График а алматы "Білім" 2012


§ 7.3 Бұру (айналдыру) тəсілі



Pdf көрінісі
бет43/100
Дата13.10.2023
өлшемі5,19 Mb.
#185148
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   100
Байланысты:
Бәйдібеков Ә.К. Инженерлік графика 2012

§ 7.3 Бұру (айналдыру) тəсілі
Бұл əдіс заттың қосымша сызбаларын осы затты ось төңірегінде бұру 
арқылы проекция жазықтықтарының өзгермейтін негізгі жүйесінде құруды 
қарастырады. Ол механизмдер мен машиналардың конструкцияларының 
түрлі айналмалы формаларын зерттеу кезінде қолданылады.
 7.3.1 Проекцияланатын түзу сызықтар төңірегінен бұру
Затты бұру арқылы осы заттың көптеген сызбаларын проекция 
жазықтықтарының бір негізгі жүйесінде құруға болады. Бірақ проекция 
жазықтықтары өзгеріссіз қалдырылады. Қарастырылып отырған зат проекция 
жазықтықтарына перпендикуляр осьтер төңірегінде бұру арқылы жаңа 
жағдайға əкеледі. Жаңа жағдайда оның ортогональдық проекциясы, яғни 
заттың сызбасы құрылады. 
Проекция жазықтығына перпендикуляр осьтер төңірегінде нүктені бұруды 
эпюрде қарастырамыз. А нүктесі (112-сурет) көлденең проекцияланатын і 
түзуінің төңірегінде бұрылады делік. А нүктесінің қозғалу траекториясы бұру 
осіндегі О орталықты шеңбер болып табылады. Шеңбердің Ф жазықтығы 
– көлденең жəне перпендикуляр бұру осі. Оны нүктені көшіру (қозғау) 
жазықтығы деп атаймыз.
2
i
1
1
O
i
{
2
A
2
O
I
A
2
II
A
2
1
A
I
A
1
II
A
1
2
П
)
1
П
)


118
АО радиусы А
1
O
1
нақты шамасында проекцияның көлденең жазықтығында 
проекцияланады. Осьтер төңірегінде бұру арқылы А нүктесінің біріккен 
проекцияларын анықтауға болады. А
1
көлденең проекциясы шеңбердің 
доғасы бойымен, ал фронтальды А
2
көлденең түзу бойымен – Фп
2
ізімен А 
нүктесінің алмастыру жазықтығымен ауыстырылады.
А
1
нүктесі А нүктесінің осьтер төңірегінде сағат тілі бағытына кері бағытта 
α бұрышына бұру арқылы анықталады.
А
2
нүктесін
 і
түзу осі төңірегінде бұру арқылы Г фронтальды жазықтығымен 
бірігеді.
Графикалық есеп. Берілген А нүктесін і көлденең түзуі төңірегінде бұру 
арқылы Σ (a∩b) жазықтығына енгіземіз (113-сурет).
Шешуі. А нүктесі қозғалысының траекториясы Ф көлденең жазықтығындағы 
шеңбер болып табылады. Бұру орталығы О нүктесі болады. Ф жазықтығы 
берілген Σ жазықтығын доға көлденеңі бойымен А нүктесінің қоршауын жəне 
көлденең А
1
жəне А
2
нүктелерінде қиылысады. Ол осы нүктелер А нүктесінің 
төңірегінде айналатын бастапқы жағдайын белгілейді.
Қандай да бір фигураны проекцияланатын түзу төңірегінде бұру осы 
фигураның нүктелерін бұруға апарады.
113-
сурет
I
A
2
2
A
II
A
2
2
в
2
а
2
с
1
с
1
а
1
в
II
A
1
I
A
1
1
A
2
О
1
1
i
О
{
2
П
)


119
Ф фронтальды проекциялаушы жазықтыққа жататын АВС үшбұрышын 
нақты шамада анықтайық (114-сурет). Бұру осі – і фронтальды 
проекцияланатын түзуі – үшбұрыштың С төбесі арқылы өтеді дейік.
Үшбұрыш жазықтығын і осі төңірегінде бұра отырып, П
1
проекциясының 
көлденең жазықтығына параллель Ф жағдайына келтіреміз. Үшбұрыштың А 
жəне В төбелері осы нүктелер қозғалысының фронтальды жазықтықтарын 
анықтайтын қоршаудың доғал бойымен ауысады. Фп
2
ізі Ф жазықтығының 
біріккен ізі болып табылады.
А жəне В нүктесінің А
2
жəне В
2
біріккен фронтальды проекциясын 
анықтаймыз. Бұл нүктелердің А
1
жəне B
1
көлденең проекциялары, қозғалыс 
жазықтығының іздеріне сəйкес келетін олардың проекцияланған байланысы 
да анықталады. С нүктесі бұру осінде орналасады жəне өзінің бастапқы 
түрін өзгертпейді. Біріккен жағдайдағы АВС үшбұрышы A
1
B
1
C
1
жəне 
114-
сурет
2


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   100




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет