Гасырлар бойьтРесей империясы, одан кейш кецеспктотали-тарлыктертшсаясатпен бшпксырын бупп келди Кдз1рдщозщде де халкымыздын саясат пен саяси жетекш1лерд
жүктеу/скачать 7,25 Mb.
|
Жамбылов Саясаттану (1)
| Ka3ipri кезде бшпктщ уш тармагы женшде саясатты галым-дардын арасында ер турл! кезкарастар бар. Олардын Kc«6ipeyi билаксаныи кобейтюа келсе, ек(НШ1Лер1 KeMiTKici келедь
Бшпк санын кебейтюсч келгендертертшип билж депакпарат куралдарын атайды. Олардын, каз1рп кезде, ем1рдшлемократии-ланып жаткан деу»ршде алар орны зор. 8cipece, сез, баспасез бостандыгышын мен!нде бершп, радио мен теледидарды пайда-лану мумюншп камтамасыз етшген елдерде азаматгардын езшдне санасынынвсу1не, когамиын ^анебелсетшараласуына, адамдардыц басшылыгы мен жауаикершипгш тербиелеуде акпарат курал-дарынын мумкшшшп ерекше. Ел баскарушы шенеушктердщ кылмысты icrepiH калт Ж1бермей эшкерелеп отырса (сондыктан олардан каймы кса), халыктын мунын мундаса, шынында да, тертшии билж емей немене? BeciHuri деп сайлаушылар билтн айтады. Мунда сайлаушы-лардын epKi, талап-т!лектер1мен катар кейб!р елдерде сайлаушылар соты да бар. Алтыншыга бакылау билши жаткызады. Кайсыб1р еддерде карамагында аппараты бар Бас бакылаушы да болады. Жегший саяси билж дейдь Мунда билжп журпзш отырган баскарушы партия туралы соз болып отыр. Кейб1реулер билжтщ ерекше Typi деп ескери бшикт1 атап жур. Сонымен катар мемлекетпк бшик санын'кыскарткысы кслетшдер де бар. Мысалы, француздын белгш саясаткерлер! Р. Арон, Ж. Бюрдо жене тага баскалар мемлекетте eKi-ак билж, атап айтканда, зан шыгарушы жене оган батанышты экзмиплж билтк болады дейЛ1. Сот билтн жокка шыгармайды. 6ipaK оны оюмшшкбилжке косады. Дегенмен, дуние жузшш алдынгы катарлы елдервде уш тар-макты билж калыптаскан. Мемлекетп баскару ынгайлы болу ушш ол билжтср орталык (жогары) жене жерпл!кт1 билж бо- лып белшедь * Билжтщ кейпш, сыртбейнесш, когамдагы релш, жумысын жене болашагын багалау ушш оны жуйелеп, топ тастырудын мет зор. Эр турл! билж езара байланысты б1ркатар белплермен озгешеленедь Атап айтканда: 1) институционалданган (езшшбас-карушы жене теуелд! курылым денгей бар ар турл! мекемелер туршде уйымдаскан, темен шеншлердш жогары шешплерге ба-гынышты болып, араларында билеу-багыну катьшастары орна-I ан) жене институционалданбаган (биресми, баскарушы жане агкарушы топтар анык, ашык керсеплмеген) билжлцтур! (мэсе-дси, саяси ассоциациялардагы билж, биресми топтарды жэне т. б. баскару); 2) жумыс icTcy саласына байланысты билж саяси жене саяси емес болып белшедь Мысалы, сонгысына экономикалык, ата-аналар, корпорациялар жене т. б. билт жатады; 3) кукыктык шепне, куд1ретшш мелшер1 мен саласына карай бил1к мемлекетпк, ассоциативтж (партиялык, топтык, жерплпеп оюмшшктщжоне т. б. билш) болып, сырткы саясат катынаетарындагы, дуниежузшк уйымдар мен одактардын халыкаралык бйЛ1П болып жжтеледг, 4) биткпн субъекте бойынша парламенте, уюметпк. сотгык. дербес (монархиялык — корольдж, патшалыкжэнет. б. — президентпк), ужымдык (партиялык, баскарушы топтардын, алкалык, халыктык, таптык жэне т. б. билт) болып топталады; 5) колданылатын едю, тэсипне карай устемшк, озбырлык, баска турлерд! ер1кш кецшру, ceanipy, epiK, бедел жэне т. б. бшпп болып белшедк 6) елеуметпк турше карай фео-далдык, буржуазиялыкженет. с. с. билт болып жуйеленедь жүктеу/скачать 7,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|