График а алматы "Білім" 2012



Pdf көрінісі
бет24/100
Дата13.10.2023
өлшемі5,19 Mb.
#185148
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   100
Байланысты:
Бәйдібеков Ә.К. Инженерлік графика 2012

5.2.3 Түзу сызықтың ізі
Түзу сызықтың іздері деп кеңістікте орналасқан түзу сызықтың проекция 
жазықтықтарымен қиылысу нүктелерін айтады. Бізде үш проекция 
жазықтықтары болғандықтан, түзу сызықтың үш ізі болады. Түзу сызықтың
П
1
горизонталь проекция жазықтығындағы ізін латынның үлкен М əрпімен 
белгілейміз. Ал түзу сызықтың П
2
фронталь проекция жазықтығындағы ізін 
латынның үлкен N əрпімен, ал П
3
профиль проекция жазықтығындағы ізін
Р əрпімен белгілейміз. 
Енді кеңістікте ор-
на 
ласқан жалпы жағ-
дайдағы түзу сызықтың 
проек ция жазық 
тық-
та рындағы 
ізде рін 
са лу ға 
мысал 
қарас-
тырайық (70-су р ет). Ол 
үшін бірінші октантта 
жалпы жағдайда ор-
на 
ласқан АВ түзу 
сызығын алайық. 
Егер жалпы жағ-
дайда орна ласқан түзу 
сызықты бас 
тапқы 
нүктесінен соңғы нүк-
тесіне қарай немесе, 
керісінше, соңғы нүк-
1
A
1
B
B
A
1
M
1
П
s
s
2
A
2
В
2
М
2
П
1
N
2
N
3
A
3
В
1
Р
3
Р


75
тесінен бастапқы нүктесіне қарай өз бағытымен проекция жазықтықтарына 
дейін созып қиылыстырсақ, онда біз үш проекция жазықтықтарында түзудің 
қиылысу нүктелерін табамыз (70-сурет). Түзу сызықтың А нүктесінен В
нүктесіне қарай s бағытымен көлденең П
1
проекция жазықтығына дейін 
созамыз. Бұл созылған түзу сызық П
1
горизонталь проекция жазықтығын М
1
нүктесінде қиып өтеді. Осы қиылысу нүктесі түзудің П
1
жазықтығындағы ізі
болып табылады. 
Егер АВ түзуін əрі қарай созсақ, онда түзу сызықтың П
2
фронталь 
проекция жазықтығындағы ізі N
2
нүктесін табамыз. Ал егер түзу сызықтың
В нүктесінен А нүктесіне қарай s бағытымен профиль П
3
проекция 
жазықтығына дейін созсақ, онда созылған түзу сызық П
3
проекция 
жазықтығын Р
3
нүктесінде қиып өтеді. Бұл қиылысу нүктесі түзу сызықтың
П
3
профиль проекция жазықтығындағы ізі болып табылады.
Төмендегі 71-суретте кеңістіктегі жалпы жағдайда орналасқан түзу 
сызықтың үш проекция жазықтықтарындағы іздерін эпюрде көрсетеміз. 
Алдымен түзу сызықтың үш проекция жазықтықтарындағы проекциясын 
анықтап аламыз. Содан соң түзу сызықтың А нүктесінен В нүктесіне қарай
s бағытымен П
1
жəне П
2
проекция жазықтықтарына дейін созамыз. Бұл 
созылған түзу сызық П
1
горизонталь проекция жазықтығын М
1
нүктесінде, 
ал П
2
фронталь проекция жазықтығын N
2
нүктесінде қиып өтеді. Енді түзу 
сызықтың В нүктесінен А нүктесіне қарай s бағытымен П
3
проекция 
1
A
1
B
1
M
1
П
s
2
A
2
В
2
М
2
П
s
z
x
y
O
1
N
2
N
1
Р
1
Р
3
Р
3
А
3
В
2
Р
3
П
y


76
жазықтығына дейін созамыз. Созылған 
түзу сызық П
3
профиль проекция 
жазықтығын Р
3
нүктесінде қиып өтеді.
Енді кеңістіктегі жалпы жағдайда 
орналасқан тағы бір түзу сызықтың екі 
проекция жазықтықтарындағы іздері-
нің эпюрін табуға мысал қарастырайық 
(72-сурет). Суретте көрсетілгендей 
жалпы жағдайда орналасқан АВ 
түзу сызығын аламыз. Алдымен, 
А
2
В
2
түзу сызығының П
2
проекция 
жазықтығындағы проекциясын А 
нүктесінен В нүктесіне қарай s 
бағытымен х осіне дейін созып, М
2
нүктесін белгілеп аламыз. Содан кейін 
П
1
проекция жазықтығындағы А
1
В
1
түзу сызығының проекциясын В нүктесінен А нүктесіне қарай s бағытымен
х осіне дейін созып, N
1
нүктесін анықтап, сəуле жүргіземіз. N
1
жəне М
2
нүктелерінен жүргізілген сəулелер А
1
В
1
жəне А
2
В
2
проекцияларының 
созындысымен N
2
жəне М
1
нүктелерінде қиылысады. Бұл табылған нүктелер
кеңістікте орналасқан жалпы жағдайдағы АВ түзу сызығының П
1
жəне П
2
проекция жазықтығындағы горизонталь жəне фронталь іздері болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   100




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет