I.ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

Ықпал ету факторлары табиғи орта құрамбөліктері	Құрылыс алаңындағы жұмыстар	Инженерлік коммуника- цияларды жүргізу	Электр стансысының жұмысы	Төтенше жағдайлар (табиғи және техногендік апаттар)
Жер бедері	күшті	күшті	әлсіз	орташа
Атмосфера	орташа	әлсіз	күшті	күшті
Су ресурстары	әлсіз	әлсіз	орташа	орташа
Топырақ	күшті	күшті	күшті	күшті
Флора,фауна	күшті	күшті	орташа	күшті

Эксперттік бағалау әдістері

№	Топ түрлері	Эксперттер саны
1.	Аса ірі эксперттік топтар	1000-3000
2.	Үлкен эксперттік топтар	100-1000
3.	Орташа эксперттік топтар	30-100
4.	Шағын эксперттік топтар	10-30

№	Зерттеу нысаны	Модель түрі	Мазмұны
1.	Атмосферадағы ластағыштар	Алматы қаласы аумағында ауаның ластану деңгейінің картасы	1.Картада атмосферадағы ластаушы заттардың түрлері, олардың кеңістікте таралуы шартты белгілермен көрсетіледі. 2.Талдама негізінде анықталған ауаның ластану деңгейлері түрлі түстермен ажыратылады
2.	Атмосферадағы ластаушы факторлар	Алматы қаласының ауасын ластаушы көздер диаграммасы	Дөңгелек диаграммада ластау көздерінің (өнеркәсіп, көлік, тұрғын үй шаруашылығы) қала ауасын ластаудағы үлестері көрсетіледі

Модель (лат.modulus-өлшем, үлгі) – нақты нысанның, құбылыс немесе үдерістің маңызды белгілері мен байланыстарын жалпылама түрде бейнелейтін жеңілдетілген үлгісі.

Аудандастырудың маңызды принциптеріне мыналар жатады:

• 
  үздіксізігі, яғни әрбір нысан белгілі бір бірлікке енеді және аудандар торында
  

• 
  біртектілігі, яғни аудандастыру сызбалары бір деңгейдегі нысандарды қамтуы тиіс;
  
• 
  

  Өлшемдік (метрика) ақпарат	Синтаксистік ақпарат	Семантикалық ақпарат	Құрылымдық ақпарат	Жалпы ақпарат
  Геодезиялық	Орман,	Нысандарды	Түрлі	Жергілікті жер
  сипаттамалар,	жайылым, су	сипаттайтын	нысандардың	атауы,
  жер бедері мен	айдыны	белгілер,	бір біріне	координаталары
  түрлі	суайрықтар,	инженерлік	қатысы,	мен биіктік
  нысандардың	беткейлердің	құрылыстардың	теміржол	жүйесі,
  кеңістіктегі	жату	техникалық	желілері, елді	географиялық
  координаталары	бағыттары	параметрлері,	мекендердің	номенклатурасы
  		жер бетінің	ғимараттары
  		геологиялық	мен
  		сипаттамасы,	құрылымдары,
  		ағаштар мен	олардың
  		ормандар	конструкциясы
  		туралы мәлімет

  
  
  
  мақсаттылығы, яғни аудандастыру нақты мақсатқа сәйкес, маңызды белгілер бойынша жүргізіледі.
  

ІІ. КАРТОГРАФИЯ ЖӘНЕ ГЕОИНФОРМАТИКА

Жергілікті жердің сандық үлгісі (digital terrain model, DTM)  топографиялық карта мен планда жергілікті жердегі кеңістік нысандарының математикалық түсінік тұрғысында сандық түрде бейнеленген үлгісі.

Мақсатына қарай	Алғашқы мәліметтің берілуі және ақпараттың өңделу тәсілі бойынша
Топографиялық, кескіндік, геоморфология лық, геологиялық, гидролоогиялық, кадастрлық және т.б.	Тұрақты карталарда тірек пункттерінің белгілі координаталары арнаулы геометриялық пішінде: шаршы немесе теңбүйірлі үшбұрыш түрінде нақты санмен беріледі	Тұрақты емес карталарда жергілікті жердің нүктелері, жер бедері, геологиясы, гидрологиясы біртектес аймақтарда олардың жиілігі мен тығыздығын ескере отырып, еркін түрде беріледі.	Құрылымдық карталарда нүктелер жер бедерінің ірі орфографиялық бірліктерінің белгілі координаталарына негізделе отырып көрсетіледі

Картографиялық бейнелеуді қабаттар бойынша орналастыру

• 
  ГАЖ технологиялары дегеніміз  қоршаған орта туралы жаңа ақпараттарды алуға мүмкіндік беретін бағдарламалық технологиялық әдістемелік құралдардың жиынтығы.
  
• 
  ГАЖ бағдарламалары дегеніміз  өзіне тән жекелеген функционалдық мүмкіндіктерімен ерекшеленетін және ГАЖ технологияларының әртүрлі кезеңдерінде қызмет көрсете алатын жүйелер жиынтығы.
  

ГАЖ технологияларының басты қызметтері:

• 
  Мәліметтерді енгізу және жаңарту;
  
• 
  Мәліметтерді сақтау және өзгеру;
  
• 
  Мәліметтерді талдау;
  
• 
  Мәліметтер мен нәтижелерді қорытындылау және оны таныстыру.
  

ГАЖ қызметі төрт технологиялық:

• 
  
  

  қоршаған орта және оның сақталуы мен өзгерісі жайлы мәлімет жинақтау;

  
  
• 
  мәліметтерді сақтау, тақырыптық сипатта өңдеу және оны жеткізуді ұйымдастыру;
  
• 
  мәліметтерді карта масштабына және уақытша байқауға негізделе отырып талдау және үлгілеуді қамтамасыз ету;
  
• 
  ақпараттардың мәні мен маңызын талдау жасау арқылы белгілі бір шешімдерді ұсыну сияқты әрекеттерді жүзеге асырады.
  

ГАЖ қызметінің негізі  «БАЙҚАУӨЛШЕУСИПАТТАУТҮСІНДІРУШЕШІМ ҰСЫНУ»


ГАЖ-дың көмегімен шешілетін басты міндеттер

Кеңістіктегі таралуы бойынша	Уақыт өлшемі бойынша	Ұйымдастырушылық және қолданбалы практикалық маңызы бойынша
1)Жергілікті (ластау	1) Төтенше жағдай, дәл сол	1) Кадастрлық немесе бағалау
көзі)	уақытта жедел атқаруды қажет	ақпараттарын әзірлеуді қажет етеді
2)Аймақтық (ірі қала	етеді.	(жер, су, мұз кадастры)
немесе географиялық	2) Режимдік, ұзақ уақыт	2) Ақпараттық анықтамалық
аймақ)	жүйелі мониторинг жүргізуді	(библиографиялық, этнографиялық,
3)Ғаламдық	қажет етеді.	туристік және т.б.) мәліметтер
(аумақтық табиғи	3) Болжам жасауға негізделген	дайындауды қажет етеді.
шаруашылық кешені)	ақпарат әзірлеуді қажет етеді.	3) Ғылыми зерттеу бағытындағы
(Кенді Алтай)		(физикалық-географиялық,
		экономикалық-географиялық,
		әлеуметтік-қоғамдық және т.б.) түрлі
		сипаттағы ақпараттар жиынтығын
		әзірлеуді қажет етеді.

жүктеу/скачать 10,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: