
1. Исправление осужденного - 
2. Формирование правопослушного поведения - 
3. Позитивное отношение к личности - 
4. Установленный порядок исполнения и отбывания наказания - 
5. Мотивы совершенного преступления - 

 
38 
6. Законные интересы осужденных - 
7. Гарантии социальной справедливости - 
8. Иностранцы и лица без гражданства - 
9. Конкретный вид наказания - 
10. Иные нормативно-правовые акты - 
11. Установленные правила поведения - 
12. Влечет ответственность - 
 
а) жауапкершілікке тартылады. 
ә) шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ тұлғалар. 
б) сотталғандарды түзету. 
в) тұлғаға жақсы көзқарас. 
г) қылмыстар жасауға итермелеу. 
д) құқықмойындаушылық мінез-құлқын қалыптастыру. 
ж) жазаны орындау мен өтеудің белгіленген тәртібі. 
з) басқа да нормативтік-құқықтық актілер. 
ғ) жазаның нақты түрі. 
и) сотталғандардың заңды мүдделері. 
қ) әлеуметтік әділеттіліктің кепілдіктері. 
к) белгіленген тәртіп ережелері. 
 
8-тапсырма.  Қазақ  тіліне  аударып,  терминдер  мен  терминдік  сөз 
тіркестерін жазып беріңіз. 
Осужденные  имеют  право  на  получение  информации  о  порядке  и 
условиях  отбывания  назначенного  судом  вида  наказания,  своих  правах  и 
обязанностях.  Осужденные  имеют  право  обращаться  с  устными  и 
письменными предложениями, заявлениями и жалобами к администрации 
учреждения или органа, исполняющего наказание, в вышестоящие органы 
управления,  в  суд,  органы  прокуратуры,  иные  государственные  органы, 
общественные  объединения,  а  также  в  международные  организации  по 
защите прав и свобод человека. 
 
9- тапсырма. Төмендегі сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз. 
Түсініктеме  беруге  және  хат  алысуға  құқылы,  аудармашының 
қызметін  пайдалануға,  мемлекеттік  немесе  ресми  қолданыстағы  орыс 
тілінде,  бас  бостандығынан  айырылған  орындарда,  сот  үкімі  бойынша, 
мемлекеттік органдарға сайлану  және сайлауға қатысу, жергілікті өзін-өзі 
басқару  органдары,  сотталғанға  байланысты  қызметінен  босатылғандар, 
мәжбүрлеу шаралары, еңбек және тұрмыстық қамсыздануға көмек көрсету, 
әлеуметтік көмек көрсетудің басқа да түрлері, сотталғанды қауіпсіз орынға 
орналастыру, сотталған тұлғаға қарсы қылмыс. 
 
10-тапсырма.  Жоғарыдағы  сөз  тіркестерінің  төмендегі  баламасын 
табыңыз. 
1.  Исполнение наказания - 

 
39 
2.  Привлечение к общественным работам - 
3.  В виде исправительных работ - 
4.  В виде ограничения свободы - 
5.  В виде ареста - 
6.  В виде лишения свободы - 
7.  В одном исправительном учреждении - 
8.  Раздельное содержание осужденных - 
9.  Перемещение осужденных - 
10. Изменение вида исправительного учреждения - 
11. Материально-бытовое обеспечение - 
12. Медицинское обслуживание - 
13. Места отбывания наказания - 
14. Порядок исполнения приговора суда - 
 
а) жазаны өтеу орындары. 
ә) жазаны орындау. 
б) түзеу жұмыстары түрінде. 
в) қамау түрінде. 
г) түзеу мекемесінің түрін өзгерту. 
д) бас бостандығынан айыру түрінде. 
е) бостандықты шектеу түрінде. 
ж) қоғамдық жұмыстарға қатыстыру. 
з) сотталғандарды оқшаулап ұстау. 
и) материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету. 
к) бір түзеу мекемесінде. 
л) сотталғандарды жылжыту. 
м) медициналық қызмет көрсету. 
н) сот үкімін орындау тәртібі. 
 
11-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз. 
Срок  лишения  права  занимать  определенные  должности  или 
заниматься  определенной  деятельностью,  назначенного  в  качестве 
основного  наказания  или  в  качестве  дополнительного  вида  наказания  к 
штрафу,  привлечение  к  общественным  работам  или  исправительным 
работам, а также при условном осуждении, если в этом случае исполнение 
дополнительного  наказания  не  отсрочено,  исчисляется  с  момента 
вступления приговора суда в законную силу. 
 
 
12-тапсырма. Оқыңыз. Терминдер мен терминдік сөз тіркестерін жазып 
беріңіз. 
Белгілі  қызметті  атқару  немесе  белгілі  қызметпен  айналысу 
құқығынан  айыру  түрінде  жазаны  тағайындаған  жағдайда  бостандықты 
шектеу,  қамау,  бас  бостандығынан  айыру  немесе  тәртіптік  әскери 
бөлімшеде  ұстау  қосымша  жаза  ретінде  бұл  жазаның  белгіленген  негізгі 

 
40 
түрлерін өтеу мерзіміне жатады, бірақ бұл жағдайда оның мерзімі оларды 
өтеу уақытынан есептеледі. 
 
13-тапсырма. Терминдік сөз тіркестерін аударып, сөйлем құраңыз. 
Порядок  исполнения  наказания,  в  виде  привлечения  общественным 
работам,  исполняется  уголовно-исполнительной  инспекцией,  по  месту 
жительства  осужденного  на  объектах,  определяемых  местными 
исполнительными  органами  города,    акимами  района,  по  согласованию  с 
уголовно-исполнительной  инспекцией,  приговор  суда,  определяющий 
наказание  в  виде  привлечения  к  общественным  работам,  обращается  к 
исполнению  не  позднее  десятидневного  срока  со  дня  поступления  в 
уголовно-исполнительную  инспекцию,  распоряжение  суда,  копия 
приговора. 
 
14-тапсырма.  Қазақ  тіліне  аударып,  терминдер  мен  терминдік  сөз 
тіркестерін жазыңыз. 
Уголовно-исполнительная  инспекция:  ведет  учет  осужденных 
разъясняет  им  порядок  и  условия  отбывания  наказания;  запрашивает  в 
местных 
исполнительных 
органах 
районов 
(городов) 
объекты 
общественных  работ;  контролирует  поведение  осужденных;  принимает 
решение  о  задержании  осужденных,  уклоняющихся  от  отбывания 
наказания;  ведет  суммарный  учет  отработанного  ими  времени  и 
контролирует  своевременное  поступление  финансовых  средств  за 
выполненные осужденными работы в соответствующий бюджет. 
 
15-тапсырма.  Көп  нүктелердің  орнына  дұрыс  грамматикалық  форманы 
қойыңыз. 
Жазаны  өтеу  мерзім...,  қоғамдық  жұмыстар...  қатыстыру  түрі... 
есептеледі,  сотталған...  қоғамдық  жұмыстар...  орындаған  жағдайда, 
қоғамдық  жұмыстар...  орындалу  уақыты  демалыс  күндер...  төрт  сағат... 
аспауы  керек,    сотталғандар...  жұмыс  уақыт...  аптасы...  12  сағат...  аспауы 
керек,  дәлелді  себептер  болған  жағдай...  қылмыстық-атқару  инспекциясы 
аптасы...  аз  сағат  жұмыс  істеуге  рұқсат  береді,  ұйымдар...  әкімшілігі... 
сотталғандар... бақылау... жүктеледі, сотталғандардың орындаған жұмыс... 
көлем...  және  баға...  мекеме...  есептер...  бойынша  бағаланады,  есептелген 
қаражат тиісті бюджет... аударылады. 
 
16-тапсырма.  Жоғарыдағы  сөз  тіркестерінің  төмендегі  баламасын 
табыңыз. 
1. Злостное уклонение от отбывания наказания -  
2. В виде привлечения к общественным работам - 
3. Привлечение  к общественным работам - 
4. Более двух раз в течение месяца - 
5. Не вышедший на общественные работы без уважительных причин - 
6. Нарушивший трудовую дисциплину - 

 
41 
7. Скрывшийся с целью уклонения от отбывания наказания - 
8. Ответственность лиц - 
9. За нарушение осужденным порядка и условий отбывания наказания - 
10. Уголовно-исполнительная инспекция предупреждает -  
11. В соответствии с уголовным законодательством Республики Казахстан- 
12. В отношении осужденных - 
13. Отбывание наказания - 
14. Уголовно-исполнительная инспекция направляет в суд - 
15.  Представление  о  замене  общественных  работ  другими  видами 
наказания-  
16. В соответствии с пунктом 2 статьи 42 - 
 
а) тұлғалардың жауапкершілігі. 
ә) жазаны өтеуден қатаң бас тарту. 
б) қоғамдық жұмыстарға қатыстыру. 
в) қоғамдық жұмыстарға қатыстыру түрінде. 
г) қылмыстық-атқару инспекциясы ескертеді. 
д) дәлелсіз себептермен қоғамдық жұмыстарға шықпаған. 
е)  қоғамдық  жұмыстарды  жазаның  басқа  түрлерімен  ауыстыру  туралы 
ұсыным. 
ж) Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасына сәйкес. 
з) бір айда екі реттен астам. 
и) еңбек тәртібін бұзған. 
к) қылмыстық-атқару инспекциясы сотқа жібереді. 
л) сотталғанның жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін. 
м) сотталғанға қатысты. 
н) жазаны өтеуден бас тарту мақсатында жасырынып жүрген. 
о) жазаны өтеу. 
п) 42-баптың 2-тармағына сәйкес. 
 
17-тапсырма. Сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып, сөйлем құраңыз. 
Контролирует  поведение  осужденных,  центры  занятости  для 
трудоустройства,  привод  осужденных,  не  явился  по  вызову,  без 
уважительных  причин,  первоначальные  мероприятия  по  розыску 
осужденных,  выдать  разрешение  на  увольнение,  по  собственному 
желанию, в период отбывания наказания. 
 
18-тапсырма. Жақшаны ашып, аударыңыз. 
(К  исправительным  работам)  сотталғандар    белгіленген  жазаны  өтеу 
шарттары  мен  тәртібін  сақтаулары  міндетті.  Сотталғандардың  (из 
заработка)  сот  үкімімен  белгіленген  көлемде  қаражат  ұсталады. 
Сотталғандарға (в течение срока отбывания наказания) қылмыстық-атқару  
инспекциясының  рұқсат  қағазы  болмай  өз  еркімен  жұмыстан  босатылуға 
тыйым  салынады.  Сотталған  қылмыстық-атқару  инспекциясына  (об 
изменении места работы и жительства) хабарлауға міндетті.  

 
42 
19-тапсырма.    Жоғарыдағы  сөз  тіркестерінің  төмендегі  баламасын 
табыңыз. 
1.  Срок исполнительных работ - 
2.  Отсутствуют основания - 
3.  Официально был признан безработным - 
4.  Освобождение от отбывания наказания - 
5.  При наступлении беременности - 
6.  Учет рабочего времени - 
7.  Предусмотренный пунктом - 
8.  Взыскание в виде ареста - 
9.  Наркотическое или токсическое опьянение - 
10.  Административное взыскание - 
11.  Контроль за поведением осужденных - 
12.  Уведомление уголовно-исполнительной инспекции - 
 
а) жазаны өтеуден босатылу. 
ә) әкімшілік жаза. 
б) атқару жұмыстарының мерзімі. 
в) қамау түріндегі шара. 
г) қылмыстық-атқару инспекциясының ескертуі. 
д) ресми түрде жұмыссыз болып табылған. 
е) сотталғандардың мінез-құлқын бақылау. 
ж) жүкті болған жағдайда. 
з) жұмыс уақытын есептеу. 
и) есірткі немесе улы есеңгіреу. 
к) негіздемелер жоқ. 
л) тармақпен қарастырылған. 
 
20-тапсырма. Сөз тіркестерін аударып, 5-6 сөйлем құраңыз. 
Заявлять в суд ходатайство, порядок удержаний из заработной платы, 
снижение  размера  удержаний,  ухудшение  материального  положения, 
основное  место  работы,  претензии  к  осужденному  по  исполнительным 
документам,  перечисляются  в  доход  государства,  пособие  по  временной 
нетрудоспособности. 
 
21-тапсырма.  Қазақ  тіліне  аударып,  терминдер  мен  терминдік  сөз 
тіркестерін жазып беріңіз. 
1.  Нарушением  порядка  и  условий  отбывания  наказания  в  виде 
исправительных  работ  являются:  неявка  в  уголовно-исполнительную 
инспекцию без уважительных причин после письменного предупреждения; 
нарушение  установленных  настоящим  Кодексом  обязанностей  после 
письменного  предупреждения;  прогул  или  появление  на  работе  в 
нетрезвом  состоянии  или  в  состоянии  наркотического  либо  токсического 
опьянения. 

 
43 
2.  За  нарушение  порядка  и  условий  отбывания  наказания  в  виде 
исправительных работ к осужденным может применяться взыскание в виде 
письменного  предупреждения  о  замене  исправительных  работ  другим 
видом наказания. 
3.  Злостно  уклоняющимся  от  отбывания  наказания  в  виде 
исправительных  работ  признается  лицо,  допустившее  повторное 
нарушение  порядка  и  условий  отбывания  наказания  в  виде 
исправительных 
работ, 
после 
объявления 
ему 
письменного 
предупреждения  за  любое  из  указанных  в  пункте  2  настоящей  статьи 
нарушений,  а  также  скрывшееся  с  места  жительства  лицо, 
местонахождение которого неизвестно. 
4.  В  отношении  осужденных,  злостно  уклоняющихся  от  отбывания 
наказания  в  виде  исправительных  работ,  уголовно-исполнительная 
инспекция направляет в суд представление о замене исправительных работ 
другим  видом  наказания  в  соответствии  с  частью  четвертой  статьи  43 
Уголовного кодекса Республики Казахстан. 
 
22-тапсырма.  Терминдер  мен  терминдік  сөз  тіркестерін  аударып,  5-6 
сөйлем құраңыз. 
Бас  бостандығын  шектеу  түріндегі    жазаны  орындаудың  шарттары 
және  тәртібі,  бас  бостандығын  шектеу  түріндегі  жазаны  өтеу  орны, 
қылмыстық-атқару инспекцияларының мекен-жайлары бойынша қадағалау 
жағдайында  жүзеге  асырылады,  аудандық  (қалалық)  жергілікті  атқару 
органдары.  
 
23-тапсырма. Аударыңыз. Терминдік сөздік жасап беріңіз. 
Срок  наказания  в  виде  ограничения  свободы  исчисляется  с  момента 
принятия приговора к исполнению уголовно-исполнительной инспекцией. 
В  срок  наказания  не  засчитывается  время  самовольного  отсутствия 
осужденного  на  работе  или  по  месту  жительства  свыше  одних  суток.  
Лица, отбывающие наказание в виде ограничения свободы, находятся под 
надзором  и  обязаны:  выполнять  режимные  требования  уголовно-
исполнительных  инспекций,  утвержденные  нормативными  правовыми 
актами  Министерства  юстиции  Республики  Казахстан;  не  менять  без 
разрешения  администрации  уголовно-исполнительной  инспекции  места 
работы,  учебы  и  жительства;  в  свободное  от  учебы  и  работы  время 
находиться  по  месту  проживания;  являться  в  уголовно-исполнительную 
инспекцию  для  регистрации  и  участия  в  проведении  воспитательных 
мероприятий  в  сроки,  установленные  администрацией  уголовно-
исполнительной инспекции; в течение двадцати четырех часов уведомлять 
администрацию  уголовно-исполнительной  инспекции  об  изменении 
графика  работы  или  учебы;  иметь  при  себе  документ  установленного 
образца, удостоверяющий личность. 
Осужденным,  отбывающим  наказание  в  виде  ограничения  свободы, 
разрешается  обучаться  в  высших  и  средних  специальных  учебных 

 
44 
заведениях,  расположенных  в  пределах  области  по  месту  отбывания 
наказания. 
С 
согласия 
администрации 
уголовно-исполнительной 
инспекции осужденный может обучаться в высших и средних специальных 
учебных заведениях, расположенных в ином месте. 
 
24-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз. 
К  осужденным,  нарушающим  порядок  отбывания  наказания, 
администрацией  уголовно-исполнительной  инспекции  могут  применяться 
следующие  меры  взыскания:  выговор;  запрещение  выхода  за  пределы 
места  проживания  в  выходные  и  праздничные  дни  на  срок  до  одного 
месяца;  предупреждение  о  возможности  замены  ограничения  свободы 
лишением свободы. 
В  отношении  лиц,  злостно  уклоняющихся  от  отбывания  наказания, 
администрация  уголовно-исполнительной  инспекции  представляет  в  суд 
материалы  для  решения  вопросов  о  замене  ограничения  свободы 
лишением свободы. 
 
25-тапсырма. Қазақ тіліне аударып, терминдік сөздік жасаңыз. 
Государственное  социальное  страхование,  социальное,  пенсионное 
обеспечение осужденных к лишению свободы. 
-  Осужденные  к  лишению  свободы,  занятые  трудом,  подлежат 
обязательному  государственному  социальному  страхованию,  а  женщины 
обеспечиваются  пособиями  по  беременности  и  родам  на  общих 
основаниях. 
-  Осужденные  к  лишению  свободы  имеют  право  на  социальное  и 
пенсионное  обеспечение  в  соответствии  с  законодательством  Республики 
Казахстан. 
-  Лицам,  которым  до  лишения  свободы  назначена  пенсия,  а  также 
утратившим трудоспособность во время отбывания наказания, социальное 
и 
пенсионное 
обеспечение 
производится 
в 
соответствии 
с 
законодательством Республики Казахстан. 
-  Из  пенсий  и  пособий  осужденных  производятся  удержания. 
Основания,  виды  и  порядок  удержаний  из  пенсий  и  пособий,  а  также 
минимальный  процент  пенсий  и  пособий,  зачисляемый  на  лицевой  счет 
осужденного, независимо от всех удержаний, устанавливаются статьей 103 
настоящего Кодекса. 
-  В  отношении  осужденных,  отбывающих  лишение  свободы  в 
исправительных  учреждениях,  действие  добровольного  медицинского 
страхования  приостанавливается  до  окончания  срока  пребывания  в 
исправительных учреждениях. 
 
26-тапсырма. Қазақ тіліне аударып, терминдік сөздік жасап жазыңыз.  
Лечебно-профилактическая  и  санитарно-профилактическая  помощь 
осужденным  к  лишению  свободы  организуется  и  предоставляется  в 

 
45 
соответствии  с  законодательством  Республики  Казахстан  и  Правилами 
внутреннего распорядка исправительных учреждений. 
В уголовно-исполнительной системе для медицинского обслуживания 
осужденных 
организуются 
лечебно-профилактические 
учреждения 
(больницы,  специальные  психиатрические  и  туберкулезные  больницы; 
медицинские  части),  а  для  содержания  и  амбулаторного  лечения 
осужденных,  больных  открытой  формой  туберкулеза,  -  исправительные 
учреждения  на  правах  лечебных,  осуществляющие  принудительное 
лечение.  Принудительное  лечение  осужденных,  больных  алкоголизмом, 
наркоманией  и  токсикоманией,  может  осуществляться  медицинской 

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: